Ολο και πιο κοντά στην επιβολή κυρώσεων από τις ΗΠΑ βρίσκεται πλέον η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την ενεργοποίηση συστοιχίας ρωσικών πυραύλων S-400 στη Σινώπη και τις επικείμενες δοκιμές του συστήματος την ερχόμενη εβδομάδα.
Το θέμα της αγοράς των S-400 είχε επιφέρει σοβαρούς κλυδωνισμούς στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας που κατέληξαν στην αποπομπή των Τούρκων από το πρόγραμμα των F-35 . Η απειλή χειροπιαστών κυρώσεων κατά της Αγκυρας είχε οδηγήσει στη μείζονα νομισματική κρίση του 2018 και πλέον το σκηνικό επαναλαμβάνεται: το εθνικό νόμισμα της γείτονος έχει υποτιμηθεί κατά 50% από πέρυσι τον Οκτώβριο και η ισοτιμία της με το ευρώ έφτασε στις 9,33 λίρες για ένα ευρώ (και οκτώ λίρες για ένα δολάριο).
Παρά τους γεωπολιτικούς λεονταρισμούς του Ερντογάν, που πάνε μαζί με την επιδεικτική αδιαφορία του για τις υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, η Τουρκία βρίσκεται εν μέσω μιας τρομακτικής χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η οικονομία της γείτονος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας «τέλειας καταιγίδας» καθώς η υποτίμηση του νομίσματος δεν βοηθά ούτε τις εξαγωγές ούτε τον τουρισμό, που είναι ούτως ή άλλως περιορισμένα λόγω πανδημίας κορονοϊού.
Το πρόβλημα μάλιστα μοιάζει αυτοτροφοδοτούμενο: η Τουρκία συμπεριφέρεται ως «νταής» της περιοχής (Ανατ. Μεσόγειο, Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Συρία, S-400 κλπ) προκαλώντας ανησυχία στις αγορές και όσο η οικονομία βυθίζεται τόσο ο Ερντογάν βρίσκει εκ νέου καταφύγιο στη δημιουργία νέων κρίσεων.
Ενδεικτική της κρισιμότητας των στιγμών ήταν η δήλωση εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρμεντ που τόνισε σε αυστηρό τόνο ότι το θέμα των S-400 συνεχίζει να επιβαρύνει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και το ΝΑΤΟ, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι οι κυρώσεις εν δυνάμει του CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής Μέσω Κυρώσεων) παραμένουν στο τραπέζι.
«Είμαστε ενήμεροι για τις πληροφορίες (περί μεταφοράς τμήματος της συστοιχίας των S-400 στη Σινώπη στη Μαύρη Θάλασσα για να γίνουν οι πρώτες δοκιμές την επόμενη εβδομάδα). Συνεχίζουμε να διαφωνούμε πολύ έντονα με την αγορά των ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία και είμαστε βαθύτατα ανήσυχοι από τις πληροφορίες ότι η Τουρκία συνεχίζει τις προσπάθειες για να θέσει τους S-400 σε λειτουργία», δήλωσε ο εκπρόσωπος για να συμπληρώσει:
«Η αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F-35, ως απάντηση στην αγορά των S-400, σηματοδότησε τη σοβαρότητα με την οποία η κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετωπίζει αυτό το θέμα. Εξακολουθούμε να τονίζουμε στα ανώτατα δυνατά επίπεδα ότι η αγορά των S-400 παραμένει μεγάλο εμπόδιο στις διμερείς σχέσεις και στο ΝΑΤΟ ενώ δημιουργεί τον κίνδυνο για πιθανές κυρώσεις λόγω του νόμου CAATSA».
«Οι αμερικανικές κυρώσεις γίνονται πια μία σοβαρή και ορατή απειλή για την Αγκυρα», εκτιμά η Αγκάτε Ντεμαρέ, εκ τω αναλυτών του Economist Intelligence Unit. «Ειδικά στην περίπτωση που νικητής των αμερικανικών εκλογών αναδειχθεί ο Τζο Μπάιντεν», σημειώνει, «είναι δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα ακολουθήσουν πιο σκληρή στάση απέναντι στην Τουρκία. Και αν προχωρήσουν στην επιβολή κυρώσεων, τότε είναι πολύ πιθανή μια επανάληψη της νομισματικής κρίσης του 2018 που θα εκτροχιάσει και κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία».