Την πρώτη φορά που πήγα στη Σεμέλη ψιλόβρεχε. Είχε βρέξει πολύ προηγουμένως, η ημέρα ήταν σκοτεινή, με απειλητικά σύννεφα να κατεβαίνουν χαμηλά, και οι δρόμοι μέσα στις λάσπες. Ο καιρός δεν στάθηκε όμως ικανός να με εμποδίσει να περάσω πρώτα από την Αρχαία Νεμέα ή Φλιούντα, την πόλη-κράτος της Αρχαιότητας, όπου παραγόταν ο Φλιάσιος οίνος, πρόγονος του Αγιωργίτικου, που έφερε πλούτο στους κατοίκους της.
Εκανα, λοιπόν, αρχικά μια στάση στον ναό του Νέμειου Διός και περπάτησα με την ομπρέλα μου ανάμεσα στα αρχαία μάρμαρα. Ηταν μαγικά. Οι σταγόνες λαμπύριζαν στους κίονες, που μετά την ολοκλήρωση της μερικής αναστήλωσης του ναού (το 2012), δίνουν στον επισκέπτη την αίσθηση του ύψους και της μεγαλοπρέπειάς του.
Στην είσοδο της Νεμέας θαύμασα τον απόκρημνο βράχο με το κάστρο Πολυφέγγους και πήρα τον δρόμο για το Κούτσι, αφού «χάθηκα» (επίτηδες) προηγουμένως ακολουθώντας κρυφούς χωματόδρομους ανάμεσα στα αμπέλια. Στο οινοποιείο με περίμεναν η θαλπωρή των αναμένων τζακιών, μια εκπληκτική θέα και τα ωραία κρασιά της Σεμέλης.
Εκτοτε, κάθε φορά που πάω στη Νεμέα κάνω πάντα την ίδια διαδρομή και οπωσδήποτε μια στάση στον αρχαιολογικό χώρο, που είναι εκεί για να μας θυμίζει τις αρχαίες δόξες της περιοχής. Αυτή τη φορά ο καιρός –αν και ήδη Νοέμβριος– ήταν εξαιρετικός. Τα τζάκια δεν ήταν αναμμένα, αλλά ένας ωραίος, πολύ «σπιτικός» μπουφές μάς υποδέχτηκε στη βεράντα, με κορυφαία λιχουδιά μια φίνα μουσταλευριά από χέρια τοπικής μαγείρισσας (αν δεν γευτείς μουσταλευριά σε οινοποιείο έχεις χάσει κάτι από την εποχή του τρύγου).
Aφορμή γι’ αυτό το φθινοπωρινό κάλεσμα της Σοφίας Στάικου ήταν η ολοκλήρωση των έργων που αναβάθμισαν ακόμη περισσότερο το Seméli Estate. Η ανακαίνιση γιορτάζεται, μάλιστα, με μια έκθεση γλυπτών του Φραντσέσκο Μορέτι, που υποδέχονται τον επισκέπτη, εξαιρετικά ενταγμένα στον περιβάλλοντα χώρο.
Μια από τις κορυφαίες ελληνικές οινοποιητικές μονάδες αλλά και από τις σπουδαιότερες αναπτυξιακές επενδύσεις στον τομέα του κρασιού στη χώρα μας, η Σεμέλη Οινοποιητική έχει γίνει σημείο αναφοράς στον χώρο του κρασιού στην Ελλάδα, τόσο για τις προηγμένες εγκαταστάσεις όσο και για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών. Το Κτήμα Σεμέλη μετράει ήδη 50 χρόνια ζωής και πολλές δεκαετίες παρουσίας στο Κούτσι Νεμέας, έναν τόπο που διακρίνεται για το μοναδικό terroir του.
Με ένα «βαρύ» όνομα, δάνειο από τη μυθολογία –η Σεμέλη ήταν η μητέρα του Διονύσου, προστάτη της αμπέλου, ο οποίος γεννήθηκε μετά την κρυφή συνεύρεσή της με τον Δία–, το Κτήμα Σεμέλη βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο μιας πλαγιάς με αμπέλια, κυπαρίσσια και ελιές, στη μεγαλύτερη αμπελουργική ζώνη της Ελλάδας και περιοχή ΠΟΠ· το Κούτσι, ειδικά, διακρίνεται για το μοναδικό μικροκλίμα του, που ευνοεί την καλλιέργεια σταφυλιών υψηλής ποιότητας και κατ’ επέκταση την παραγωγή εκλεκτών κρασιών. Στο ποιοτικό αποτέλεσμα συμβάλλουν, επίσης, τα αργιλοασβεστώδη εδάφη, οι μεγάλες κλίσεις, που τους επιτρέπουν να αποβάλλουν την υγρασία, αλλά και ο καλός αερισμός των αμπελιών, χάρη στους δροσερούς αέρηδες που πνέουν στην περιοχή, όπως μαθαίνουμε στην ξενάγηση.
Το οινοποιείο Σεμέλη ευτύχησε, εξάλλου, να έχει όλα αυτά τα χρόνια έμπειρα στελέχη –αμπελουργούς, χημικούς, οινολόγους, διευθυντές–, που οδήγησαν πολύ ψηλά την παραγωγή, τις πωλήσεις και τις εξαγωγές, και τοποθέτησαν τα κρασιά του ανάμεσα στα άριστα του ελληνικού αμπελώνα.
Και τώρα, το Semeli Estate μπήκε στη νέα εποχή του, με τρία πρόσωπα-κλειδιά, τα οποία γνωρίσαμε καλύτερα στην τελευταία μας επίσκεψη: τη θέση του γενικού διευθυντή της Σεμέλη Οινοποιητική ΑΕ κατέχει πλέον ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο οποίος συνδυάζει μεγάλη εμπειρία στον χώρο των οίνων και των ποτών με πολύπλευρη δράση στον χώρο του λιανεμπορίου· επικεφαλής οινολόγος ανέλαβε ο Γιάννης Φλεριανός, με διεθνή πείρα και ανάλογες σπουδές, ενώ πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος είναι η Σοφία Στάικου, σύζυγος του Μιχάλη Σάλλα, ο οποίος συνεργάστηκε αρχικά για την κατασκευή του οινοποιείου με τον Γιώργο Κοκοτό και τελικά κράτησε την ιδιοκτησία του οινοποιείου στη Νεμέα.
Η κυρία Στάικου, οι κ.κ. Κωνσταντόπουλος και Φλεριανός, μαζί τους και η Μαργαρίτα Συγκιρίδου, οινολόγος και Ηospitality Coordinator του Κτήματος, μας υποδέχτηκαν, μας ξενάγησαν στους υποδειγματικά ανανεωμένους χώρους του οινοποιείου και μας χάρισαν μια ωραία και άκρως κατατοπιστική εμπειρία wine tasting μερικών από τους πιο εκλεκτούς οίνους της Σεμέλης.
Ο μυσταγωγικός χώρος γευσιγνωσίας –και άλλων εκδηλώσεων για μεγάλες εταιρείες– βρίσκεται στο κελάρι, με θέα στα ράφια, που φιλοξενούν φιάλες με παλιές ετικέτες –ακόμη και από τη δεκαετία του 1980– και στα 500 γαλλικά δρύινα βαρέλια.
Δοκιμάζοντας εκλεκτά κρασιά
Πατώντας στη Νεμέα και στη Μαντινεία, δύο από τις σημαντικότερες ελληνικές ΠΟΠ ζώνες του μυθικού αμπελώνα της Πελοποννήσου, το Κτήμα Σεμέλη αναδεικνύει τις εξαιρετικές ποικιλίες τους, το ερυθρό Αγιωργίτικο και το λευκό Μοσχοφίλερο, αντίστοιχα.
Τυλιγμένοι, λοιπόν, με τις κουβερτούλες μας για να αντιμετωπίσουμε τη χαμηλή θερμοκρασία που επικρατεί στο κελάρι, με την καθοδήγηση των κ.κ. Κωνσταντόπουλου και Φλεριανού, δοκιμάσαμε αρχικά τη Mantinia 2021, ΠΟΠ από 100% Μοσχοφίλερο, που καλλιεργείται στο Ζευγολατιό Αρκαδίας (και όπου ετοιμάζεται να δημιουργηθεί το νέο οινοποιείο της Σεμέλης, για την οινοποίηση αποκλειστικά των λευκών κρασιών της).
Ακολούθησε το γοητευτικό Elixir, από 100% Gewürztraminer, επίσης από το Ζευγολατιό Αρκαδίας, η Aetheria, χαρμάνι Μαλαγουζιάς (80%) και Chardonnay (20%) από αμπελώνα της ορεινής Κορινθίας και της ημιορεινής Τριφυλίας, το ροζέ Delear από Syrah (60%) και Grenache Rouge (40%) από αμπελώνες της ορεινής Κορινθίας και τις ορεινές πλαγιές του Κιθαιρώνα (που αντικατέστησε το Aetheria ροζέ για όσους το θυμούνται).
Τέλος, δοκιμάσαμε το εκλεκτό Αγιωργίτικο Nemea Reserve 2017 του Κτήματος Σεμέλη, 100% Αγιωργίτικο ΠΟΠ Νεμέα από το Κούτσι, που παλαιώνει επί έναν χρόνο σε δρύινα βαρέλια και κατ’ ελάχιστο ακόμη έναν στη φιάλη (να σημειωθεί ότι η Σεμέλη δεν βγάζει απλή Νεμέα), και τη Spondée 2016, ένα εξαιρετικό blend των διεθνών ποικιλιών Syrah (40%), Merlot (40%) και Cabernet Sauvignon (20%), που καλλιεργούνται σε επιλεγμένα αμπελοτόπια της Αταλάντης και του Δομοκού Φθιώτιδας.
Η γευσιγνωσία έκλεισε με την κάθετη δοκιμή έξι εκλεκτών οίνων Σεμέλη από τις δύο διαφορετικές ζώνες ΠΟΠ, που προκαλούν έκπληξη με τα πληθωρικά αρώματα και τη γεύση τους: τρία Μοσχοφίλερα από τη Μαντινεία και τρία Grande Reserve Αγιωργίτικα από το Κούτσι Νεμέας, διαφορετικών ετών, που απέδειξαν την αντοχή τους στον χρόνο, καθώς κρατάνε τα χαρακτηριστικά τους και τα αναδεικνύουν με ένταση.
Δοκιμάσαμε πρώτα τα Theá Μantinia των ετών 2015, 2017 και 2020 (κλασική λευκή οινοποίηση με παραμονή των 2/3 του φρέσκου κρασιού σε δεξαμενές και του 1/3 σε βαρέλια ακακίας) και στη συνέχεια τα Grande Reserve των ετών 2003, 2014 και 2017.
Το πρόσωπο της Σεμέλης
Η επίσκεψη στο Semeli Estate ολοκληρώθηκε με ένα ωραίο γεύμα και ακόμη μία ξενάγηση, με άρωμα τέχνης αυτή τη φορά. O ήλιος έλαμπε, το αεράκι ήταν αναζωογονητικό και τα τραπέζια του bistrot μάς περίμεναν στρωμένα κάτω από τις ομπρέλες της μεγάλης βεράντας, όπου απολαύσαμε, εκτός από το καλό φαγητό και το καλό κρασί, την εκπληκτική θέα και φιλικές κουβέντες με συναδέλφους και στελέχη του οινοποιείου.
Για το γεύμα είχε φροντίσει ο νέος σεφ του οινοποιείου, ο οποίος με βάση την ελληνική κουζίνα και τα βιολογικά προϊόντα μικρών παραγωγών της περιοχής (αλλά και ζαρζαβατικά από το μποστάνι του κτήματος και κοντινούς κήπους) δημιουργεί πιάτα ταιριαστά με τα κρασιά Semeli.
Προσωπικά, προτίμησα να συνοδεύσω το φαγητό μου με τη σειρά Ορεινός Ηλιος, που όπως έμαθα είναι από τα πιο αγαπητά κρασιά του οινοποιείου (λευκός Ορεινός Ηλιος από 80% Μοσχοφίλερο και 20% Sauvignon Blanc, ροζέ Ορεινός Ηλίος 100% Αγιωργίτικο και ερυθρός Ορεινός Ηλιος από 80% Αγιωργίτικο και 20% Syrah).
Η Σοφία Στάικου μας ξενάγησε στη συνέχεια στους ανακαινισμένους χώρους φιλοξενίας. Να σημειωθεί ότι η Σεμέλη είναι ένα από τα πρώτα οινοποιεία που έδωσαν έμφαση στον οινοτουρισμό, προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία σε ταξιδιώτες και φίλους του κρασιού από όλον τον κόσμο. Το πρώτο μέλημα της νέας προέδρου ήταν να βάλει παντού την σφραγίδα της προσωπικής της αισθητικής, δημιουργώντας μια γαλήνια ατμόσφαιρα, που αποπνέει πολυτέλεια και ταυτόχρονα ζεστασιά, και διαπερνά όλους τους χώρους.
Ολοι οι χώροι, από τα μεγάλα μοναστηριακά τραπέζια για δοκιμή των κρασιών του Κτήματος Σεμέλη, τα σαλόνια γύρω από τα δυο τεράστια κρεμαστά τζάκια, τη βιβλιοθήκη και τους χώρους για τα επιτραπέζια, μέχρι τις δέκα σουίτες, έχουν ανακαινιστεί υποδειγματικά και έχουν διακοσμηθεί από την ίδια, με έπιπλα και έργα τέχνης δικά της. Φρόντισε, επίσης, να δημιουργήσει μια πισίνα και ένα μικρό αλλά πλήρως εξοπλισμένο γυμναστήριο για την ευεξία των φιλοξενουμένων της.
Την τοποθέτηση των έργων του ανατρεπτικού ιταλού εικαστικού Φραντσέσκο Μορέτι από την Πίζα, που εδώ και χρόνια έχει εγκατασταθεί στο Ναύπλιο, ανέλαβε επίσης προσωπικά η κυρία Στάικου· με ευφάνταστο τρόπο τοποθέτησε τις λεπτές δοκούς με τα ψάρια του Μορέτι, κεραμικά και συρμάτινα, πάνω σε βότσαλα με φόντο την πισίνα (όλα τα ψάρια ακολουθούν την ίδια πορεία, εκτός από έναν «ταραχοποιό» που πάει αντίθετα στο ρεύμα).
Τα μαύρα πουλιά από σύρμα στις τεθλασμένες δοκούς («σαν σκοτεινό Ιερατείο που καραδοκεί κάτι να συμβεί προτού εφορμήσουν να κατασπαράξουν τις ανείπωτες επιθυμίες μας», γράφει η ιστορικός τέχνης Φαίη Τζανετουλάκου) βρήκαν ιδανική θέση, μοιάζοντας έτοιμα να πετάξουν προς της πλαγιές της Ζήριας· φτερωτά, αλλόκοτα πλάσματα με ξύλινα προσωπεία και ζωάκια της μεσογειακής φύσης από σκουριασμένο σίδηρο είναι σκορπισμένα στο γκαζόν, ανάμεσα στις μικρές ελιές με τα ονόματα των πέντε εγγονών του Μιχάλη Σάλλα· και μια τεράστια σιδερένια κατσαρίδα κείτεται ανάσκελα στην πλατεία μπροστά από τον χώρο της οινοποίησης.
Σε λίγο θα σουρουπώσει· χαιρετώ την οικοδέσποινα και τους συνεργάτες της, φίλους και συναδέλφους με τους οποίους είχαμε πολύ καιρό να βρεθούμε, και ρίχνω μια τελευταία ματιά στον ορίζοντα μέχρι κάτω στον Κορινθιακό· σε λίγο θα ανάψουν τα φώτα απέναντι, στη Στιμάγκα, το Κρυονέρι, το Σούλι και τον Μεγάλο Βάλτο, και θα λαμπυρίζουν στις πλαγιές της Ζήριας.
Φεύγοντας, παίρνω μαζί μου κάτι από τη γαλήνη και την ομορφιά του Κτήματος Σεμέλη. Και καθώς απομακρύνομαι, σκέφτομαι τι έχει αλλάξει. Μα είναι ολοφάνερο: το Κτήμα απέκτησε το πρόσωπό του, αυτό που του δίνει ψυχή και όραμα.
Τα οινοποιεία σε όλον τον κόσμο είναι ταυτισμένα με τους ιδιοκτήτες τους, που είναι συνήθως οινοποιοί ή και αμπελουργοί· αλλά όχι απαραίτητα. Ο Μπραντ Πιτ, για παράδειγμα, είναι ηθοποιός και ο Στινγκ μουσικός. Και οι δύο, όμως, αγαπούν το κρασί, λατρεύουν τα κτήματά τους και τα κρασιά τους και εμπλέκονται με όποιον τρόπο μπορούν. Ο δεύτερος, μάλιστα, περνάει όσο περισσότερο χρόνο μπορεί στο οινοποιείο του, συμμετέχει πάντα στον τρύγο, δίνει συναυλίες στον κήπο και τραγουδάει μέσα στα αμπέλια και στην κάβα του για να μεταδώσει στο κρασί του –αν αυτό γίνεται– ένα κομμάτι της ψυχής του, με τον ήχο της φωνής και της κιθάρας του.
Η Σοφία Στάικου δίνει τώρα τον καλύτερό της εαυτό στο Semeli Estate, επεμβαίνοντας με το μαγικό της ραβδάκι, έτσι ώστε να υπάρχει η καλύτερη δυνατή ροή μέσα και έξω από το οινοποιείο· προσπαθεί να εξασφαλίσει τις καλύτερες δυνατές συνθήκες εργασίας για όσους απασχολούνται στη Σεμέλη, επιδιώκει την απόλυτη καθαριότητα, την ποιότητα και την υψηλή αισθητική, με σεβασμό στο περιβάλλον, μετατρέποντας σε πραγματικά μοναδική εμπειρία την επίσκεψη στο οινοποιείο Σεμέλη.
Ωστόσο, η καθοριστική αλλαγή, αυτή που δίνει έναν τόνο πολύ προσωπικό, είναι η μετατροπή του ξενώνα, ουσιαστικά σε εξοχικό της οικογένειας, όπου η Σοφία Στάικου και ο Μιχάλης Σάλλας φιλοξενούν τα παιδιά και τα εγγόνια τους, τους φίλους τους, και ενίοτε το παραχωρούν ολόκληρο για exclusive εκδηλώσεις.
Οπως είχε πει η κυρία Στάικου σε συνέντευξή της στο Protagon, επενδύει με σχέδιο και μεγάλη αγάπη σε «έναν τόπο παραγωγής καλού κρασιού και έναν χώρο πολύ ζεστής υποδοχής». Το φιλόξενο σπίτι της, λοιπόν, βρίσκεται μέσα στο οινοποιείο και αντίστροφα, το οινοποιείο αποτελεί πλέον προέκταση του εξοχικού της και ταυτίζεται μαζί της. Τι πιο προσωπικό θα μπορούσε να συμβεί σε ένα οινοποιείο από το να γίνει εστία του ιδιοκτήτη;