Οι δυτικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας έπληξαν την πολυπληθή ρωσική κοινότητα της Λεμεσού, που «εν μία νυκτί» είδε τους τραπεζικούς της λογαριασμούς να παγώνουν και κατ΄ επέκταση την τοπική οικονομία να χάνει σημαντική πηγή των εσόδων της.
Η ρωσική επιρροή στην κυπριακή πόλη είναι εμφανής σε κάθε βήμα. Τα ρωσικά ακούγονται παντού, ακόμα και στις ηχογραφημένες ανακοινώσεις των στάσεων στα αστικά λεωφορεία, οι πινακίδες των καταστημάτων κάθε λογής είναι και στη ρωσική γλώσσα, ιδιοκτήτες καφέ και εστιατορίων είναι Ρώσοι, το ίδιο και το προσωπικό, οι πινακίδες διαφημίζουν πολυτελείς κατοικίες στα ρωσικά.
Περίπου ένας στους πέντε κατοίκους της κυπριακής πόλης είναι Ρώσος, νούμερο που αντιστοιχεί σε 50.000 ανθρώπους, σε σύνολο 237.000, σημειώνει το Politico, σε ανταπόκριση της Νεκταρίας Σταμούλη από τη Λεμεσό.
Ολοι αυτοί ξαφνικά, είδαν τις περιουσίες τους και τις καταθέσεις τους να παγώνουν. Πολλοί δεν έχουν πια πρόσβαση στα χρήματά τους, ενώ οι μεταφορές χρημάτων από τη Ρωσία έχουν σχεδόν σταματήσει. Αρκετοί στράφηκαν στην πλατφόρμα του Telegram όπου δημιούργησαν ομάδες με εκατοντάδες μέλη για την ανταλλαγή νομισμάτων, από ρούβλια σε ευρώ, γράφει η απεσταλμένη του Politico.
Ο αντίκτυπος είναι μεγάλος στην τοπική οικονομία. Οι κυπριακές επιχειρήσεις έχασαν τους αγαπημένους τους πελάτες. Ξενοδόχοι, ταξιδιωτικοί πράκτορες, λογιστές, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, εργολάβοι, όλοι επηρεάστηκαν.
Οι κυρώσεις μπαίνουν πλέον στον τέταρτο μήνα και δεν προβλέπεται να αρθούν σύντομα, αντίθετα αναμένεται να προστεθούν κι άλλες.
«Ξαφνικά υπάρχει ρωσοφοβία στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα», δήλωσε στο Politico o ρώσος επιχειρηματίας Αλεξέι Βολομπόεφ, ο οποίος μένει στην Λεμεσό και κάποτε είχε ιδρύσει πολιτικό κόμμα, αλλά, όπως είπε, «απογοητεύθηκε από τη διαφθορά στη χώρα».
«Εχω κυπριακό και ρωσικό διαβατήριο. Αλλά οι τράπεζες δεν ενδιαφέρονται για το κυπριακό μου διαβατήριο και μου λένε ότι εφόσον είμαι Ρώσος, δεν μπορούν να με βοηθήσουν. Πολλοί φίλοι μου έχουν μεταφέρει τα χρήματά τους στη Βουλγαρία ή αλλού εκτός ΕΕ», είπε.
Πλέον, η Λεμεσός και όλη η Κύπρος αναρωτιούνται τι θα φέρει το μέλλον.
Πολλές κυπριακές επιχειρήσεις που συνεργάζονταν με Ρώσους, αναγκάστηκαν να κλείσουν και κάποιοι από τους ρώσους κατοίκους σκέφτονται να φύγουν από το νησί. Την ίδια ώρα όμως, Ρώσοι, Ουκρανοί και Λευκορώσοι –που έχουν επηρεαστεί αρνητικά από τον πόλεμο ή είναι εναντίον του Πούτιν και του Λουκασένκο– θέλουν να μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους στην Κύπρο.
«Ενα από τα βασικά χαρακτηριστικά της Λεμεσού είναι η αλλαγή. Δεν ήταν ποτέ μία στατική πόλη, ήταν ένα ανοιχτό λιμάνι, μία πόλη που συνεχώς δέχεται επιρροές από τον έξω κόσμο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο δήμαρχός της, Νίκος Νικολαΐδης.
Στη δεκαετία του ’80, η πόλη γέμισε επιχειρηματίες από τον Λίβανο. Οι ντόπιοι ακόμα αποκαλούν ένα τμήμα της, «ο λόφος του Σεΐχη».
Στις αρχές των 90s, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και πολλοί άλλοι, από εμπόρους όπλων μέχρι εταιρείες στοιχημάτων και πορνογραφικά sites, έφερναν εδώ τα χρήματά τους.
«Οι Ευρωπαίοι αδικούν την Κύπρο. Εμείς δεν είχαμε τις άσχημες εμπειρίες που είχε η υπόλοιπη Ευρώπη με τη Σοβιετική Ενωση. Είμαστε σε μία εντελώς διαφορετική γωνία της ευρωπαϊκής ηπείρου, στην Ανατολική Μεσόγειο και το μεγαλύτερό μας πρόβλημα προέρχεται από μία χώρα μέλος του ΝΑΤΟ (την Τουρκία)», σημείωσε, μιλώντας στη Νεκταρία Σταμούλη, ο γενικός γραμματέας του κυπριακού υπουργείου Εξωτερικών, Κορνήλιος Κορνηλίου.
Ο κ. Κορνηλίου τόνισε ότι η Κύπρος στηρίζει πλήρως τις κυρώσεις της ΕΕ εναντίον της Ρωσίας, αλλά σημείωσε ότι μπορεί τελικά να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην Ευρώπη.
«Αν κρατήσει ο πόλεμος, θα φτάσουμε σε ένα σημείο όπου θα προκαλέσουμε την αντίδραση της κοινής γνώμης και δεν θα μπορούμε να λάβουμε αποφάσεις», είπε.
Ο κ. Νικολαΐδης, ο δήμαρχος, πρόσθεσε ότι η Λεμεσός μόνο θετικές εμπειρίες έχει από τους ρώσους κατοίκους της, τόσο επιχειρηματικά, όσο και κοινωνικά και πολιτισμικά. «Είναι ατού για την πόλη και μία πολύ θετική παρουσία, την οποία σίγουρα θέλουμε να διατηρήσουμε».
Η ρωσική κοινότητα παρέμεινε στο νησί, ακόμα και στη διάρκεια της κυπριακής τραπεζικής κρίσης, το 2013, η οποία υποχρέωσε την Κύπρο να αρχίσει να χαλαρώνει τους οικονομικούς της δεσμούς με την Ρωσία.
Βέβαια, η κυπριακή κυβέρνηση έδωσε σε πολλούς Ρώσους μετοχές στις τράπεζες για να αντισταθμίσει τις χρηματικές τους απώλειες, και έτσι έγιναν οι μεγαλύτεροι μέτοχοι στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα.
Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος δέχεται πιέσεις από τις ΗΠΑ να διερευνήσει το ξέπλυμα ρωσικού χρήματος στο νησί, ενώ το 2020, υποχρεώθηκε να διακόψει το πρόγραμμα της «Χρυσής Βίζας», με το οποίο έδινε κυπριακό διαβατήριο ως αντάλλαγμα για σημαντικές επενδύσεις στη χώρα. Ως αποτέλεσμα, πολλοί ουρανοξύστες που χτίζονταν στη Λεμεσό, σταμάτησαν πριν ολοκληρωθεί η κατασκευή τους.
Χιλιάδες Ρώσοι και Ουκρανοί στην ίδια πόλη
Εκτός από τους Ρώσους, χιλιάδες είναι οι Ουκρανοί που ζουν ανάμεσά τους στη Λεμεσό. Οι Κύπριοι τους έβλεπαν πάντα ως την «ίδια» ομάδα.
Με το που ξέσπασε ο πόλεμος όμως, η συνύπαρξή τους έγινε πιο δύσκολη. Δέκα χιλιάδες πρόσφυγες από την Ουκρανία έφτασαν τους τελευταίους μήνες.
«Η Λεμεσός ήταν μία μοναδική κοινωνία, όπου παρά το μεγάλο ποσοστό των μη Κυπρίων κατοίκων, υπήρχε ισχυρή κοινωνική συνοχή και καλή σχέση ανάμεσα σε όλους, όπως και αμοιβαίος σεβασμός. Ο πόλεμος ήταν μεγάλο σοκ για όλους», είπε ο δήμαρχος.
Η 24χρονη Κατερίνα Καλούχινα έφτασε από την Ουκρανία λίγο πριν εισβάλει η Ρωσία στην πατρίδα της και βρήκε δουλειά σε ρωσικό καφέ. Μετά ξέσπασε ο πόλεμος. «Είναι λίγο περίεργο να είμαι σε ένα μέρος με τόσους Ρώσους, αλλά τώρα έχει και πολλούς ουκρανούς πρόσφυγες εδώ. Δεν μου αρέσει όταν αρχίζουν και μιλούν για τον πόλεμο, και αισθάνθηκα άσχημα όταν είδα κάποιους να κρατούν ρωσικές σημαίες και να διαδηλώνουν υπέρ του πολέμου».
Μία ημέρα, κάποιοι άκουσαν Ρώσους να μιλούν και άρχισαν να τους κυνηγούν στον δρόμο. «Είναι περίεργο για τους Κύπριους (να το βλέπουν αυτό). Μέχρι πριν δύο μήνες, τους θεωρούσαν όλους Ρώσους», είπε ο Βολομπόεφ.
Οταν ξεκίνησε ο πόλεμος, κάποιες επιχειρήσεις που είχαν ρώσους πελάτες, έκλεισαν, καθώς ήταν αδύνατο να δουλέψουν με τις κυρώσεις.
Η ρωσική τράπεζα RCB περιόρισε τις δραστηριότητές της, ενώ η ρωσική εταιρεία τάνκερ, Sovcomflot, ετοιμάζεται να αποσυρθεί από την Κύπρο.
Κυπριακές εταιρείες δεν μπορούν να πληρωθούν από τους ρώσους πελάτες τους λόγω των κυρώσεων. Ο κλάδος του τουρισμού έχει πληγεί σημαντικά. Αλλες χρονιές, οι κρατήσεις έφταναν το 70% αυτή την εποχή , αλλά τώρα βρίσκονται στα μισά.
Ομως, δεν είναι όλα μαύρα, σημείωσε ο κ. Κορνηλίου. Δεν είναι λίγες οι εταιρείες, ιδίως από τον χώρο της τεχνολογίας, από τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία, που θέλουν να μεταφερθούν στη Λεμεσό.
«Βραχυπρόθεσμα, η ισορροπία θα είναι σίγουρα αρνητική. Οι οικονομικοί δεσμοί με τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι πολύ στενοί. Αν πρέπει να διαλέξουμε ανάμεσα στα οικονομικά συμφέροντα και τη διεθνή νομοθεσία, δεν τίθεται καν επιλογή. Θα πρέπει όμως να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να βρούμε άλλες πηγές εισοδήματος», τόνισε, μιλώντας στο Politico.
Ο δήμαρχος της Λεμεσού είναι πιο επιφυλακτικός: «Υπάρχει η πρόθεση, αλλά η κατάσταση είναι εύθραυστη στην Ουκρανία, τη Ρωσία και την Ευρώπη και δεν είναι εύκολο να πάρουν οριστική απόφαση για το αν μετακομίσουν στην Κύπρο, το Ντουμπάι ή αλλού».
Στο μεταξύ, η πόλη αναζητεί τρόπους «απορωσοποίησης». «Ο δικός μας κλάδος δεν θα πεθάνει, θα αναμορφωθεί. Θα ήταν ωραίο να είχαμε μεγάλες βιομηχανίες όπως η Γαλλία και η Γερμανία, αλλά είμαστε μία μικρή χώρα με ήλιο και θάλασσα, οπότε θα επιστρέψουμε στην παροχή υπηρεσιών. Το μυαλό μας πρέπει να αλλάξει, όχι το επιχειρηματικό μας μοντέλο», υπογράμμισε ο Κυριάκος Ιορδάνου, πρόεδρος των πιστοποιημένων λογιστών της Κύπρου.