Την Παρασκευή 19 Ιουλίου η μέγιστη θερμοκρασία στη χώρα ξεπέρασε τους 42 βαθμούς Κελσίου. Σύμφωνα με το meteo του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, την ίδια ημέρα η θερμική καταπόνηση του πληθυσμού σε περισσότερες από 100 περιοχές της χώρας ήταν πολύ ισχυρή, ενώ σε 15 περιοχές χαρακτηρίστηκε ακραία.
Η θερμική καταπόνηση (ή θερμικό στρες) λόγω ζέστης υπολογίζεται βάσει του Παγκόσμιου Δείκτη Θερμικού Κλίματος, ο οποίος ενσωματώνει μετεωρολογικές παραμέτρους όπως την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου και την ακτινοβολία, λαμβάνοντας υπόψη και τη φυσιολογία του ανθρώπινου σώματος.
Αυτή η καταπόνηση κρύβει κινδύνους για την υγεία. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή των αρμοδίων υπηρεσιών, από 1η Ιουνίου μέχρι 19 Ιουλίου έγιναν στο ΕΚΑΒ συνολικά 61 κλήσεις για περιστατικά θερμικής εξάντλησης, ενώ 29 άνθρωποι χρειάστηκε να μεταφερθούν σε νοσοκομεία λόγω θερμοπληξίας. Μόνο το διήμερο 17-18 Ιουλίου οι κλήσεις ήταν 10 και οι διακομιδές έξι.
Ο βρετανικός Guardian έγραφε την Παρασκευή ότι η Ελλάδα είναι αντιμέτωπη με δεύτερο μεγάλο κύμα καύσωνα, ο οποίος έχει συμβάλει σε πολλές πυρκαγιές και έχει οδηγήσει τις Αρχές σε επανειλημμένες συστάσεις, τόσο προς τους ντόπιους όσο και προς τους τουρίστες.
Την Παρασκευή 19 Ιουλίου –όπως και όλες τις προηγούμενες ημέρες με πολύ υψηλές θερμοκρασίες– είναι βέβαιο ότι στους δρόμους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων πόλεων κυκλοφορούσαν λεωφορεία γεμάτα με κόσμο αλλά χωρίς καθόλου ή με υπολειτουργούντα κλιματισμό. Είναι σίγουρο επίσης ότι στα μέσα σταθερής τροχιάς υπήρξαν συρμοί με εκατοντάδες επιβάτες, αλλά επίσης χωρίς κλιματισμό.
Από το υπουργείο Μεταφορών έχουν παραδεχτεί ότι δεν έχουν όλα τα λεωφορεία ούτε όλοι οι συρμοί κλιματισμό εν μέσω παρατεταμένης θερμικής καταπόνησης. Πριν μερικές ημέρες μάλιστα κυκλοφόρησαν αρμοδίως και ορισμένοι αριθμοί: Τουλάχιστον 24 συρμοί κάνουν δρομολόγια χωρίς κλιματισμό. Οσο για τα λεωφορεία, ο στόλος δεν έχει αναβαθμιστεί από το 2009 και τα οχήματα είναι κατά μέσο όρο 19 ετών. Τούτων δοθέντων, είναι προφανές πως χωρίς κλιματισμό κυκλοφορούν πολλά…
Επιπλέον, τόσο οι αρμόδιοι στο υπουργείο όσο και οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες αναφέρουν πως ακόμη και στα οχήματα που κλιματίζονται, είτε το σύστημα δεν λειτουργεί είτε δεν δροσίζει επαρκώς, καθώς υπάρχουν πολλά ανοιχτά παράθυρα και οι πόρτες ανοιγοκλείνουν συνεχώς. Τα παράθυρα, όμως, πρέπει να ανοίγουν για τον επαρκή αερισμό των οχημάτων (βλ. και θερινή έξαρση κορονοϊού).
Κάπως έτσι κυλούν οι καυτές ημέρες και στις στάσεις και τους σταθμούς όπου οι επιβάτες περιμένουν. Και αυτή την εποχή δεν κυκλοφορούν μόνον ντόπιοι, αλλά και επισκέπτες που έρχονται στην Ελλάδα για τουρισμό.
Δεν πρόκειται όμως μόνο για τα μέσα μεταφοράς, αν και εκεί το πρόβλημα λόγω εξωτερικού χώρου είναι πιθανώς πιο έντονο. Αυτό το διάστημα, στα πανεπιστήμια οι φοιτητές έχουν εξεταστική. Δεν διαθέτουν, βέβαια, όλες οι αίθουσες κλιματισμό και πολλά παιδιά πρέπει να αποδώσουν στα μαθήματα κάτω από πραγματικά δύσκολες συνθήκες. Αν έχουν, δε, μετακινηθεί με συγκοινωνία χωρίς κλιματισμό, ακόμη χειρότερα! Τις τελευταίες ημέρες υπήρξαν αναφορές ακόμη και για λιποθυμίες φοιτητών την ώρα των εξετάσεων.
Τον περασμένο μήνα, που πάλι είχαμε καύσωνα, και λίγο πριν ολοκληρωθεί το σχολικό έτος για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, πολλά σχολεία στο λεκανοπέδιο και αλλού έκλεισαν για να μην καταπονηθούν τα παιδιά από τις υψηλές θερμοκρασίες. Τα παιδιά Γυμνασίων και Λυκείων έδωσαν προαγωγικές και πανελλαδικές εξετάσεις στις ίδιες σχολικές αίθουσες.
Την ίδια ώρα, πολλές δημόσιες υπηρεσίες αυτές τις ημέρες υποδέχονται και εξυπηρετούν τους πολίτες σε χώρους με ελλιπή ή και καθόλου κλιματισμό. Τον Ιούνιο υπήρξαν καταγγελίες για χαλασμένα κλιματιστικά σε δύο μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής.
Οι ειδικοί και τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν πως οι παρατεταμένοι καύσωνες ήρθαν για να μείνουν στη ζωή μας. Οι προγνώσεις λένε πως και ο Αύγουστος θα είναι θερμότερος από το κανονικό.
Οι αναλύσεις της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) έχουν δείξει ότι τα τελευταία 17 έτη (2007-2023) είναι κατά κανόνα θερμότερα του κανονικού, καθώς παρατηρούνται μόνο αυξήσεις της θερμοκρασίας σε σύγκριση με τη μέση τιμή της προηγούμενης περιόδου. Το 2023, ειδικά, ήταν (μαζί με το 2010) το θερμότερο των τελευταίων 65 ετών, με άνοδο της θερμοκρασίας πάνω από έναν βαθμό Κελσίου. Ηδη διαφαίνεται η πιθανότητα η φετινή χρονιά να ξεπεράσει αυτά τα ρεκόρ.
⇒ Διαβάστε: Καύσωνας διαρκείας: Λίγη δροσιά μετά τις 25/7, καυτός και ο Αύγουστος
Ολα δείχνουν πως τα καλοκαίρια μας αλλάζουν προς το θερμότερο. Είμαστε έτοιμοι για αυτό;
Οι Αρχές εκδίδουν και επανεκδίδουν συστάσεις και μέτρα προστασίας, με έμφαση στις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένους, βρέφη) και στην παραμονή σε εσωτερικούς χώρους, διαθέτουν κλιματιζόμενες αίθουσες και κλείνουν τα αρχαιολογικά μνημεία κατά τις ώρες θερμοκρασιακής αιχμής.
Είναι όμως αυτά αρκετά για να επιβιώσουμε στη νέα θερινή τάξη (μετεωρολογικών) πραγμάτων; Μπορεί η Ελλάδα να κλείνεται μέσα το καλοκαίρι; Υπάρχει αυτή η δυνατότητα για όλον τον πληθυσμό και ειδικά για τους πιο ευάλωτους (μοναχικούς ηλικιωμένους, χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα κ.λπ.); Μπορεί, τελικά, η χώρα να συνεχίσει τη λειτουργία της χωρίς απώλειες;
Οι αλλαγές του καιρού απαιτούν αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία βασικών υποδομών και υπηρεσιών. Αναμένουμε να τις δούμε.