Τα ωραία βιβλιοπωλεία και η ιστορία τους πάντα εξάπτουν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού και γι’ αυτό εμφανίζονται συχνά σχετικά άρθρα στον διεθνή Τύπο. Φέτος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου 2025, η οποία σύμφωνα με την πρωτοβουλία της UNESCO είναι στις 23 Απριλίου, αλλά στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία γιορτάζεται κάθε χρόνο την πρώτη Πέμπτη του Μαρτίου, ένα σπουδαίο ελληνικό βιβλιοπωλείο φιγουράρει στη λίστα της Telegraph με τα 10 καλύτερα του κόσμου.
Σύμφωνα με τον Κρις Μος, ταξιδιωτικό συντάκτη της βρετανικής εφημερίδας, ο «Ευριπίδης», για τον οποίο αξίζει να προσθέσουμε ότι φέτος συμπληρώνει 70 χρόνια ζωής, είναι ένα από τα βιβλιοπωλεία που εντυπωσιάζουν με το μέγεθος και το βάθος των αποθεμάτων τους, την παλαιότητά τους, την αξία τους για την κοινότητα και τις λογοτεχνικές τους συνδέσεις.
Μερικά είναι πραγματικά όμορφα, λέει ο Μος. Σε αυτά, μερικές φορές χρειάζεται προσπάθεια για να σταματήσεις να χαζεύεις το περιβάλλον και να επικεντρωθείς στα βιβλία. Ορισμένα διαθέτουν καφετέριες, που σας προσκαλούν να μείνετε για λίγο. Τα βιβλιοπωλεία είναι μέρη για να περιηγηθείτε, να ανακαλύψετε, να ονειρευθείτε. Εξάλλου, ενώ πολλά καταστήματα μοιάζουν βαρετά και μέρη απλής συναλλαγής, η αγορά ενός βιβλίου είναι μια επένδυση με δυνητικά άπειρο ενδιαφέρον.
Βιβλιοπωλεία «Ευριπίδης» στα βόρεια προάστια της Αθήνας
Στέκι των βορείων προαστίων, το πρώτο κατάστημα της αλυσίδας, πλέον, Βιβλιοπωλεία «Ευριπίδης», ιδρύθηκε το 1955 στην οδό Αγίας Παρασκευής στο Χαλάνδρι από τον Ευριπίδη Βασιλόπουλο και τρία χρόνια αργότερα μετακόμισε στην οδό Ανδρέα Παπανδρέου. Σήμερα, εκείνο το πρώτο μικρό γωνιακό βιβλιοπωλείο «Ευριπίδης» έχει εξελιχθεί σε ένα από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία των βορείων προαστίων και ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, ενώ διαθέτει και online κατάστημα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τα παιδιά του μπήκαν στην επιχείρηση και τη διεύρυναν, με πίστη στο όραμα του πατέρα τους και την αγάπη του για το βιβλίο. Εμπνεόμενη από τις επισκέψεις τους σε βιβλιοπωλεία του εξωτερικού, η οικογένεια Βασιλόπουλου (μέλη της οποίας λογίζονται πλέον και όλοι οι υπάλληλοί τους) δημιούργησε εξαιρετικούς χώρους πολιτισμού, με αναρίθμητους τίτλους, τόσο ελληνικούς όσο και ξενόγλωσσους.
Το 1998 άρχισε να λειτουργεί ο «Ευριπίδης στη Στοά», το μεγαλύτερο και πιο ενημερωμένο βιβλιοπωλείο των βορείων προαστίων, σε ένα κτίριο που κτίστηκε εξαρχής για να γίνει ένα σύγχρονο και μοντέρνο βιβλιοπωλείο, με δύο καφέ, ένα στον πρώτο όροφο και το δεύτερο στο προαύλιο, όπου μαζί με γλυκές και αλμυρές λιχουδιές προσφέρεται και ο κατάλληλος χώρος ανάγνωσης.
Στους τέσσερις ορόφους του, δε, στεγάζονται χιλιάδες τίτλοι ελληνικών και μεταφρασμένων βιβλίων, ξενόγλωσσοι τίτλοι, βιβλία για παιδιά, λευκώματα, βιβλία τέχνης, λεξικά, ταξιδιωτικά βιβλία και χάρτες, βιβλία θετικών και θεωρητικών επιστημών, σχολικά και εκπαιδευτικά βιβλία.
Ακριβώς απέναντι, ο μικρός «Ευριπίδης» φιλοξενεί στους τρεις ορόφους του επώνυμα είδη γραφής, χαρτοφύλακες, αξεσουάρ γραφείου, organizers, σημειωματάρια, πρωτότυπα δώρα, χαρτικά, σχολικά, είδη ζωγραφικής και αναλώσιμα ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Από το 2012, δε, άρχισε να λειτουργεί και ο «Ευριπίδης στην Κηφισιά» (Κηφισίας 310), ο οποίος, όπως και ο «Ευριπίδης» στη Στοά, διαθέτει χιλιάδες τίτλους ελληνικών και μεταφρασμένων βιβλίων: ξενόγλωσσα βιβλία, βιβλία για παιδιά, λευκώματα, βιβλία τέχνης, λεξικά, ταξιδιωτικά βιβλία και χάρτες, βιβλία θετικών και θεωρητικών επιστημών, σχολικά και εκπαιδευτικά, καθώς και μια μεγάλη γκάμα δώρων και ειδών πολυτελείας, όπως αντικείμενα τέχνης, εργαλεία γραφής, κ.ά. Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει το καφέ, ένας καλαίσθητος χώρος που απέκτησε από πολύ νωρίς μόνιμους επισκέπτες.
Εκτός από την ενημέρωση του βιβλιόφιλου κοινού για την τρέχουσα ελληνική και ξένη εκδοτική παραγωγή σε ένα περιβάλλον φιλόξενο για αναζήτηση και ανάγνωση, τα βιβλιοπωλεία «Ευριπίδης» δίνουν μεγάλη έμφαση σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, διοργανώνοντας βιβλιοπαρουσιάσεις, διαλέξεις, συζητήσεις, δραστηριότητες και εργαστήρια για παιδιά, λέσχες ανάγνωσης, εργαστήρια δημιουργικής γραφής.
- «Ευριπίδης στη Στοά», Ανδρέα Παπανδρέου 11 (εντός στοάς), Χαλάνδρι
- «Ευριπίδης στο Χαλάνδρι», Ανδρέα Παπανδρέου 8, Χαλάνδρι
- «Ευριπίδης στην Κηφισιά», Λεωφ. Κηφισίας 310, Κηφισιά
- «Ευριπίδης e-shop», Αγίας Παρασκευής 90, Χαλάνδρι
Στο αφιέρωμα της Telegraph φιγουράρουν ακόμη τα βιβλιοπωλεία:
«Livraria Lello», Πόρτο, Πορτογαλία
Το φημισμένο βιβλιοπωλείο δίπλα στην εξίσου πασίγνωστη εκκλησία Dos Carmelitas, στο ιστορικό κέντρο του Πόρτο, άνοιξε το 1906 από τους αδελφούς Ζοζέ και Αντόνιο Λέλο, καταξιωμένους βιβλιοπώλες και μέλη του κύκλου των διανοουμένων της πόλης του Πόρτο – και σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Φρανσίσκο Σαβιέ Εστεβές.
Η πρόσοψή του είναι νεογοτθική, ενώ το εσωτερικό συνδυάζει αυτό το στυλ με art deco και art nouveau. Εντυπωσιακή είναι και μια ελικοειδής σκάλα από οπλισμένο σκυρόδεμα, επενδυμένη με ξύλο και σκαλοπάτια βαμμένα κόκκινα. Το κατάστημα χρεώνει 10 ευρώ στην είσοδο, τα οποία ωστόσο επιστρέφονται στο ταμείο με την αγορά ενός βιβλίου.
- «Livraria Lello», Rua das Carmelitas 144, Porto
«Hay Cinema Bookshop», Χέι-ον-Γουάι, Ουαλία, Ηνωμένο Βασίλειο
Η μικροσκοπική όμορφη πόλη Χέι-ον-Γουάι είναι προορισμός για τους βιβλιόφιλους, καθώς διαθέτει περισσότερα από 20 εξειδικευμένα βιβλιοπωλεία, ωστόσο ανάμεσά τους ξεχωρίζει το «Hay Cinema Bookshop», που ιδρύθηκε το 1965 και διαθέτει περισσότερους από 200.000 μεταχειρισμένους και παλαιούς τόμους, θυμίζοντας μια μεγάλη παλιά βιβλιοθήκη που κρύβει πολλές εκπλήξεις.
- «Hay Cinema Bookshop», Castle Street, Hay-on-Wye
«Libreria Acqua Alta», Βενετία, Ιταλία
Αυτό το μοναδικό και κυριολεκτικά «ασεβές» βιβλιοπωλείο της Βενετίας διατηρεί όλους τους τόμους του σε αδιάβροχες προθήκες, όπως μπανιέρες, μισά βαρέλια, μπαούλα, ακόμα και μια γόνδολα.
Το εσωτερικό του είναι χαοτικό, με βιβλία σε κάθε επιφάνεια και σε κάθε γωνιά. Μια σκάλα, δε, φτιαγμένη από βιβλία, είναι δημοφιλής στις αδέσποτες γάτες της περιοχής. Αν και μόλις 20 ετών, το «Acqua Alta» διαθέτει μερικά πολύ παλιά βιβλία, που το κάνουν να μοιάζει σαν να βρισκόταν εκεί από πάντα.
- «Libreria Acqua Alta», C. Longa Santa Maria Formosa 5176b,Venezia
«Bradford Waterstones», Μπράντφορντ, Αγγλία
Αρκετά καταστήματα καταλαμβάνουν ιστορικά κτίρια, αλλά το «Waterstones» του Μπράντφορντ, στο Δυτικό Γιόρκσαϊρ της Αγγλίας, ξεχωρίζει, καθώς είναι εγκατεστημένο στο κτίριο εμπορίας μαλλιού, ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα Γοτθικής Αναβίωσης που κτίστηκε τη δεκαετία του 1860 και αντανακλά τον πλούτο και τη σημασία της πόλης κατά τη χρυσή εποχή της παραγωγής μαλλιού.
- «Bradford Waterstones», The Wool Exchange, Hustlergate, Bradford
«El Ateneo Grand Splendid», Μπουένος Αϊρες, Αργεντινή
Ενας μαγικός χώρος, που εγκαινιάστηκε ως βιβλιοπωλείο το 2000. Αρχισε να λειτουργεί τον Μάιο του 1919 ως θέατρο «Teatro Gran Splendid» και εξακολουθεί να διατηρεί την ανάλογη θεατρική ατμόσφαιρα, με τις κόκκινες βελούδινες κουρτίνες, τα περίτεχνα θεωρεία-προθήκες (μερικά παραμένουν άδεια) και μια οροφή διακοσμημένη με τοιχογραφίες του ιταλο-αργεντινού καλλιτέχνη Ναζαρένο Ορλάντι. Αν θελήσετε να περάσετε μια ολόκληρη μέρα εκεί ξεφυλλίζοντας βιβλία, κανένας δεν πρόκειται να σας ενοχλήσει.
- «El Ateneo Grand Splendid», Avenida Santa Fe 1860, Buenos Aires
«Shakespeare & Company», Παρίσι, Γαλλία
Το θρυλικό βιβλιοπωλείο «Shakespeare & Company», για αγγλόφωνους συγγραφείς και αναγνώστες, που πρωταγωνιστεί στο βιβλίο του Ερνεστ Χέμινγουεϊ «Μια Κινητή Γιορτή» (κυκλοφορεί από τις εκδ. Καστανιώτη), είχε δημιουργηθεί αρχικά το 1919 από τη Σίλβια Μπιτς στο νούμερο 12 της Rue de l’Odéon στη Ριβ Γος (Αριστερή Οχθη του Σηκουάνα) και ήταν σημείο συνάντησης μεγάλων συγγραφέων της εποχής, αλλά και κορυφαίων Γάλλων. Προς τιμήν της ο Αμερικανός (από τη Νέα Αγγλία) Τζορτζ Γουίτμαν μετονόμασε το δικό του βιβλιοπωλείο «Le Mistral», δίνοντάς του το σημερινό του όνομα.
«Shakespeare & Company», 37 rue de la Bûcherie, Paris
«Librería Porrúa», Πόλη του Μεξικού, Μεξικό
Η Πόλη του Μεξικού είναι μια βιβλιοφιλική μητρόπολη με πολλά μεγάλα και συχνά αρχιτεκτονικώς κομψά βιβλιοπωλεία στο ιστορικό κέντρο και στις γύρω περιοχές. Η «Librería Porrúa», με έδρα στο ιστορικό κέντρο, είναι ένα από τα παλαιότερα βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους της πόλης, με υποκαταστήματα σε όλη τη χώρα, και με την ιστορία των ιδρυτών του, αδελφών Πορούα, να ξεκινάει τον 19 αιώνα.
- «Librería Porrúa», República de Argentina 17, Centro, Mexico City
«Mofan Bookstore + Poetic Space», Πεκίνο
Η κινεζική πρωτεύουσα διαθέτει έναν μεγάλο αριθμό ιδιόρρυθμων βιβλιοπωλείων. Ενα από αυτά, το «Mofan» ή «Mofanshuju», στεγάζεται στον πρώην αγγλικανικό καθεδρικό Ναό του Σωτήρος στην περιοχή Ξιτσένγκ. Κτίστηκε το 1907 ως έδρα της Επισκοπής της Βόρειας Κίνας, όταν η κινεζική αγγλικανική κοινότητα αναπτυσσόταν με γοργούς ρυθμούς, και είναι το παλαιότερο σωζόμενο αγγλικανικό εκκλησιαστικό κτίριο στη χώρα. Μετά την Κομμουνιστική Επανάσταση του 1949 εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε, αλλά αργότερα ανακαινίστηκε δύο φορές και μετατράπηκε σε βιβλιοπωλείο. Το κτίριο με το γοτθικό εξωτερικό διαθέτει αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της δυναστείας Qing, όπως κεραμίδια τύπου Hutong, ξύλινη στέγη και καμπαναριό που έχει ως πρότυπο μια παγόδα.
«Mofan Bookstore + Poetic Space», 85 Tonglinge Road, Xicheng District, Beijing
«City Lights Books», Σαν Φρανσίσκο
Λέγεται ότι ήταν το πρώτο βιβλιοπωλείο των ΗΠΑ που είχε μόνο χαρτόδετα βιβλία (paperback). Ιδρύθηκε το 1953 από τον ποιητή Λόρενς Φερλινγκέτι και τον Πίτερ Ντι Μάρτιν, ο οποίος έδωσε στο κατάστημα την ονομασία του –από την ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν «Τα Φώτα της Πόλης»–, αλλά πούλησε το μερίδιό του δύο χρόνια αργότερα.
«City Lights Books», 261 Columbus Avenue, San Francisco, CA