Στα τέλη του μήνα, οι ηγέτες δεκάδων κρατών θα συναντηθούν σε δύο από τα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας διπλωματικής ατζέντας: Στις 30 Οκτωβρίου, στη Ρώμη, για τη σύνοδο των G20 και την επόμενη ημέρα στη Γλασκώβη στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα, COP26.
Κάποιοι, όμως, θα λάμψουν διά της απουσίας τους. Και μάλιστα, πρόκειται για αυτούς ακριβώς που πρέπει να είναι εκεί: ο Ρώσος Βλαντίμιρ Πούτιν –το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι δεν θα μεταβεί σε καμία από τις δύο συνόδους και ίσως συμμετέχει μέσω βίντεο– ο Κινέζος Σι Τζινπίνγκ –θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα παρευρεθεί– ο Βραζιλιάνος Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο Μεξικανός Αντρές Μανουέλ Λόπεζ Ομπραντόρ και ο Ιάπωνας Φούμιο Κισίντα –λόγω των εθνικών εκλογών στην Ιαπωνία, στις 31 Οκτωβρίου.
Οπως σημειώνει η Washington Post, και στις δύο συναντήσεις το βασικό ερώτημα είναι ένα: πώς οι κυβερνήσεις μπορούν να συνεργαστούν για να αλλάξουν την πορεία προς την καταστροφή του πλανήτη, στην οποία μας έχει βάλει η κλιματική κρίση. Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς ότι αν λείπουν οι ηγέτες κρατών με μεγάλο διεθνές εκτόπισμα και σημαντικό ρυπογόνο αποτύπωμα, όπως π.χ. Κίνα και Ρωσία, η μάχη για τη μείωση των θερμοκηπικών αερίων δεν μπορεί να έχει την ποθητή έκβαση για τη σωτηρία του πλανήτη.
Είναι κατανοητό, βέβαια, ότι η πανδημία εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα και κάποιοι ηγέτες δεν θέλουν να ρισκάρουν ένα ταξίδι στο εξωτερικό και συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο. Ο Σι, για παράδειγμα, δεν έχει φύγει από την Κίνα από τον Ιανουάριο του 2020 και τα περιοριστικά μέτρα της χώρας απαιτούν καραντίνα όταν επιστρέφει κάποιος από το εξωτερικό. Παρόλα αυτά, περισσότεροι από 100 ηγέτες έχουν επιβεβαιώσει την παρουσία τους στη Γλασκώβη, όπου επιτρέπονται ανεμβολίαστοι αλλά θα γίνονται υποχρεωτικά καθημερινά τεστ για όλους τους συμμετέχοντες.
Ορισμένοι πάντως, που προτιμούν να μη συμμετέχουν, μπορούν να εκμεταλλευτούν την πανδημία για να δικαιολογήσουν την απουσία τους. Η Βραζιλία του Μπολσονάρο, ο οποίος έχει ταξιδέψει στο εξωτερικό εν μέσω πανδημίας, θεωρείται από τις πλέον προβληματικές χώρες, καθώς τα δάση του Αμαζονίου εξαφανίζονται με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς υπό τις ευλογίες του. Η Ρωσία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, αλλά οι αγωγοί της παρουσιάζουν πολλά προβλήματα και διαρρέουν τεράστιες ποσότητες ρυπογόνου μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Η Κίνα ανακοίνωσε μεν ότι δεν θα στηρίζει οικονομικά την παραγωγή άνθρακα σε τρίτες χώρες, αλλά δεν είπε τίποτα για τη δική της μεγάλη παραγωγή και το γεγονός ότι εκπέμπει τη μεγαλύτερη ποσότητα θερμοκηπικών αερίων στον πλανήτη. Θεωρείται χώρα-κλειδί για την επίτευξη του στόχου να συγκρατηθεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, σε σύγκριση πάντα με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Ερευνες καταδεικνύουν ότι η Γκρέτα Τούνμπεργκ και η Ελισάβετ έχουν δίκιο όταν λένε ότι οι ηγέτες πολλά λένε και λίγα –ή τίποτα– κάνουν για το κλίμα. Η Ρωσία έχει υποσχεθεί να μειώσει το μεθάνιο, αλλά τα νούμερα άλλα δείχνουν, ενώ ο Μπολσονάρο υποσχέθηκε ότι το 2030 θα έχει εξαλείψει την αποψίλωση των τροπικών δασών του Αμαζονίου, αλλά προς το παρόν αυξάνεται.
Η απουσία τόσων σημαντικών για το κλίμα ηγετών δείχνει ότι τελικά δεν ευοδώθηκαν οι ελπίδες στο ξεκίνημα της πανδημίας, πέρυσι, ότι θα ενώσει τα κράτη για το καλό της ανθρωπότητας. Και όπως έχουν πει οι διοργανωτές της COP26, η συμμετοχή μέσω Διαδικτύου ίσως να μην είναι αποδεκτή, καθώς η σύνοδος απαιτεί φυσική παρουσία. Αντίθετα, η G20 θα δεχθεί παρεμβάσεις εξ αποστάσεως.
Υπάρχει, τουλάχιστον, ένα θετικό στοιχείο για τη σύνοδο του ΟΗΕ: Η επανεμφάνιση των ΗΠΑ, που ήταν απούσες στην COP25 στη Μαδρίτη, το 2019, επί Ντόναλντ Τραμπ.