Τα Χριστούγεννα είναι η εποχή της αγάπης και της χαράς, αλλά εφέτος η εισαγόμενη ακρίβεια που κυριολεκτικά «δαγκώνει» τα νοικοκυριά, όπως δήλωσε και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, αφαιρεί κάτι από τη λάμψη των γιορτών σε όλη την Ευρώπη.
Οπως γράφει ο Guardian σ΄ένα απολογιστικό, αλλά αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, για τον πληθωρισμό και τις επιπτώσεις του «είτε πρόκειται για φαγητό και ποτό, είτε για δώρα όπως βιβλία, οι υψηλότερες τιμές κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά».
Και είναι αλήθεια ότι ενώ ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή έχει υποχωρήσει σε όλη την Ευρώπη κάτω από το 3% και στην Ελλάδα κάτω από 2,5%, σε όλα αυτά τα προϊόντα που συνθέτουν το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, είτε πρόκειται για φαγητό, είτε για ποτό, είτε για γλυκίσματα και λιγότερο για τα δώρα, οι αυξήσεις των τιμών είναι διψήφιες σε σχέση με πέρυσι.
Κάπως έτσι αποδόθηκε και ο τίτλος από τους Βρεττανούς: «Πώς ο πληθωρισμός έκλεψε τα Χριστούγεννα σε όλη την Ευρώπη».
Στην Ελλάδα θα λέγαμε: «Πώς ο πληθωρισμός έκλεψε το δώρο των Χριστουγέννων». Κι αυτό γιατί, αν σκεφτούμε λίγο πιό οικονομικά, το δώρο των Χριστουγέννων, ο λεγόμενος 13ος μισθός, που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα αναλογεί στο 7% του ετήσιου εισοδήματος τους. Από τη στιγμή που οι αυξήσεις στις τιμές των βασικών ειδών για κάθε νοικοκυριό ολόκληρη τη χρονιά είναι διψήφιες, δηλαδή πάνω από 10% με βεβαιότητα, τότε όλοι αντιλαμβάνονται ότι η αγοραστική δύναμη που έδωσε το δώρο χάθηκε στα σίγουρα. Πήγε στην αγορά…
Ο Guardian εξετάζει την επίδραση που είχε ο πληθωρισμός σε διάφορες χώρες σε όλη την ήπειρο και στα στοιχεία που συνθέτουν τα παραδοσιακά Χριστούγεννα σε κάθε μία.
Χριστουγεννιάτικο δείπνο
Οπως γράφει, το εορταστικό γλέντι έχει διαφορετική αίσθηση ανά την Ευρώπη. Ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τη Γαλλία και τη Γερμανία τα πουλερικά, όπως η γαλοπούλα, η χήνα ή η πάπια είναι συνήθως στο κέντρο του τραπεζιού, τα ψάρια είναι δημοφιλή στην Ανατολική Ευρώπη και το χοιρινό κρέας υπερηφανεύεται για τη θέση του σε πολλές σκανδιναβικές χώρες. Θα προσθέταμε και στην Ελλάδα.
Όλα αυτά τα βασικά τρόφιμα για το κάθε σπίτι, όπου και αν βρίσκεται, στον Βορρά ή στον Νότο, επηρεάστηκαν από τον πληθωρισμό και το 2023. Ωστόσο την κατάσταση αυτή είναι βέβαιο ότι την πυροδότησε εδώ και δυό χρόνια ο πόλεμος στην Ουκρανία καθώς οδήγησε στον πρώτο γύρο των ανατιμήσεων στα σιτηρά, τις ζωοτροφές, τα καύσιμα για τη μεταφορά των προιόντων, την ενέργεια για να κινηθούν η βιομηχανία τροφίμων, τα αρτοποιεία, τα ζαχαροπλαστεία και άλλοι οι κλάδοι της οικονομίας.
Επιπρόσθετα, τα προβλήματα με τη γρίπη των πουλερικών έχουν αυξήσει το κόστος για τους παραγωγούς πουλερικών σε όλη την Ευρώπη, ενώ εφέτος και η παραγωγή σολομού εκτροφής έχει πληγεί από παράσιτα και ασθένειες.
Η τιμή των πουλερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 5% σε σχέση με πέρυσι – και κατά 30% σε σύγκριση με το 2020 – συμβάλλοντας σε ένα πολύ πιό ακριβό εορταστικό γεύμα για πολλές οικογένειες.
Στην Ελλάδα η τιμή της παραδοσιακής, πλέον, και για μας γαλοπούλας διαμορφώθηκε από 9,5 ευρώ (η νωπή) μέχρι 11 ευρώ το κιλό η δυσεύρετη και εκλεκτή γαλοπούλα της Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης.
Πέρυσι οι τιμές εδώ είχαν διαμορφωθεί στα 9,50 ευρώ το κιλό η υψηλότερη, άρα η αύξηση είναι της τάξης του 15% ενώ το 2020 (για λόγους σύγκρισης με την υπόλοιπη Ευρώπη) βρίσκονταν στα 6,50 ευρώ το κιλό.
Παρόμοιες τιμές και καταστάσεις βιώνουν τα νποικοκυριά στην Ιρλανδία και τη Γαλλία, αν και ο πληθωρισμός εκεί είναι χαμηλότερος από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το γεγονός για όλους τους ευρωπαίους παραμένει ένα: Οι τιμές της γαλοπούλας και των πουλερικών αυξήθηκαν κατά 25% τουλάχιστον μέσα σε τρία χρόνια. Στη Γερμανία, η τιμή έχει μειωθεί ελαφρώς σε σχέση με πέρυσι, αλλά είναι 43% πιο ακριβή από ό,τι ήταν το 2020.
Στη Νορβηγία, όπου το πιο δημοφιλές χριστουγεννιάτικο δείπνο είναι τα χοιρινά παϊδάκια (αν και το αρνί είναι επίσης στα αγαπημένα των Νορβηγών), οι οικογένειες θα πληρώσουν 10% περισσότερο για την απόλαυση τους φέτος και 34% περισσότερο από το 2020.
Οι γείτονες των Νορβηγών, στη Δανία, δεν έχουν βιώσει το ίδιο άλμα τιμών, με το κόστος του χοιρινού κρέατος να αυξήθηκε μόνο κατά 12% από το 2020, ίσως γιατί εκεί έχουν μεγάλη δική τους παραγωγή.
Η τιμή της σαλάτας και οι χορτοφάγοι
Δεν είναι πολύ καλύτερα τα νέα για τους χορτοφάγους σε όλη την Ευρώπη. Ο ασυνήθιστος ή ακραίος καιρός σε όλη την Ευρώπη, που επιδεινώθηκε από την κλιματική κρίση και κυρίως η ξηρασία σε χώρες του Νότου, όπως η Ισπανία, έχουν πλήξει την παραγωγή και οδήγησαν τις τιμές των λαχανικών στην ΕΕ σε αύξηση περίπου 30% κατά μέσο όρο την τελευταία τριετία.
Στην Ισπανία οι τιμές είναι αυξημένες κατά 13% από πέρυσι, λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων που γνώρισε η νότια Ευρώπη ενώ στην Ελλάδα, δυστυχώς, οι ανατιμήσεις είναι ακόμη υψηλότερες καθώς η εγχώρια παραγωγή επλήγη από τις καταστροφές στη Θεσσαλία.
Οι τιμές των γλυκών και ο κουραμπιές Νεας Καρβάλης
Κατά μέσο όρο, οι τιμές για τα είδη ζαχαροπλαστικής ακρίβυναν κατά 22% στην ΕΕ από το 2020, κυρίως λόγω της έκρηξης των τιμών των αλεύρων, του βούτυρου και της σοκολάτας.
Παγκοσμίως, οι τιμές του κακάο έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο στις αγορές εμπορευμάτων από τη δεκαετία του 1970 μετά από μια σειρά φτωχών συγκομιδών στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού που είναι οι δύο πιό σημαντικές χώρες – παραγωγοί κακάο.
Στην Ελλάδα τα παραδοσιακά γλυκίσματα, κουραμπιέδες και μελομακάρονα, ακολούθησαν την ίδια τάση, αν και τα υλικά τους θεωρούνται πιό οικονομικά από τη σοκολάτα.
Οι τιμές στους κουραμπιέδες και στα μελομακάρονα διαμορφώθηκαν κατά μέσο στα 15 έως 16 ευρώ ανά κιλό στα ζαχαροπλαστεία, χωρίς να λείπουν οι ακραίες τιμές στα μελομακάρονα με… ονοματεπώνυμο, δηλαδή την υπογραφή γνωστών σέφ της TV.
Ωστόσο κανείς, δεν μπορεί να φτάσει σε φήμη (ίσως και γεύση) τους κουραμπιέδες Νέας Καρβάλης όπου η τιμή κρατήθηκε σταθερά κάτω από 14 ευρώ το κιλό (ανάλογα με τη συσκευασία)
Οι τιμές… μέθυσαν
Οπως γράφει ο Guardian, είτε πρόκειται για snaps στη Σουηδία, glühwein στη Γερμανία, τζιν στη Μεγάλη Βρετανία, (εμείς θα προσθέταμε τσίπουρο ή κρασί στην Ελλάδα), το αλκοόλ έχει μεγάλο ρόλο στο να κάνει χαρούμενα τα Χριστούγεννα και τις γιορτές για τους περισσότερους σε όλη την Ευρώπη.
Ομως οι τιμές είναι ιδιαίτερα τσουχτερές εφέτος σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το αυξημένο κόστος γυαλιού και μπουκαλιών, στην παραγωγή των οποίων ειδικεύονται οι Ιταλοί, σε συνδυασμό με την κακή χρονιά για τις αμπελοκαλλιέργειες, οδήγησαν σε μεγάλη άνοδο των τιμών των κρασιών, αλλά και των άλλων αλκοολούχων ποτών.
Μπροστά στο φαινόμενο της μείωσης της κατανάλωσης είδαμε τα εφετινά Χριστούγεννα μια «επίθεση φιλίας» από τα σούπερ μάρκετ, με μεγάλες προσφορές στα περισσότερα κρασιά και τα αλκοολούχα ποτά. Ευτυχώς, θα λέγαμε…