Τον Μάρτιο του 2020, ενώπιον ενός νέου, άγνωστου και πολύ επικίνδυνου εισβολέα, η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρούσαν σε αυστηρό lockdown για να τον αντιμετωπίσουν. Οχι όμως, στη Βρετανία.
Εκεί, ο Μπόρις Τζόνσον και οι συνεργάτες του, ακόμα και οι επιστήμονες που τον συμβούλευαν, είχαν διαφορετική γνώμη: «Θα πάρουμε μόνο σταδιακά μέτρα, γιατί το απότομο lockdown θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα και θα αντιμετωπίσουμε τον κορονοϊό με την ανοσία της αγέλης», ήταν η άποψη που επικράτησε τις πρώτες δύο εβδομάδες της κρίσης. Αποτέλεσμα: Χιλιάδες κρούσματα και εκατοντάδες νεκροί εκείνη την περίοδο και γενική κατακραυγή εναντίον της κυβέρνησης.
Μόνο όταν ο Εμανουέλ Μακρόν απείλησε τον Τζόνσον ότι θα κλείσει τα σύνορα αν δεν λάβει δραστικά μέτρα κατά της εξάπλωσης του κορονοϊού και το University College του Λονδίνου ανακοίνωσε ότι με την έως τότε στρατηγική της κυβέρνησης, η Βρετανία θα θρηνούσε ως και 500.000 ανθρώπους, από τον κορονοϊό, ο βρετανός πρωθυπουργός άλλαξε την πολιτική του.
Τώρα, δύο επιτροπές του βρετανικού κοινοβουλίου, της Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας και της Επιστήμης και Τεχνολογίας, που αποτελούνται από βουλευτές όλων των κομμάτων, δημοσιοποίησαν την τελική τους έκθεση για τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση τους πρώτους της κρίσιμους μήνες. Η κοινοβουλευτική έρευνα διήρκεσε δύο μήνες και κλήθηκαν να καταθέσουν δεκάδες άνθρωποι, που συμμετείχαν στο κυβερνητικό έργο, όπως και ανεξάρτητοι επιστήμονες.
Το πόρισμα είναι καταπέλτης για την Ντάουνινγκ Στριτ: Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αποτυχία στον τομέα της δημόσιας υγείας στα χρονικά της Βρετανίας.
Η έκθεση αναφέρει ότι η κυβέρνηση Τζόνσον, με τη στήριξη των επιστημονικών συμβούλων της, «σκοπίμως» υιοθέτησε μια «προσέγγιση σταδιακή και προοδευτική», αντί να λάβει πιο δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Αρχικά η Ντάουνινγκ Στριτ προσπάθησε να θέσει υπό έλεγχο την επιδημία και να επιτύχει τη συλλογική ανοσία μέσω της νόσησης, γεγονός που οδήγησε τη χώρα να έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά νεκρών στην Ευρώπη, περισσότεροι από 150.000 μέχρι στιγμής, τονίζει η έκθεση.
Ως τις 23 Μαρτίου οι υπουργοί «προσπαθούσαν μόνο να περιορίσουν την ταχύτητα εξάπλωσης» της επιδημίας στον πληθυσμό, αντί να σταματήσουν εντελώς την εξάπλωσή της «λόγω των επίσημων επιστημονικών συστάσεων».
Οι επιστήμονες που συμβούλευαν την κυβέρνηση Τζόνσον κατέληξαν «ομόφωνα» στις 13 Μαρτίου ότι «τα μέτρα που έχουν στόχο να σταματήσουν εντελώς την εξάπλωση της Covid-19 θα προκαλέσουν δεύτερη κορύφωση» της πανδημίας.
Είναι «εκπληκτικό» ότι χρειάστηκαν τόσο χρόνο για να κατανοήσουν ότι ήταν απαραίτητο το πλήρες lockdown, τονίζουν οι βουλευτές στην έκθεσή τους, παρά το γεγονός ότι διέθεταν αδιάσειστα στοιχεία, όπως ένα μοντέλο πρόβλεψης του Imperial College του Λονδίνου, το οποίο έδειχνε ότι αν δεν ανασχεθεί η εξάπλωση της Covid-19, ο αριθμός των νεκρών θα μπορούσε να φτάσει τις 500.000.
«Οι αποφάσεις που αφορούσαν το lockdown και την κοινωνική αποστασιοποίηση τις πρώτες εβδομάδες της πανδημίας –και οι συστάσεις που οδήγησαν σε αυτές– αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες αποτυχίες στον τομέα της δημόσιας υγείας που έχει γνωρίσει ποτέ η Βρετανία», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Παράλληλα, τα μέλη των δύο κοινοβουλευτικών επιτροπών επικρίνουν την απόφαση της βρετανικής κυβέρνησης να μη διενεργούνται διαγνωστικά τεστ στους ηλικιωμένους που έπαιρναν εξιτήριο από τα νοσοκομεία προτού επιστρέψουν στους οίκους ευγηρίας και επισημαίνουν ότι κάποια μέτρα –όπως το κλείσιμο των παμπ στις 10 το βράδυ, η απαγόρευση της άθλησης των παιδιών στην ύπαιθρο– δεν είχαν επιστημονική βάση.
«Η αντίδραση της Βρετανίας αποτελεί ένα μείγμα μεγάλων λαθών και μεγάλων επιτυχιών», όπως το πρόγραμμα εμβολιασμού κατά της Covid-19, σημειώνουν ο Γκρεγκ Κλαρκ και Τζέρεμι Χαντ, πρόεδροι των δύο επιτροπών που συνέταξαν την έκθεση. «Είναι ζωτικής σημασίας να μάθουμε και από τα δύο», υπογραμμίζουν.
Εκπρόσωπος της κυβέρνησης απάντησε ότι η Ντάουνινγκ Στριτ πήρε μαθήματα από την πανδημία και πρόσθεσε ότι τον επόμενο χρόνο θα διεξαχθεί πλήρης, δημόσια έρευνα.
«Δεν αποφύγαμε ποτέ να λάβουμε γρήγορη και αποφασιστική δράση για να σώσουμε ζωές και να προστατεύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, περιλαμβανομένων περιορισμών και lockdown», τόνισε.