Η ταινία «My Penguin Friend» έχει δύο βασικούς χαρακτήρες. Τον πρώτο υποδύεται ένας σταρ του Χόλιγουντ, τον άλλον ένας… πρωτοεμφανιζόμενος «ηθοποιός». Ωστόσο στα γυρίσματα δεν υπήρχε καμία αμφιβολία για το ποιος θα έπρεπε να είναι ο πιο χαϊδεμένος, γράφει στον Guardian ο Τιάγκο Ροζέρο, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στη Νότια Αμερική, με έδρα τη Βραζιλία.
Ο πρωτοεμφανιζόμενος είχε στη διάθεσή του ένα τρέιλερ-πισίνα με θαλασσινό νερό και δούλευε μόνο μέχρι τις 3 το απόγευμα. Μάλιστα, για να μην τον τσιμπήσει κανένα κουνούπι από την τροπική παραλία της Βραζιλίας, ένα φλογοβόλο καθάριζε το μονοπάτι πριν και μετά από κάθε σκηνή. Στο τέλος της ημέρας, δε, ο… ζεν πρεμιέ ζυγιζόταν για να διασφαλιστεί ότι δεν είχε χάσει βάρος λόγω του άγχους των γυρισμάτων.
«Επρεπε να πω στον Ζαν Ρενό, έναν θρύλο του κινηματογράφου, “Ζαν, ο πιγκουίνος είναι πιο σημαντικός από σένα σε αυτή την ταινία”… αλλά είχε απίστευτο σεβασμό και καταλάβαινε» δήλωσε στον Guardian ο σκηνοθέτης του «My Penguin Friend», Ντέιβιντ Σούρμαν.
Η ταινία, που έκανε πρεμιέρα στις ΗΠΑ στις 16 Αυγούστου (αλλά δεν έχει ανακοινωθεί μέχρι στιγμής η ημερομηνία προβολής της στην Ελλάδα), είναι εμπνευσμένη από την αληθινή ιστορία μιας απίθανης σχέσης, αυτής ενός πιγκουίνου του Μαγγελάνου και του Ζοάο Περέιρα ντε Σόουζα, ενός συνταξιούχου ψαρά από την Ιλα Γκράντε, ένα παραδεισένιο νησί στην πολιτεία του Ρίο ντε Τζανέιρο, στη Βραζιλία.
Μεταξύ 2011 και 2016 ο Ζοάο Περέιρα ντε Σόουζα, γνωστός ως Σέου Ζοάο (κύριος Ζοάο), 80 ετών σήμερα, δεχόταν επισκέψεις από το πουλί στην παραλία του νησιού, Προβετά. Χάρη στην παρέα του πιγκουίνου, ο ψαράς, που θρηνούσε μια απώλεια, ξαναβρήκε τη χαρά τη ζωής.
Ο Σέου Ζοάο λέει ότι συνάντησε για πρώτη φορά τον πιγκουίνο τον Μάρτιο του 2011: τον βρήκε στην παραλία, καλυμμένο με λάδι. Τον έπλυνε και τον τάισε και ο πιγκουίνος, που αργότερα ονομάστηκε Ντιντίμ, αποφάσισε να μείνει.
«Ηταν μια διασκεδαστική σκηνή» δήλωσε ο Σίρο Σκάρπα, εκτελεστικός παραγωγός του βραζιλιάνικου ραδιοτηλεοπτικού φορέα TV Globo, ο οποίος συνάντησε τον Σέου Ζοάο και τον Ντιντίμ το 2016 για τα γυρίσματα μιας τηλεοπτικής εκπομπής. «Κολυμπούσαν μαζί, μετά το μικρό πλάσμα επέστρεφε στο σπίτι, πήγαινε κατευθείαν στο ντους και περίμενε τον άνδρα να ανοίξει τη βρύση» είπε ο Σκάρπα. «Ο Σέου Ζοάο καθόταν στον καναπέ για να δει τηλεόραση και ο πιγκουίνος καθόταν ακριβώς δίπλα του». (Δείτε ένα βίντεο με τον πραγματικό Σέου Ζοάο και τον φίλο του τον πιγκουίνο)
Μια ομάδα από το ενυδρείο Ubatuba επιβεβαίωσε με εξέταση αίματος ότι ο Ντιντίμ ήταν αρσενικό πουλί και του τοποθέτησε μια ταινία αναγνώρισης. «Μερικούς μήνες αργότερα ο πιγκουίνος επέστρεψε και ήταν πράγματι ο Ντιντίμ» δήλωσε ο Ούγκο Γκάλο Νέτο, ωκεανογράφος και διευθυντής του ενυδρείου.
Οι πιγκουίνοι του Μαγγελάνου πήραν το όνομά τους από τον πορτογάλο θαλασσοπόρο Φερδινάνδο Μαγγελάνο, ο οποίος ανέφερε για πρώτη φορά το είδος το 1519. Διατηρούν αποικίες αναπαραγωγής κατά μήκος τμημάτων των ακτών της Χιλής και της Αργεντινής, όπως η Παταγονία. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, δε, στο Νότιο Ημισφαίριο κολυμπούν προς τις ακτές της νότιας και νοτιοανατολικής Βραζιλίας σε αναζήτηση τροφής.
Ετσι, δεν είναι ασυνήθιστη η εμφάνιση πιγκουίνων σε βραζιλιάνικες παραλίες, εξαιτίας παραγόντων όπως η βιομηχανική αλιεία, που τους εμποδίζουν να βρουν τροφή. Το 2024, 1.128 πιγκουίνοι (76% των οποίων νεκροί) βρέθηκαν κατά μήκος των ακτών του Ρίο και του Σάο Πάολο, γράφει ο Ροζέρο στον Guardian.
Ο δεσμός που αναπτύχθηκε ανάμεσα στον Ντιντίμ και τον Σέου Ζοάο κατά τα πέντε συνεχόμενα έτη των επισκέψεων του πιγκουίνου στο νησί ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστος. Υπήρχαν περίοδοι που ο πιγκουίνος περνούσε οκτώ μήνες στην παραλία και μόνο τέσσερις στη θάλασσα. Τον Σεπτέμβριο του 2016 ο Ντιντίμ επέστρεψε στη θάλασσα νωρίτερα από το αναμενόμενο και δεν εμφανίστηκε ποτέ ξανά.
Ηταν σε αναπαραγωγική ηλικία, περίπου έξι ετών, οπότε είναι πιθανό να βρήκε μια ομάδα, να επέστρεψε στον τόπο καταγωγής του και να παρέμεινε εκεί. «Αλλά, προφανώς, θα μπορούσε να έχει πέσει θύμα των πολλών φυσικών και ανθρώπινων απειλών» δήλωσε ο διευθυντής του ενυδρείου.
Στην ταινία του Σέρμαν εμφανίστηκαν 10 πιγκουίνοι, όλοι τους προερχόμενοι από το Ubatuba Aquarium. Είχαν διασωθεί ή είχαν γεννηθεί σε αιχμαλωσία και έπαιζαν εναλλάξ τον ρόλο του Ντιντίμ, με περιορισμένο ωράριο εργασίας, μετά το οποίο ξεκουράζονταν σε κλιματιζόμενα «πιγκουινάρια».
«Δύο από αυτούς ερωτεύτηκαν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων» δήλωσε ο Σούρμαν στον Guardian. «Ο φροντιστής των πιγκουίνων μας, Φάμπιαν Γκαμπέλι, είπε “αυτοί οι δυο δεν θα δουλέψουν πια, ας τους αφήσουμε να απολαύσουν τον έρωτά τους”».
Από τους οκτώ πιγκουίνους που απέμειναν, ένας, ο επτάχρονος Μαουί, ξεχώρισε και εκτέλεσε τις περισσότερες σκηνές. «Συνεργάστηκε πολύ καλά με τους ηθοποιούς. Σε μια σκηνή καθόταν ήρεμα στον καναπέ ενώ ο Ζαν τον χάιδευε» είπε ο σκηνοθέτης.
Γιος Ισπανών, γεννημένος στο Μαρόκο και μεγαλωμένος στη Γαλλία, ο Ζαν Ρενό είχε στο πλευρό του τη μεξικανή ηθοποιό Αντριάνα Μπαράσα, η οποία ήταν υποψήφια για Οσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της στη «Βαβέλ» (2006) του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιαρίτου. Στο «My Penguin Friend» έπαιξε τη σύζυγο του βραζιλιάνου ψαρά, Μαρία. Οι διάλογοι είναι όλοι στα αγγλικά.
Η ταινία έχει μια περιβαλλοντική οπτική –ο Ντιντίμ, άλλωστε, διασώθηκε όντας καλυμμένος με πετρέλαιο– αλλά όχι «μεγάλη», σημειώνει ο Σούρμαν, ο οποίος είναι διευθύνων σύμβουλος του Voice of the Oceans Institute, μιας οργάνωσης που καταπολεμά τη θαλάσσια ρύπανση. «Προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε το μήνυμα διακριτικά, για να εμπνεύσουμε πρώτα τους ανθρώπους. Οταν σου αρέσει κάτι θέλεις να το φροντίζεις» πρόσθεσε.
Ο Ντέιβιντ Σούρμαν πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του κάνοντας ιστιοπλοΐα. Μάλιστα, σε ηλικία 10 ετών, ήταν μέλος της πρώτης βραζιλιάνικης οικογένειας που έκανε τον περίπλου του πλανήτη με ιστιοφόρο.
Ο «Φίλος μου ο Πιγκουίνος» είναι μια ταινία εμπνευσμένη από αληθινά γεγονότα, ωστόσο υπάρχουν αλλαγές στην ιστορία του Σέου Ζοάο. Στην ταινία χάνει ένα μικρό παιδί κατά τη διάρκεια αλιευτικού ταξιδιού. Στην πραγματική ζωή ο ψαράς πέρασε 25 χρόνια χωρίς να δει το αγόρι. Βρίσκοντας τον Ντιντίμ ένιωσε σαν να επανασυνδέθηκε με τον γιο του, όπως αποκάλυψε σε τηλεοπτική εκπομπή χάρη στην οποία η ιστορία του έγινε viral στη Βραζιλία, το 2016.
«Ο κόσμος μιλάει συνεχώς για το πώς ο Σέου Ζοάο έσωσε τον πιγκουίνο. Αλλά για μένα η ιστορία έχει να κάνει και με το πώς τον έσωσε ο Ντιντίμ» δήλωσε ο Σούρμαν.
Οσο για την επιστροφή του πιγκουίνου κάθε χρόνο, δεν υπάρχει επιστημονική εξήγηση. Υπάρχουν όμως θεωρίες. «Δεν είμαι σίγουρος, αλλά νομίζω ότι η Προβετά έγινε κατά κάποιο τρόπο η “Παταγονία” του για λίγο» είπε ο Ούγκο Γκάλο Νέτο. «Οι πιγκουίνοι είναι κοινωνικά ζώα … Και νομίζω ότι ο Ντιντίμ είδε τον Σέου Ζοάο σαν μέλος της ομάδας του».
Το 2022 τα βραζιλιανικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ευρέως ότι ένας πιγκουίνος επισκέφθηκε τον Σέου Ζοάο, κάνοντάς τον να πιστέψει πως ήταν ο Ντιντίμ, κάτι που διαψεύστηκε αργότερα. Την περασμένη εβδομάδα ο βραζιλιάνος ψαράς παρακολούθησε την πρεμιέρα του «My Penguin Friend» στο Λος Αντζελες.
«Για μένα αυτή είναι μια ιστορία για το πώς ακόμη και μικρές πράξεις ενσυναίσθησης προς ένα άλλο ον, όχι απαραίτητα ανθρώπινο, μπορούν να έχουν μόνιμες συνέπειες» δήλωσε ο σκηνοθέτης της ταινίας. «Προσπάθησα να δημιουργήσω κάτι που θα έδινε στους ανθρώπους κάποια παρηγοριά, λίγη ανακούφιση και ελπίδα σε αυτόν τον σκληρό κόσμο».