Εστω και με καθυστέρηση, άδειασε ο καταυλισμός της Ειδομένης. Τελικά ήταν πολύ πιο εύκολο απ’ όσο, αρχικά, έμοιαζε: λιγότερο από μια εβδομάδα χρειάστηκε για να ξηλωθεί η φαβέλα που είχε στηθεί στα σύνορα με τη FYROM, να μετακινηθούν οι φιλοξενούμενοι, να φύγουν οι αλληλέγγυοι, να ανοίξει η σιδηροδρομική γραμμή και να ξανακάνουν σχέδια οργώματος των χωραφιών τους οι κάτοικοι του χωριού.
Κι εφόσον ήταν τόσο εύκολο, γιατί δεν γινόταν νωρίτερα; Χρειάστηκε να περάσουν τρεις μήνες από το κλείσιμο των συνόρων για να έρθει ο εκπρόσωπος του Συντονιστικού της Κυβέρνησης για το Προσφυγικό, Γιώργος Κυρίτσης, να παραδεχτεί με όλη τη φυσικότητα του κόσμου: «Μα, δεν είχαμε πού να τους πάμε. Τώρα ετοιμάζουμε τα κέντρα». Περίεργη παραδοχή, διότι τόσον καιρό οι κυβερνητικοί παράγοντες ισχυρίζονταν ότι προσπαθούσαν να πείσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που βούλιαζαν στα λασπόνερα και καίγονταν απ’ τον ήλιο να επιλέξουν με τη θέλησή τους τις θέσεις τους σε κάποιο από τα κέντρα που ήταν, ήδη, έτοιμα. Τους «έκαναν μασάζ» κάποιοι αρμόδιοι και κάποιοι αλληλέγγυοι, σύμφωνα με τη «μοδάτη» φρασεολογία, προκειμένου «να μην αδειάσει με τη βία ο καταυλισμός που δεν αποτελεί επίσημη δομή». Ας είναι, έστω και αργά, η φαβέλα της πολιτισμένης Ευρώπης άδειασε.
Και πού πήγε η Ειδομένη; Σύμφωνα με τις αρχές, πριν από την επιχείρηση εκκένωσης, στο χώρο διέμεναν περισσότεροι των 10.000 ανθρώπων. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των ΜκΟ, σε επίσημες δομές μεταφέρθηκαν τις τελευταίες ημέρες 3.700 εξ αυτών. Περίπου 5.000 άνθρωποι βρίσκονται στις «μικρές Ειδομένες» που είχαν δημιουργηθεί γύρω από τη φαβέλα των συνόρων και, μετά την εκκένωσή της, μεγάλωσαν. Οι χώροι αυτοί βρίσκονται γύρω από βενζινάδικα, ένα ξενοδοχείο στους Ευζώνους και σε άλλα σημεία της περιοχής και σε αυτούς στεγάζονται απελπισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι δεν επιθυμούν με κανέναν τρόπο να απομακρυνθούν από τα σύνορα. Οι ΜκΟ οι οποίες τους συνέδραμαν τόσον καιρό, έχουν μετακινηθεί και αυτές προκειμένου να βοηθούν. Σύμφωνα με το Γιάννη Μουζάλα, σύντομα θα εκκενωθούν και αυτοί οι χώροι.
Άρα, κάποιος άγνωστος αριθμός ανθρώπων απουσιάζει από τους υπολογισμούς. Ωστόσο, είναι αδύνατον να υπολογιστεί ακριβώς ο αριθμός όσων βρίσκονται διάσπαρτοι στους αυτοσχέδιους καταυλισμούς ή έχουν αναχωρήσει προς άγνωστη κατεύθυνση εντός της χώρας.
Στο μεταξύ, τις τελευταίες εβδομάδες ετοιμάζονταν τα κέντρα μετεγκατάστασης προσφύγων και μεταναστών στο νομό Θεσσαλονίκης. Παλιές αποθήκες, εγκαταλελειμμένα εργοστάσια, ερειπωμένες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις μετατράπηκαν σε κέντρα φιλοξενίας από το Στρατό. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβε τη διαδικασία ανεύρεσης των χώρων και τη μετατροπή τους σε χώρους ικανούς να φιλοξενήσουν όσους έφευγαν από την Ειδομένη. Με τη βοήθεια κυρίως μεσιτών της Θεσσαλονίκης και με 6μηνα συμφωνητικά, έχουν δημιουργηθεί, μέχρι στιγμής, 10 χώροι στο νομό Θεσσαλονίκης και ετοιμάζονται τουλάχιστον άλλοι 3. Από αυτούς που λειτουργούν, ο ένας είναι παλιό στρατόπεδο κι ο άλλος βρίσκεται μέσα στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, ενώ όλοι οι υπόλοιποι είναι ιδιωτικοί. Την ευθύνη της σίτισης, επίσης, έχει αναλάβει ο Στρατός. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν οι υπηρεσίες του στρατοπέδου της της 34ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας στην Άσσηρο για τη σίτιση στο παλιό στρατόπεδο.
Ήταν τόση η βιασύνη να λειτουργήσει (στο τέλος Φεβρουαρίου) εκείνο το κέντρο, το στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου στη Σίνδο, που εκτυλίχθηκαν σκηνές απείρου κάλλους μέχρι να βρεθεί ένα modus vivendi. Την πρώτη μέρα, για παράδειγμα, έξαλλοι πρόσφυγες ήταν έτοιμοι να κάνουν μεγάλη φασαρία, καθώς είχαν ξεμείνει από τσιγάρα. Άρον άρον, οι αστυνομικοί βρήκαν έναν καταστηματάρχη από την περιοχή και τον έφεραν στο στρατόπεδο προκειμένου να πουλάει τσιγάρα και μικροπράγματα. Με τον ίδιο τρόπο, έφεραν καντίνες, ενώ μια Τετάρτη κόντεψε να γίνει επανάσταση με αφορμή τις… φακές. Οι φιλοξενούμενοι αρνήθηκαν να τις φαν, πιστεύοντας ότι ήταν χαλασμένες. Ο επικεφαλής του Στρατού μαζί με εκπροσώπους ΜκΟ αναγκάστηκαν να τις δοκιμάσουν μπροστά τους, προκειμένου να τους πείσουν ότι η περίεργη γεύση οφειλόταν στο ξύδι και όχι σε αλλοίωση των τροφίμων.
Πλέον, γίνονται αναθέσεις σε εταιρίες catering για τη σίτιση.
Τόσο ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, όσο και οι δήμαρχοι των περιοχών όπου βρίσκονται οι χώροι, δηλώνουν άγνοια για τις κινήσεις των αρμόδιων υπουργείων και τονίζουν χαρακτηριστικά ότι πληροφορούνται από τα ΜΜΕ πού ενοικιάζονται χώροι προκειμένου να γίνουν κέντρα. Ο πολύ διαλλακτικός αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας παραδέχεται ότι η διαχείριση δεν είναι υποδειγματική, αλλά υπόσχεται καλύτερη στο μέλλον. Την περασμένη Κυριακή επισκέφτηκε αιφνιδιαστικά τα κέντρα στο δήμο Λαγκαδά μαζί με το βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Β’ Θεσσαλονίκης και κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του κόμματος, Σωκράτη Φάμελλο. Επισκεπτόμενος μαζί με το δήμαρχο του Λαγκαδά Γιάννη Καραγιάννη τα κέντρα, ο κ. Μουζάλας διαπίστωσε ότι η κατάσταση είναι κάθε άλλο παρά ιδανική και δεσμεύτηκε ότι σε τρεις μήνες θα υπάρξει διασπορά των προσφύγων και το ένα από τα δυο κέντρα (στο Καβαλάρι) θα διαλυθεί. Έκανε λόγο για μόνιμες δομές φιλοξενίας αναλογικά σε όλη τη χώρα αλλά και βοήθεια στους δημάρχους σε ζητήματα όπως η προμήθεια απορριμματοφόρων, ώστε να τηρούνται βασικοί κανόνες υγιεινής στους χώρους. Ωστόσο, τα συμφωνητικά ενοικίασης των χώρων γίνονται για έξι μήνες κι είναι άγνωστος ο αριθμός των ενοικιάσεων στην περιοχή του νομού Θεσσαλονίκης, καθώς καθημερινά φτάνουν πληροφορίες για περαιτέρω έρευνες για χώρους.
Η κατάσταση στις νέες αυτές δομές δεν ικανοποιεί ούτε τους πρόσφυγες, πολλοί εκ των οποίων μόλις φτάνουν σε αυτούς αναχωρούν ξανά, διαμαρτυρόμενοι για τις συνθήκες. Αρκετοί προτιμούν να επιστρέψουν στις νέες «ανεπίσημες δομές» που προαναφέραμε γύρω από την Ειδομένη. Αν και πηγές μας από το Στρατό ισχυρίζονται ότι εξετάζουν προσεκτικά τους χώρους πριν προχωρήσουν σε ενοικίαση, οι δήμαρχοι της περιοχής συχνά έχουν άλλη άποψη. Ο δήμαρχος Θέρμης, Θεόδωρος Παπαδόπουλος, μας δήλωσε ότι μόλις πληροφορήθηκε σχετικά με την ενοικίαση χώρου αποθηκών στο δήμο του ζήτησε από τις πολεοδομικές υπηρεσίες να αποφανθούν περί της στατικής επάρκειας του κτιρίου. Αυτό το πόρισμα, στο οποίο γίνεται λόγος για ακαταλληλότητα, απέστειλε ο δήμαρχος στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, χωρίς να υπάρξει κάποια αντίδραση από εκεί.
Ο Γιάννης Μουζάλας έκανε, σε πρόσφατη συνέντευξή του, λόγο για σπιτάκια στα οποία θα στεγάζονται πρόσφυγες και μετανάστες, «τύπου Ελαιώνα». Μάλιστα, το χρονοδιάγραμμα προβλέπει να αρχίσει η τοποθέτησή τους και η δημιουργία νέων, πιο μόνιμων, χώρων στα τέλη Ιουνίου.
Από την πλευρά της η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανησυχεί για τους νέους χώρους φιλοξενίας προσφύγων και απευθύνει έκκληση να βρεθούν εναλλακτικές.