Το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, μια νέα διοργάνωση μεγάλης κλίμακας, θα λάβει χώρα από τη Μεγάλη Δευτέρα έως τη Μεγάλη Τετάρτη. Το Φεστιβάλ, σε καλλιτεχνική διεύθυνση Γιώργου Κουμεντάκη, θα παρουσιάσει έναν μαραθώνιο 62 συναυλιών και καλλιτεχνικών δράσεων, προσεγγίζοντας πολυάριθμες και απρόσμενες πτυχές της σχέσης θρησκευτικής λατρείας και μουσικής, σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, εκκλησίες, δρόμους και πλατείες.
Πάνω από 400 νεότεροι και διακεκριμένοι έλληνες καλλιτέχνες, μουσικοί, χορωδοί, τραγουδιστές, ψάλτες, συνθέτες, ηθοποιοί, αρχιμουσικοί συμμετέχουν σε μια πρωτόγνωρη βιωματική εμπειρία κατάνυξης στους δρόμους της Πλάκας και του κέντρου της Αθήνας. Για τρεις συνεχόμενες ημέρες, από τις 18 έως τις 20 Απριλίου 2022, η μουσική σκυταλοδρομία του 1ου Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής θα φέρει σπουδαία έργα της παγκόσμιας μουσικής, της παράδοσης και της σύγχρονης δημιουργίας με θεματικό άξονα τη λατρεία στο Μουσείο της Ακρόπολης, τη Μητρόπολη Αθηνών, το Φετιχιέ Τζαμί, το Λουτρό των Αέρηδων, το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης» – Κέντρο Εθνομουσικολογίας, το Μετόχι του Παναγίου Τάφου, τον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, το Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών, τον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, το εκκλησάκι του Παπαδιαμάντη (Ναός Αγίου Ελισαίου), το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, τον Καθολικό Καθεδρικό Ναό Αγ. Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, αλλά και σε τρεις διαδρομές με τις Μπάντες του Στρατού, της Αεροπορίας και του Ναυτικού σε Διονυσίου Αρεοπαγίτου – Αποστόλου Παύλου – Πλατεία Καπνικαρέας, Περιφερειακό Ακρόπολης και Μητροπόλεως – Μοναστηράκι.
Το Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής απαρτίζεται από συναυλίες και εκδηλώσεις με κοινό θεματικό άξονα τη μουσική που επικαλείται ή γράφεται για θρησκευτική χρήση, αλλά με πολύ ευρείες αισθητικές και εννοιολογικές στοχεύσεις. Κατά την τριήμερη διάρκειά του, οι συναυλίες, παραστάσεις μουσικού θεάτρου και περφόρμανς θα έχουν στόχο να αναδείξουν την πολυδιάστατη συμβολή της λατρευτικής μουσικής στην ανάπτυξη και την εξέλιξη του δυτικού πολιτισμού.
Οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ προτείνουν μια αδογμάτιστη προσέγγιση της λατρευτικής μουσικής: παραδοσιακή, εθνικές σχολές, κλασική, σύγχρονη, μπαρόκ, βυζαντινή σε εκκλησίες, μουσικό θέατρο, έντεχνη ελληνική μουσική, εικαστικές εγκαταστάσεις και περφόρμανς.
Από αρχαιολογικούς χώρους, εκκλησίες και μουσεία μικρής χωρητικότητας (30-100 θεατών) έως ανοιχτούς χώρους (πεζοδρόμους, πλατείες, αύλειους χώρους) που μπορούν να φιλοξενήσουν 1.500-2.000 θεατές, το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής προτείνει μια μουσική περιφορά ως ένα δημόσιο γεγονός μεγάλης κλίμακας, που θα αναδείξει τη σημασία της μουσικής για την κοινότητα και το ειδικό βάρος της λατρευτικής μουσικής στη βιωμένη σχέση του κοινού με τη μουσική παράδοση.
Το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής έρχεται να φωτίσει έννοιες και συναισθήματα όπως η μετάνοια, η ευλάβεια, η λύτρωση, η εξιλέωση, αλλά και η ανάσταση, με συνθέσεις Ροσίνι, Σοπέν, Μέντελσον, Παλεστρίνα, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, πιανιστικά των Μπαχ / Χάιντν, Μότσαρτ, Μπετόβεν, Ραβέλ, Μεσιάν, Κούρταγκ κ.ά., καθώς και χορωδιακά των Βέρντι, Πουλένκ, Ντεμπισί κ.ά. Το τριήμερο πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης γερμανικές θρηνωδίες, λατρευτικά τραγούδια και χορωδιακά της Μεσογείου, έργα του 20ού αιώνα που πραγματεύονται τον θρήνο, μουσικές των σούφι δερβίσηδων της Πόλης, μοιρολόγια της Παναγίας, εγκώμια του Επιταφίου και εκκλησιαστικούς ύμνους που συνδέονται με τη μορφή του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ηχητικές εγκαταστάσεις, νέα έργα Ελλήνων συνθετών και αναγνώσεις συνοδεία μουσικής.
Στις 62 συναυλίες το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει σπουδαία έργα της λατρευτικής μουσικής και έργα με αφορμή τη λατρεία και το θρησκευτικό συναίσθημα μέσα από καλλιτέχνες και σύνολα όπως, μεταξύ άλλων, οι Μάρκελλος Χρυσικόπουλος, Μυρσίνη Μαργαρίτη, Θεοδώρα Μπάκα, Δημήτρης Μπάκας, Σύνολο σαξοφώνων Sax Nouveau, Κλιμάκιο βυζαντινού χορού Ηδύμελον, Φίλιππος Τσαλαχούρης, Κυριάκος Καλαϊτζίδης, Γυναικείο φωνητικό σύνολο Equálibi, Αγαθάγγελος Γεωργακάτος, Στάθης Σούλης, Νατάσσα Μποφίλιου, chórεs, Σπύρος Καλλιβωκάς, Βυζαντινός Χορός Τρόπος, Κωνσταντίνος Αγγελίδης, Oros Ensemble, Αποστόλης Κουτσογιάννης, Sibílima Ensemble, Μάνια Παπαδημητρίου, Βασίλης Παπαβασιλείου, Χαράλαμπος Αγγελόπουλος, Νίκος Λαάρης, Στέφανος Νάσος, Απόστολος Παληός, Αριστοτέλης Παπαδημητρίου, Piano for two, Μελίνα Τσινάβου, Διαπολιτισμική Ορχήστρα ΕΛΣ, Χάρης Λαμπράκης, Γιάννης Μαραμαθάς, Ιάσων Μαρμαράς, Μαρίνα Σάττι, Μάρθα Μαυροειδή, Ερήνη, Δημήτρης Κούντουρας, Voci Contra Tempo, Σοφία Γιολδάση, Νίκος Βασιλείου, Χρύσα Μαλιαμάνη, ΜεῙΖοΝ Ensemble, καθώς και οι Μπάντες του Στρατού, της Αεροπορίας και του Ναυτικού.
Το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής αποτελεί μια σύμπραξη δυνάμεων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και εποπτευόμενων φορέων του, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Eurolife FFH. Η ιδέα και η καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ είναι του Καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΕΛΣ Γιώργου Κουμεντάκη.
Πρακτικές πληροφορίες:
• Η είσοδος σε όλους τους χώρους θα είναι ελεύθερη, χωρίς προκρατήσεις.
• Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.
• Λόγω της περιορισμένης χωρητικότητας πολλών από τους χώρους του φεστιβάλ, αρκετές από τις συναυλίες επαναλαμβάνονται έως και τρεις φορές την κάθε μέρα, για να δοθεί η δυνατότητα σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό να τις παρακολουθήσει.
• Οι συναυλίες του φεστιβάλ θα έχουν σύντομη διάρκεια (από 25 έως 40 λεπτά κατά μέσο όρο) προκειμένου οι θεατές να παρακολουθήσουν περισσότερες από μία, αν το επιθυμούν.
• Οι αποστάσεις μεταξύ των χώρων είναι μικρές, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα στους θεατές να παρακολουθήσουν πολλές από τις δράσεις του φεστιβάλ.
• Το αναλυτικό πρόγραμμα είναι αναρτημένο στο nationalopera.gr & στο digitalculture.gov.gr, ενώ στο έντυπο που θα διανέμεται στους θεατές θα υπάρχει χάρτης με τους χώρους, συνοπτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων και QR code για παραπομπή στο αναλυτικό πρόγραμμα στον ιστότοπο της ΕΛΣ.
• Στους χώρους θα τηρηθούν τα προβλεπόμενα πρωτόκολλα για τον κορονοϊό.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε για το Φεστιβάλ:
«To 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής είναι μία πολύ ωραία ιδέα του Γιώργου Κουμεντάκη ο οποίος έχει αναλάβει τη διεύθυνση και την καλλιτεχνική επιμέλεια του Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής. Δημιουργούμε έναν ακόμα θεσμό για τις ημέρες του Πάσχα, τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος, που είναι μια περίοδος με μεγάλη κατανυκτική ατμόσφαιρα, ανεξάρτητα της πίστης, ανεξάρτητα του δόγματος.
Οι μέρες της Μεγάλης Εβδομάδος αγγίζουν τον καθένα από εμάς στις πολύ ευαίσθητες προσωπικές του στιγμές και χορδές. Από την άλλη πλευρά, αυτό το Φεστιβάλ έρχεται να ενταχθεί στην ευρύτερη πολιτική την οποία έχουμε, της σύνδεσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τα νεότερα και τα σύγχρονα δημιουργήματα του πολιτισμού. Η Πλάκα, την οποία οι περισσότεροι έχουν συνδυάσει με το ελληνικό καλοκαίρι, με τα καπηλειά, με την όμορφη γειτονιά της Αθήνας και τις Απόκριες, είναι η αρχαιότερη γειτονιά της Αθήνας, μια περιοχή που χωρίς να προκαλεί και να το φωνάζει, κρύπτει, δείχνει και δηλώνει τη μεγάλη ιστορική διάρκεια του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στις διάφορες περιόδους στην Ελλάδα.
Εκτός από την αρχαιότητα, είναι οι βυζαντινές εκκλησίες, οι Άγιοι Απόστολοι, ο Άγιος Νικόλαος ο Ραγκαβάς, η Αγία Αικατερίνη, που κάνουν πολύ έντονη την παρουσία του Βυζαντίου και σηματοδοτούν την θρησκευτική χριστιανική ορθόδοξη πίστη. Συγχρόνως όμως είναι πολλά τα οθωμανικά μνημεία που είναι γύρω μας, τα βλέπει κανείς πάρα πολύ εύκολα. Ο Μεντρεσές, το Φετιχέ Τζαμί, το Λουτρό των Αέρηδων, το τζαμί στην Πλατεία στο Μοναστηράκι. Κι έρχονται μετά όλα αυτά τα νεοκλασικά που δεν είναι ένα απλό σκηνικό. Είναι κτήρια, τα οποία ιδρύθηκαν για να εξυπηρετήσουν την αστική τάξη αυτής της γειτονιάς όσο κι αν είναι αδόκιμος επί της ουσίας ο όρος ‘’αστική τάξη’’.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον βρίσκονται το Μουσείο των Λαϊκών Οργάνων, το Μετόχι του Παναγίου Τάφου, το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού και το Μουσείο Κανελλοπούλου, ενώ συμπεριλαμβάνονται και κάποια άλλα τοπόσημα του κέντρου της Αθήνας, όπως ο Άγιος Διονύσιος στην Πανεπιστημίου, για να συνθέσουν το πεδίο στο οποίο θα αναπτυχθεί το συγκεκριμένο Φεστιβάλ. Έχουμε, λοιπόν, 17 ιστορικά τοπόσημα της Πλάκας και του κέντρου της Αθήνας που για τις τρεις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδος θα φιλοξενήσουν έναν μαραθώνιο 62 συναυλιών και καλλιτεχνικών δράσεων με 400 μουσικούς, καλλιτέχνες, χορωδούς, τραγουδιστές, ψάλτες, ηθοποιούς, προσφέροντάς μας για πρώτη φορά αυτή την βαθιά κατάνυξη που συνδέεται με τη λατρεία, με την θρησκευτική πίστη αδογμάτιστα.
Θεωρώ λοιπόν πολύ σημαντικό ότι είμαστε σήμερα εδώ, παρουσιάζουμε και εγκαινιάζουμε αυτό το Φεστιβάλ. Πραγματικά θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Γιώργο Κουμεντάκη, τον Αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων, γιατί όπως θα δείτε στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι τρεις μπάντες, τα τρία Σώματα Στρατός, Αεροπορία, Ναυτικό και ομολογώ ότι η ανταπόκριση του Στρατηγού κ. Κωνσταντίνου Φλώρου ήταν, όχι απλώς θετική από την πρώτη στιγμή που το άκουσε, αλλά και εξαιρετικά ενθαρρυντική καθώς με ενθουσιασμό δέχτηκε την συνεργασία του μουσικού τμήματος των τριών Σωμάτων που συνθέτουν μαζί με τον χώρο τρεις διαδρομές. Θα ήθελα ακόμα να ευχαριστήσω τους διευθυντές των μουσείων «Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Φοίβος Ανωγειανάκης», «Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού», «Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου» και το «Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών», γιατί και στο πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο θα φιλοξενηθεί εκδήλωση, και φυσικά τον πρόεδρο της Eurolife, Αλέξανδρο Σαρρηγεωργίου, για την εξαιρετική συνεργασία και κυρίως για την ευαισθησία με την οποία αντιμετώπισε τη συγκεκριμένη πρόταση».
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής Γιώργος Κουμεντάκης, οποίος παρουσίασε αναλυτικά τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ, σημείωσε, μεταξύ άλλων:
«Το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής –μια συνδιοργάνωση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και της Eurolife FFH– φιλοδοξούμε να γίνει η πρώτη μας μεγάλη ανοιχτή συνάντηση στο κέντρο της Αθήνας, μετά τα δύο χρόνια της πανδημίας. Μέσα στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας, οι δεκάδες συναυλίες της λατρευτικής μουσικής σε μοναδικά τοπόσημα της Πλάκας θα αποτελέσουν την ιδανική αφορμή για να βιώσουμε ξανά την έννοια του «μαζί» και να περιηγηθούμε στους ανοιξιάτικους δρόμους της πόλης μας. Το Φεστιβάλ προσκάλεσε κορυφαίους Έλληνες ερμηνευτές, σημαντικά σύνολα, μουσικούς, συνθέτες, για να παρουσιάσουν ένα πανόραμα της λατρευτικής μουσικής με πολύ ευρείες αισθητικές και εννοιολογικές στοχεύσεις».
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Eurolife FFH, Αλέξανδρος Σαρηγεωργίου, ανέφερε, μεταξύ άλλων:
«Είμαστε περήφανοι που υποστηρίζουμε το 1ο Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής – μια διοργάνωση μεγάλης κλίμακας που αποτελείται από συναυλίες και εκδηλώσεις και θα προσφέρει δωρεάν σε κάθε άνθρωπο που θα την παρακολουθήσει μια μοναδική βιωματική εμπειρία. Για τρεις ημέρες, οι γειτονιές του κέντρου της Αθήνας που θα φιλοξενήσουν τις συναυλίες και τα δρώμενα του Φεστιβάλ, θα γεμίσουν με κόσμο, αποδεικνύοντας ότι, μέσω της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μπορούν να προκύψουν και να υλοποιηθούν πρωτοβουλίες με πολύ μεγάλη αξία για όλους μας».