την περασμένη Πέμπτη ο Βλαντίμιρ Πούτιν έδωσε την καθιερωμένη ετήσια συνέντευξη Τύπου, η οποία θεωρείται απολογιστική της χρονιάς. Σε έναν εκθεσιακό χώρο απέναντι από το Κρεμλίνο, σε ειδικά κτισμένο τηλεοπτικό στούντιο γεμάτο με βιντεο-οθόνες, ρώσοι δημοσιογράφοι –και μερικοί ξένοι ανταποκριτές από επιλεγμένα ΜΜΕ– παρακολούθησαν τον πρόεδρο να απαντά στις ερωτήσεις, όχι μόνο τις δικές τους, αλλά και του κοινού, που μπορούσε να τηλεφωνήσει και να θέσει τα θέματα και τις απορίες του.
Ο βρετανός δημοσιογράφος του BBC Στιβ Ρόζενμπεργκ παρέστη στη συνέντευξη και μετέφερε το κλίμα, σχεδόν δύο χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Ο Ρόζενμπεργκ επισημαίνει ότι, αν βρίσκεσαι στη Ρωσία, ακόμη και αν δεν είσαι στη συνέντευξη Τύπου, είναι σχεδόν αδύνατον να τη χάσεις: Το πρόγραμμα μεταδίδεται ζωντανά από όλα τα ρωσικά τηλεοπτικά κανάλια. Τιτλοφορείται «Αποτελέσματα της χρονιάς με τον Βλαντίμιρ Πούτιν», στην πραγματικότητα, όμως, όπως λέει ο βρετανός δημοσιογράφος, δεν είναι παρά «Ο κόσμος σύμφωνα με τον Βλαντίμιρ Πούτιν». Ενας κόσμος στον οποίο ο ηγέτης του Κρεμλίνου έχει δίκιο για τα πάντα.
«Εμαθα να εντοπίζω τι είναι πιο σημαντικό», ανακοίνωσε αρχικά ο Πούτιν, «και μετά να κάνω τα πάντα για να πετύχω τους στόχους, χωρίς να δίνω σημασία στα ασήμαντα». Οι πολεμικοί στόχοι του δεν έχουν αλλάξει. Ο παρουσιαστής έκανε μια ερώτηση στον Πούτιν την οποία είχε στείλει ένας θεατής, αναφορικά με την «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία: «Πότε θα υπάρξει ειρήνη;». «Οταν πετύχουμε τους στόχους μας» απάντησε ο πρόεδρος.
Πέρυσι τέτοια εποχή ο Πούτιν δεχόταν έντονες πιέσεις. Η «ειδική στρατιωτική επιχείρησή» του πήγαινε πάρα πολύ στραβά. Κατά παραδοχή του ίδιου του Κρεμλίνου, ο ρωσικός στρατός είχε υποστεί «σημαντικές» απώλειες. Η Ουκρανία έπαιρνε πίσω τα ρωσικά κατεχόμενα εδάφη και η κατάσταση είχε αναγκάσει τον ρώσο πρόεδρο σε «μερική επιστράτευση», στο πλαίσιο της οποίας εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι κλήθηκαν να πολεμήσουν στην Ουκρανία. Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι το Κρεμλίνο ακύρωσε την περυσινή τηλεφωνική επικοινωνία του κοινού με τον Πούτιν, αλλά και τη συνέντευξη Τύπου συνολικότερα.
Εναν χρόνο αργότερα, οι ρωσικές αρχές βλέπουν την αυξανόμενη κούραση από τον πόλεμο σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Και η αντεπίθεση της Ουκρανίας απέτυχε να έχει τον αντίκτυπο που ήλπιζε το Κίεβο. Ο Πούτιν, συνεπώς, δείχνει και ακούγεται όλο και πιο σίγουρος για την κατάσταση στο πεδίο της μάχης: «Πρακτικά, σε όλη τη γραμμή εμπλοκής, οι ένοπλες δυνάμεις μας, για να το θέσω ήπια, βελτιώνουν την κατάστασή τους» είπε ο πρόεδρος.
Το τηλεφωνικό μέρος της εκπομπής είχε σχεδιαστεί ώστε να τονώσει τη δημοτικότητα του Πούτιν ενόψει των προεδρικών εκλογών του προσεχούς Μαρτίου. Σε ένα βίντεο, ρώσος συνταξιούχος διαμαρτύρεται για την αύξηση της τιμής των αυγών. «Παρακαλώ τον αγαπημένο μου πρόεδρο», είπε, «να διορθώσει το θέμα». Σε μια γιγαντιαία οθόνη προβάλλονται τα μηνύματα που στέλνουν οι θεατές.
«Πώς θα διασφαλίσουμε ότι ο Πούτιν θα ζήσει για πάντα;» γράφει ένα μήνυμα. «Ενας ισχυρός Πούτιν είναι μια ισχυρή Ρωσία». Τα περισσότερα από τα μηνύματα, παρατηρεί ο Ρόζενμπεργκ, είναι σε αυτή τη γραμμή. Υπάρχουν όμως και ορισμένα επικριτικά: «Θέλει ο Πούτιν να τερματίσει τον πόλεμο;» ή «Βλαντίμιρ Βλαντιμίροβιτς, είσαι πολύ καιρό στη δουλειά. Πότε θα αλλάξει η εξουσία στη Ρωσία;» «Θα μπορούσατε να μου πείτε πώς να μετακομίσω στη Ρωσία που βλέπουμε στην τηλεόραση;» ρωτάει κάποιος άλλος.
Καμία από αυτές τις επικρίσεις δεν μεταφέρεται στον πρόεδρο στη διάρκεια της εκπομπής, ούτε διαβάζεται στον αέρα. Ο Ρόζενμπεργκ εξηγεί ότι όλα έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά ώστε να προωθήσουν τον Πούτιν, όχι να αμφισβητήσουν το έργο του. Το γεγονός ότι τα επικριτικά μηνύματα έφτασαν στην οθόνη υποδηλώνει ότι το Κρεμλίνο αισθάνεται την ανάγκη να επιτρέψει την ύπαρξη διαφορετικών απόψεων, χωρίς όμως να τους δίνει ιδιαίτερη σημασία.
Ο τετράωρος μαραθώνιος είναι προσεκτικά χορογραφημένος. Ο Ρόζενμπεργκ δεν κατάφερε να κάνει καμία ερώτηση. «Κρίμα» καταλήγει στο άρθρο του. «Μετά από δύο χρόνια πολέμου, θα είχα πάρα πολλά να ρωτήσω». Τα οποία, προφανώς, δεν ρώτησε και κανένας άλλος.