Οι μηχανισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης παραδοσιακά είναι αργοκίνητοι. Τα μέλη είναι πολλά, τα συμφέροντα συχνά αντιτιθέμενα, οι διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν χρονοβόρες, ενώ πολλές φορές το αποτέλεσμα είναι χλιαρό, κατώτερο από τις προσδοκίες και τις διακηρύξεις. Εκτός αν υπάρξει ένα σοκ που θα ηλεκτρίσει τους 27 και θα τα σπρώξει προς την ίδια κατεύθυνση.
Στο Ουκρανικό το σοκ λέγεται «Βλαντίμιρ Πούτιν». Οι ενέργειες και οι λόγοι του ρώσου προέδρου κατάφεραν μέσα σε τέσσερις ημέρες να ανατρέψουν πολιτικές δεκαετιών στην ΕΕ, η οποία ζει μια μάλλον σπάνια στιγμή ενότητας. Πέτυχε το αδύνατο, γράφει το Politico, την πραγματική ευρωπαϊκή ενότητα.
Δεν ήταν, βέβαια, αυτό στις προθέσεις του όταν αποφάσιζε την εισβολή στην Ουκρανία. Από τον Βορρά στον Νότο της Ενωσης, οι διαφορές και οι προτιμήσεις (οι δουλειές με τους ρώσους ολιγάρχες είναι επικερδείς) παραμερίστηκαν μπροστά στα γεγονότα, την μεγαλύτερη πρόκληση στην αρχιτεκτονική ασφαλείας της Δύσης εδώ και δεκαετίες. Αλλά και μπροστά στις εικόνες των γυναικών και των παιδιών που εγκαταλείπουν τη χώρα.
Η Ρωσία είδε συμμάχους να την εγκαταλείπουν, από τον πρόεδρο της Τσεχίας Μίλος Ζέμαν, ως τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν και την Μαρίν Λεπέν. Ακόμη περισσότερο, χώρες παραδοσιακά ουδέτερες, όπως η Σουηδία και –ποιος θα το περίμενε– η Ελβετία στοιχήθηκαν στη λογική των κυρώσεων.
Η ταχεία αλλαγή στάσης είναι από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά της κρίσης. Η Γερμανία μέχρι πριν από λίγες ημέρες ήταν έτοιμη να βάλει σε λειτουργία τον Nord Stream 2. Τώρα, μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, πάγωσε το (σχεδόν έτοιμο) έργο επ’ αόριστον, είπε «ναι» στην έξωση της Ρωσίας από το SWIFT, έδωσε όπλα στην Ουκρανία σπάζοντας μια μακρά παράδοση μη εμπλοκής σε εμπόλεμες διαμάχες και ανακοίνωσε ένα τεράστιο πακέτο επανεξοπλισμού ύψους 100 δισ. ευρώ.
Ο κατά κανόνα ψύχραιμος Σολτς είπε ότι τα γεγονότα αυτών των ημερών στην Ουκρανία είναι ένα «σημείο καμπής στην ιστορία της ηπείρου». Παρών στην ιστορική ομιλία του Σολτς στη γερμανική Βουλή, ο Αντρέι Μέλνικ, πρεσβευτής της Ουκρανίας στο Βερολίνο. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες, οι γερμανοί πολιτικοί αδιαφορούσαν στις εκκλήσεις του για αποστολή στρατιωτικής βοήθειας.
Πίσω από τις κινήσεις αυτές, συνεχίζει το Politico, υπάρχει η ευρύτερη συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δηλαδή της αποσύνδεσης από τις ΗΠΑ για ζητήματα ασφαλείας. Ωστόσο το Ουκρανικό μάλλον θα αυξήσει την εξάρτηση από τις ΗΠΑ σε αυτόν τον τομέα και θα αναγκάσει την Ουάσινγκτον να εξετάσει εκ νέου τη στροφή του ενδιαφέροντός της προς την Ασία και ειδικότερα την Κίνα.
Ανεξάρτητα από την πορεία των πραγμάτων, όλα αυτά οφείλονται σε έναν άνθρωπο, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που ως σήμερα εργαζόταν μεθοδικά και υπόγεια για να διαιρέσει την ήπειρο και με τον τρόπο του να βασιλεύσει σε αυτή. Μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη είναι όμως η μεγαλύτερη πρόκληση στην ηγεμονία του.