Protagon A περίοδος

Άραγε, πόσοι συγκινούνται σήμερα από μυστήρια;

Κάποτε, τον άφησα πίσω μου, σαν έναν παλαιό έρωτα. Πού και πού, επανερχόμουν στα «δύσκολα» έργα του, ειδικά σε στιγμές ζόρικες και μοναχικές.

Γιώργος Μυζάλης

Μου είπε κάποτε σε μια συνέντευξη ο Δημήτρης Αποστολάκης, των Χαΐνηδων, ότι το πιο σημαντικό πράγμα για έναν καλλιτέχνη είναι να δημιουργήσει μια συγκινητική αφήγηση. Και είχε δίκιο. Το σκεφτόμουν αυτό καθώς παρακολουθούσα το ντοκυμαντέρ για τον σπουδαίο Έλληνα συνθέτη Γιάννη Χρήστου. Ένα ντοκυμαντέρ του Κωστή Ζουλιάτη με τίτλο «Anaparastasis: Η ζωή και το έργο του Γιάννη Χρήστου (1926-1970)», που είναι ιδιαιτέρως επίκαιρο ετούτες τις ημέρες, μάλιστα, καθώς στις 8 Ιανουαρίου συμπληρώνονται 45 χρόνια από τον θάνατο του συνθέτη. Ο Γιάννης Χρήστου μπόρεσε, και με το παραπάνω, να επιτύχει αυτό που μου είχε πει ο Δημήτρης Αποστολάκης ότι είναι ο προορισμός του καλλιτέχνη. Και το μπόρεσε με το έργο του, με τη ζωή του, αλλά ακόμη και με το ίδιο του το τραγικό και πρόωρο τέλος.

Το όνομα του Γιάννη Χρήστου υπέπεσε για πρώτη φορά στην αντίληψή μου στα χρόνια των σπουδών μου στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνθέτης αναγνωρισμένος στο εξωτερικό και μάλιστα συνθέτης της πρωτοπορίας (avant garde), που, όπως οι περισσότεροι αυτού του είδους, αντιμετώπιζε τη δυσπιστία του κοινού της πατρίδος του, την ώρα που στο εξωτερικό γινόταν δεκτός με θαυμασμό και ενδιαφέρον. Θυμάμαι, την σπουδαία καθηγήτριά μας, Αικατερίνη Ρωμανού, να μας μιλάει με θέρμη για το έργο του και να μας βάζει να ακούσουμε αποσπάσματα από τις μουσικές του. Ο «Πιανίστας» (Anaparastasis III), μάλιστα, και η εντύπωση που μου προκάλεσε η ιστορία του έργου αυτού, συνέβαλε στην υψηλή βαθμολογία μου στο μάθημα της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής. Ο «σπόρος» είχε φυτευθεί. Άρχισα να «ψάχνω» περισσότερες πληροφορίες για τον Χρήστου. Ό,τι έβρισκα συνέβαλε στη δημιουργία της συγκινητικής αφήγησης που σας έλεγα παραπάνω. Κάποτε, τον άφησα πίσω μου, σαν έναν παλαιό έρωτα. Πού και πού, επανερχόμουν στα «δύσκολα» έργα του, ειδικά σε στιγμές ζόρικες και μοναχικές.

Έπειτα, εμφανίστηκε το ντοκυμαντέρ του Κωστή Ζουλιάτη. Χάρηκα πάρα πολύ που κάποιος είχε ασχοληθεί μεθοδικά με την καταγραφή της ζωής και του έργου ενός πραγματικά σπουδαίου και «αφανούς» συνθέτη. Το «ρούφηξα», το απόλαυσα. Έμαθα κι άλλα που δεν γνώριζα. Και πήρα ερεθίσματα για ακόμα περισσότερο ψάξιμο.

Στις μέρες μας, που μαίνεται η προεκλογική περίοδος, το ενδιαφέρον μονοπωλούν άνθρωποι που, στην πλειοψηφία τους, μικρή αξία έχουν, ελάχιστη προσφορά έχουν επιδείξει και, σίγουρα, το έργο τους δεν προξενεί καμία συγκίνηση. Την ίδια στιγμή, για περιορισμένο αριθμό προβολών, από την Πέμπτη 8 Ιανουαρίου (ημέρα που συμπληρώνονται 45 χρόνια από το θάνατο του Γιάννη Χρήστου), στον κινηματογράφο Τριανόν επαναπροβάλlεται το ντοκυμαντέρ του Κωστή Ζουλιάτη. Στο μυαλό μου, λοιπόν, μοιραία «ηχούν» οι φράσεις που ακούγονται σε αυτό: «Άραγε πόσοι συγκινούνται σήμερα από το μυστήριο της μουσικής του Γιάννη Χρήστου; Πόσοι συγκινούνται ακόμα από μυστήρια;» Αρκετοί, ελπίζω. Αρκετοί.