Τρεις από τις πιο επιδραστικές γυναίκες στον πλανήτη ένωσαν τις δυνάμεις τους για να βάλουν ένα τέλος στους παιδικούς γάμους μέσα στα επόμενα χρόνια.
Το 2022, η Μισέλ Ομπάμα, η Αμάλ Κλούνεϊ και η Μελίντα Φρεντς Γκέιτς ανακοίνωσαν τη συνεργασία των ιδρυμάτων τους για να καταπολεμήσουν το πρόβλημα.
Την περασμένη εβδομάδα επισκέφθηκαν το Μαλάουι, τη φτωχότερη χώρα της αφρικανικής ηπείρου, και τη Νότια Αφρική, στο πλαίσιο της εκστρατείας τους – ένα ταξίδι που παρακολούθησαν από κοντά οι δημοσιογράφοι του BBC.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNICEF, οι παιδικοί γάμοι έχουν μειωθεί στο 19% του παγκόσμιου συνόλου –από 23% το 2019–, αλλά δεν πρόκειται να σταματήσουν για τα επόμενα 300 χρόνια.
Η πρώην Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, όμως, διαφωνεί: «Αυτό είναι ένα επείγον ζήτημα. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να το αγνοήσουμε και να υποθέσουμε ότι μπορούμε να προχωρήσουμε σε όλα τα άλλα μεγάλα θέματα που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε –φτώχεια, κλιματική αλλαγή, πόλεμοι κ.λπ.– αν δεν κάνουμε το σωστό για το 50% του πληθυσμού μας.
»Είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί αύριο. Αν όλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες το θέσουν ως προτεραιότητα, δεν θα χρειαστούν 300 χρόνια. Θα μπορούσε να συμβεί σε λιγότερο από μια γενιά» είπε χαρακτηριστικά.
Η Μισέλ Ομπάμα, η Αμάλ Κλούνεϊ και η Μελίντα Φρεντς Γκέιτς επέλεξαν να επισκεφθούν το Μαλάουι επειδή καθένα από τα ιδρύματά τους υποστηρίζει ήδη έργα σε αυτή τη φτωχή χώρα.
Η μορφή που θα λάβει η μακροπρόθεσμη συνεργασία τους είναι ακόμη υπό επεξεργασία, αλλά προς το παρόν οι γυναίκες λένε ότι θα στηρίξουν οργανώσεις της χώρας που εργάζονται με τις εκεί κοινότητες εδώ και χρόνια.
«Οι μεγάλης κλίμακας διεθνείς οργανισμοί που υποτίθεται ότι ασχολούνται με αυτό, όπως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και οι ισχυρές κυβερνήσεις, δεν είναι αποτελεσματικοί. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η φιλανθρωπία και οι ιδιώτες πρέπει να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο» τόνισε η Αμάλ Κλούνεϊ.
Η Ομπάμα είπε στο BBC ότι βλέπει τον εαυτό της και τις δυο κόρες της στα πρόσωπα των κοριτσιών «για τα οποία παλεύουμε». Η οργάνωση της πρώην Πρώτης Κυρίας, με την ονομασία Girls Opportunity Alliance, που εστιάζει στην εκπαίδευση, έχει ήδη συγκεντρώσει στοιχεία που δείχνουν ότι κορίτσια σε όλον τον κόσμο εγκαταλείπουν το σχολείο λόγω εγκυμοσύνης και γάμου.
Η Κλούνεϊ εργάζεται για να διασφαλίσει ότι τα κορίτσια στις αγροτικές περιοχές γνωρίζουν τα δικαιώματά τους, και πολλά από τα έργα της Φρεντς Γκέιτς έχουν επικεντρωθεί στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης – συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας για κορίτσια που αντιμετωπίζουν επιπλοκές μετά τον τοκετό σε νεαρή ηλικία.
Οι τρεις ακτιβίστριες έχουν γίνει φίλες και είναι παθιασμένες με την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών. Ο συνδυασμός κεφαλαίων, πόρων, ονόματος και εμπειρίας μπορεί να αποφέρει θεμιτά αποτελέσματα. «Οι γυναίκες, νομίζω, λειτουργούν καλύτερα εκ φύσεως σε συλλογικότητες» σημείωσε η Γκέιτς στο BBC.
Σύμφωνα με τη Unicef, σήμερα υπάρχουν 650 εκατομμύρια κορίτσια και γυναίκες που παντρεύτηκαν σε ηλικία κάτω των 18 ετών, ενώ περισσότερα από 12 εκατομμύρια ανήλικα κορίτσια ετησίως παντρεύονται με νόμιμες και παραδοσιακές τελετές σε πολλές περιοχές του κόσμου.
Η νότια Ασία και η Υποσαχάρια Αφρική έχουν τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως, αλλά αυτό δεν είναι ζήτημα μόνο του Νότου. Σε πέντε Πολιτείες των ΗΠΑ δεν υπάρχει ελάχιστο όριο ηλικίας για γάμο, αρκεί απλώς να συναινούν οι γονείς.
Ορισμένες χώρες, όπως το Μαλάουι, έχουν προοδευτικούς νόμους που απαγορεύουν τον γάμο κάτω των 18 ετών, αν και συχνά προσκρούουν σε μακροχρόνια πολιτισμικά εμπόδια. Τη Δευτέρα, μετά την επίσκεψη των τριών επιφανών ακτιβιστριών, ο πρόεδρος Λάζαρους Τσακουέρα ανακοίνωσε περαιτέρω χρηματοδότηση για μια εθνική στρατηγική για τον τερματισμό των παιδικών γάμων. Μέχρι σήμερα, όμως, έχουν ασκηθεί πολύ λίγες διώξεις.
Το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη για τις Γυναίκες» της Αμάλ Κλούνεϊ χρηματοδοτεί την Ενωση Γυναικών Δικηγόρων του Μαλάουι, η οποία φροντίζει ώστε ειδικοί να ταξιδεύουν σε αγροτικές κοινότητες για να αναζητήσουν κορίτσια και γυναίκες που χρειάζονται βοήθεια. Περισσότερο από το 85% του πληθυσμού του Μαλάουι ζει σε χωριά, σε εκτάσεις γης που διοικούνται από αρχηγούς, σε καλύβες χωρίς ηλεκτρισμό και πολλά χιλιόμετρα μακριά από το μικρό οδικό δίκτυο της φτωχής χώρας.
«Δημιουργήσαμε ένα δίκτυο κινητών κλινικών νομικής βοήθειας, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα φορτηγάκι με δικηγόρους που πηγαίνουν σε μια κοινότητα και λένε στα κορίτσια: “Αυτά είναι τα δικαιώματά σας. Αν χρειάζεστε έναν δικηγόρο –δωρεάν– για να σας προστατεύσει, είμαστε εδώ”. Διεκδικούμε τη δικαιοσύνη, και λέμε “διεκδικούμε” γιατί δεν μπορείς να υποθέτεις ότι θα συμβεί» δήλωσε η ίδια.
«Πρέπει να σχηματίσουμε συμμαχίες και να πολεμήσουμε ενάντια σε τέτοιου είδους αδικίες με την αποφασιστικότητα που χρειάζεται για να κερδίσουμε έναν πόλεμο» τόνισε η γνωστή δικηγόρος.