Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ δοκίμασε για πρώτη φορά τη γεύση της ζωής σε μια δημοκρατία όταν πέρασε τρεις μήνες δουλεύοντας ως au pair για ένα μέλος της οικογένειας Ρότσιλντ στο προάστιο Χάιγκεϊτ του Λονδίνου (au pair: νεαρό άτομο από ξένη χώρα που μένει στο σπίτι και βοηθά στα οικιακά με αντάλλαγμα ένα χαρτζιλίκι και να μάθει τη γλώσα). Αλλά ούτε το Λονδίνο ούτε αυτή η υψηλή θέση μπορούσαν να τον κρατήσουν μακριά από την πατρίδα του.
Επέστρεψε στη Μαδρίτη και, τέσσερα χρόνια αργότερα, ο θάνατος του δικτάτορα Φράνκο επιτάχυνε τη μετάβαση της Ισπανίας στη δημοκρατία και το La Movida Madrileña, το ηδονιστικό αντιπολιτισμικό κίνημα που ο σκηνοθέτης θα ενσαρκώσει. Η άνθιση του έρωτα του Αλμοδόβαρ με την πόλη του είχε αρχίσει, σημειώνει στους Times του Λονδίνου ο Ιζαμπαρντ Γουίλκινσον, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στην ισπανική πρωτεύουσα, με αφορμή την έκθεση «Madrid, Chica Almodóvar».
Η εκθεση προς τιμήν της 50ής επετείου από τη δημιουργία των πρώτων του ταινιών μικρού μήκους, φιλοξενείται στο πολιτιστικό κέντρο της Μαδρίτης Conde Duque και θα διαρκέσει μέχρι τις 20 Οκτωβρίου.
Για πολλούς, ο ίδιος ο Αλμοδόβαρ και οι ταινίες του είναι πλέον συνώνυμα της Μαδρίτης, η οποία εμφανίζεται σε όλες τις μεγάλου μήκους ταινίες του σε διαφορετικό βαθμό. Και η έκθεση, στο επίκεντρο της οποίας είναι η σχέση του σκηνοθέτη με την ισπανική πρωτεύουσα, είναι ένας φόρος τιμής σε ένα κινηματογραφικό ραντεβού δεκαετιών, που «δείχνει ότι πρόκειται για μια ιστορία αγάπης που ανταμείβεται», δήλωσε ο επιμελητής της Πέδρο Σάντσεθ.
Ο τίτλος της παίζει με την ιδέα ότι η Μαδρίτη είναι μια από τις ηθοποιούς-μούσες τις «chicas» (τα κορίτσια) του σκηνοθέτη, μαζί με την Κάρμεν Μάουρα, την Πενέλοπε Κρουζ και, πιο πρόσφατα, την Τίλντα Σουίντον. Παρουσιάζονται 200 φωτογραφίες από τις 23 ταινίες του, καθώς και σημειωματάρια και κινηματογραφικά σκηνικά, που επιδιώκουν να αναδείξουν το αποτύπωμα που έχει αφήσει ο Αλμοδόβαρ στη Μαδρίτη και αντίστοιχα η πόλη του στον σκηνοθέτη, γράφει ο Γουίλκινσον στους Times.
«Είναι μια πιο στενή σχέση από εκείνη του Γούντι Αλεν με τη Νέα Υόρκη ή του Φελίνι με τη Ρώμη, καθώς και οι δύο έκαναν ταινίες εκτός αυτών των πόλεων, αλλά ο Αλμοδόβαρ έμενε πάντα στη Μαδρίτη», δήλωσε ο Σάντσεθ. «Η Μαδρίτη είναι ο χαρακτήρας που αντιπροσωπεύει το σύμπαν του. Είναι το νήμα που διατρέχει όλο το έργο του, τη ζωή του και τις σχέσεις του. Είναι η μεγαλύτερη “chica” του».
Γεννημένος σε μια ταπεινή οικογένεια σε ένα χωριό της περιοχής Λα Μάντσα, ο Αλμοδόβαρ έφτασε για πρώτη φορά στην ισπανική πρωτεύουσα σε ηλικία 17 ετών. Η έκθεση καταγράφει την ανέλιξή του από έναν ταπεινό δημόσιο υπάλληλο, που απασχολείται στην κρατική εταιρεία επικοινωνιών Telefónica, μια δουλειά που χρηματοδότησε αρχικά την ενασχόλησή του με τη σκηνοθεσία, στον ιδιοκτήτη ενός πολυτελούς διαμερίσματος και ενός εξοχικού σαλέ, τα οποία έχουν εμφανιστεί ή εμπνεύσει τοποθεσίες στις ταινίες του.
Η έκθεση παρουσιάζει τις μεταμορφώσεις της Μαδρίτης από την πρώτη του ταινία, «Η Πέπι η Λούσι, η Μπομ και τα άλλα κορίτσια» το 1980, έως την τελευταία του, «Παράλληλες Μητέρες», το 2021. «Είναι η ιστορία της Μαδρίτης. Σε κάθε περίοδο είναι μια εντελώς διαφορετική πόλη. Ο Αλμοδόβαρ είναι ένας μεγάλος καταγραφέας των τάσεων και έτσι κατάφερε να την απεικονίσει όπως ήταν», δήλωσε ο Σάντσεθ.
Και πρόσθεσε: «Τη δεκαετία του 1980 ήταν μια πολύ φιλελεύθερη, πολύ τρελή και σύγχρονη πόλη. Στη συνέχεια, για παράδειγμα, βλέπουμε πώς ήταν η [γειτονιά] “Τσουέκα” στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν τα ενοίκια ήταν πολύ φθηνά και άνοιξαν οι πρώτες επιχειρήσεις γκέι, αλλά στην “Julieta” (2016) τη βλέπεις εντελώς εξευγενισμένη με ακριβά ακίνητα. Βλέπεις την εξέλιξή της στις ταινίες του».
Η έκθεση δείχνει επίσης πώς οι ταινίες έχουν γίνει μέρος της ιστορίας της Μαδρίτης. Μια από τις πιο εμβληματικές σκηνές του Αλμοδόβαρ, στην ταινία «Ο νόμος του πόθου» (1987), γυρίστηκε έξω από την πρόσοψη του κτιρίου που στεγάζει την έκθεση, τη στιγμή που ένας οδοκαθαριστής της πόλης καταβρέχει με το λάστιχο τον χαρακτήρα, που υποδύεται η Κάρμεν Μάουρα, μια καυτή καλοκαιρινή νύχτα της Μαδρίτης, κατόπιν αιτήματός της.
«Ο Αλμοδόβαρ αποφεύγει τα διάσημα ορόσημα και χρησιμοποιεί περιοχές όπως οι [εργατικές] Βαγιέκας και Πάρλα, και νοσοκομεία, ταξί, μπαρ και νεκροταφεία, όπου οι άνθρωποι ζουν την καθημερινή τους ζωή», δήλωσε ο Σάντσεθ. Η αγάπη του για το Πράδο, ωστόσο, οδήγησε πολλά έργα του μουσείου στις ταινίες του, όπως μια σκηνή στο δράμα «Το δέρμα που κατοικώ» (2011) που μιμείται την «Αφροδίτη με έναν λαουτιέρη και έναν σκύλο» του Τιτσιάνο.
Στην έκθεση υπάρχει, επίσης, ένας χάρτης της Μαδρίτης με σημειωμένες τις 272 τοποθεσίες που έχουν εμφανιστεί στις ταινίες του και ένας πίνακας που δείχνει ποιο ποσοστό της δράσης σε κάθε ταινία του Αλμοδόβαρ λαμβάνει χώρα στην πρωτεύουσα. Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 6% στο «Δέρμα που κατοικώ», (η ταινία αναφέρεται σε έναν αμοραλιστή πλαστικό χειρουργό ο οποίος θέλει να εκδικηθεί τον νεαρό άνδρα που βίασε την κόρη του), έως 100% στην υπέροχη μαύρη κωμωδία «Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης» του 1988.
Θα κρατήσει άραγε αυτή η ερωτική σχέση για πάντα; Ο Αλμοδόβαρ είχε πει κάποτε ότι ο ίδιος και οι χαρακτήρες του θα ζούσαν για πάντα στη Μαδρίτη, αλλά στο «The Room Next Door», που αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο, μπορεί να μην δείξει καθόλου τη Μαδρίτη: «Δεν την έχω δει, αλλά νομίζω ότι βασίζεται στη Νέα Υόρκη. Θα πρέπει να το δούμε» παρατήρησε ο Σάντσεθ, ο οποίος παρηγορώντας, τουλάχιστον, τον εαυτό του πρόσθεσε ότι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία μεγάλου μήκους του ισπανού σκηνοθέτη με πρωταγωνίστρια τη Σουίντον «γυρίστηκε σε στούντιο στη Μαδρίτη».