Από την 1η Ιανουαρίου 2024 λήγει στην Πορτογαλία το προνομιακό καθεστώς που διέπει τη φορολόγηση των μη γηγενών κατοίκων. Την είδηση, η οποία αφορά δεκάδες χιλιάδες ξένους, και μεταξύ τους κάποιους συνταξιούχους ασφαλώς, ανακοίνωσε ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα. Οι λόγοι είναι δύο. Από τη μία πλευρά είναι η ανάγκη αύξησης των εσόδων του κράτους, από την άλλη είναι η πίεση της Αριστεράς –«Ακρα Αριστερά» τη χαρακτήρισε η Repubblica– για δικαιότερη φορολόγηση των Πορτογάλων.
Οι φορολογικές ελαφρύνσεις, που παρέχονται σε άτομα που διαμένουν στην Πορτογαλία περισσότερες από 183 ημέρες τον χρόνο, περιλαμβάνουν ειδικό φορολογικό συντελεστή 20% για το εισόδημα εργασίας από δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξία», ο οποίος καλύπτει καθηγητές, γιατρούς, μηχανικούς, κ.λπ. Ενα άλλο στοιχείο από τα ισχύοντα είναι ο ενιαίος φορολογικός συντελεστής 10% στις συντάξεις από ξένη πηγή.
Αρχικώς η Πορτογαλία είχε εισαγάγει τον χαμηλό συντελεστή για να κατευνάσει τις διαμαρτυρίες χωρών της ΕΕ οι συνταξιούχοι των οποίων μετακόμισαν στο δυτικό άκρο της Ευρώπης.
Πρόκειται για το τέλος ενός συστήματος που εφαρμόζεται από το 2009, το οποίο είχε προσελκύσει χιλιάδες ξένους από όλον τον κόσμο σε έναν φορολογικό παράδεισο ιδιάζοντος τύπου.
Ο Κόστα είπε ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις θα παραμείνουν σε ισχύ για όσους ήδη έχουν ενταχθεί στο σύστημα, δηλαδή το νέο μέτρο του δεν θα έχει αναδρομική ισχύ. Σημειωτέον ότι περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι είχαν επωφεληθεί από το ειδικό φορολογικό καθεστώς μέχρι το 2020. Ο Κόστα είπε ότι το ποσό του εισοδήματος που δεν φορολογήθηκε λόγω των ευεργετικών διατάξεών του ήταν 1,5 δισ. ευρώ το 2022.
Αν η Πορτογαλία μέχρι τώρα εθεωρείτο παράδεισος για δεκάδες χιλιάδες ξένους που απολάμβαναν αυτές τις γενναίες φορολογικές απαλλαγές, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για τους ντόπιους. Οι Πορτογάλοι άρχισαν να υφίστανται τις συνέπειες των φορολογικών προνομίων των ξένων στη ζωή τους, αφού χωρίς έσοδα ο Προϋπολογισμός δεν μπορεί να υποστηρίξει κοινωνικές δαπάνες.
Η μαζική άφιξη Αμερικανών, Αγγλων, Αυστραλών, καθώς και Αράβων, Κινέζων, Ρώσων και Γάλλων, μετέτρεψε την κτηματαγορά σε φούσκα. Οι τιμές των σπιτιών έχουν από καιρό εκτοξευθεί στα ύψη, ενώ οι περισσότεροι Πορτογάλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους προς αναζήτηση φθηνότερης στέγης, ακόμα και να φύγουν από την πρωτεύουσα Λισαβώνα για πόλεις της επαρχίας.
Τα κόμματα της Αριστεράς, που κάποτε συμμάχησαν με τον Κόστα, αλλά κατόπιν αποχώρησαν από τον συνασπισμό που οδήγησε στο πρόωρο τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου και σε νέες εκλογές τις οποίες κέρδισε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, υπέβαλαν πρόταση στη Βουλή. Ζητούν τη λήξη του ειδικού καθεστώτος για τους μη γηγενείς κατοίκους και νέα μέτρα για τον περιορισμό της ακρίβειας στην κτηματαγορά.