Στις… πόσες εκλογές μπορούν να σταματήσουν οι Ισπανοί; Το πολιτικό θρίλερ που παίζεται στη χώρα μοιάζει με ποδοσφαιρικό αγώνα στον οποίο κανείς δεν μπορεί να νικήσει με αποτέλεσμα να διεξάγονται πολλά ημίχρονα παράτασης, δίχως καν να φτάνουν στη διαδικασία των πέναλτι. Σε μια χώρα, μάλιστα, που γνωρίζει πολύ καλά από ποδόσφαιρο. Φαίνεται, όμως, ότι η άσκηση πολιτικής και ο σχηματισμός κυβέρνησης τείνει να αποδειχθεί εξόχως δύσκολη διαδικασία.
Τα πράγματα αυτή τη στιγμή έχουν φτάσει ξανά σε οριακό σημείο, καθώς ο δεύτερος κύκλος επαφών του Μαριάνο Ραχόι με τους πολιτικούς αρχηγούς ολοκληρώθηκε και ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός θα συναντηθεί με τον βασιλιά, προκειμένου να του ανακοινώσει τα επόμενα βήματά του.
Αυτό σημαίνει ότι όλα είναι ανοικτά και όλα μπορούν να συμβούν: από το να επιχειρήσει να σχηματίσει κυβέρνηση μέχρι να καταθέσει τελικά την εντολή και η χώρα να πάει σε νέες εκλογές. Για όσους δεν θυμούνται: σε τρίτη εκλογική διαδικασία μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η στρατηγική του Ραχόι
Δεν είναι τυχαίο ότι ο βασιλιάς της Ισπανίας άφησε κατά μέρος τη θερινή ραστώνη και τις διακοπές και επέστρεψε στη βάση του για να συναντηθεί με τον Ραχόι.
Αυτό που θα προσπαθήσει να κάνει ο τελευταίος είναι να εξασφαλίσει τη στήριξη ή τουλάχιστον την αποχή των Σοσιαλιστών (PSOE) και των Ciudadanos, ώστε στη δεύτερη ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης να εξασφαλίσει τη σχετική πλειοψηφία και να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας.
Αλλωστε το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) είναι το μόνο που κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά του στις εκλογές του Ιουνίου, συγκεντρώνοντας 137 (επί συνόλου 350) έδρες.
Οι Ciudadanos του Αλμπερτ Ριβέρα με τις 32 έδρες δέχθηκαν το σενάριο της αποχής (αφού εξασφάλισαν τη θέση του αντιπροέδρου της Βουλής).
Ακόμη κι έτσι, όμως, τα αριθμητικά δεδομένα δεν είναι με το μέρος του Ραχόι. Κάτι που σημαίνει ότι οι 85 έδρες των Σοσιαλιστών είναι απαραίτητες. Με τη μόνη διαφορά ότι δεν προτίθενται να τις προσφέρουν στον Ραχόι και να τον κρατήσουν στην πρωθυπουργία. Πάντως, αυτό δεν απέτρεψε τον Ραχόι να προσεγγίσει τους Cuidadanos.
Συνάντηση με Ριβέρα
Συγκεκριμένα, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ισπανίας Μαριάνο Ραχόι επιβεβαίωσε την Τετάρτη ότι έγινε ένα «πρώτο βήμα» προς τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης μετά τη συνάντησή του με τον ηγέτη του κόμματος Ciudadanos, Αλμπερτ Ριβέρα.
Οι Ραχόι και Ριβέρα εξήγησαν κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν στη Μαδρίτη ότι συμφώνησαν να υπάρξει διάλογος με επίκεντρο τα «επείγοντα» οικονομικά ζητήματα όπως τον κρατικό προϋπολογισμό και τους τρόπους που θα επιτευχθεί η μείωση του δημοσίου ελλείμματος, όπως έχει υποσχεθεί η Μαδρίτη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Το γεγονός ότι αρχίσαμε να συνεργαζόμαστε ώστε να επιλύσουμε τρία ή τέσσερα προβλήματα που τίθενται και είναι σημαντικά για την Ισπανία είναι θετικό» υπογράμμισε ο Ραχόι, ο οποίος εμφανίστηκε πιο αισιόδοξος σε σύγκριση με χθες, μετά την συνάντηση που είχε με την ηγέτη των Σοσιαλιστών Πέδρο Σάντσεθ.
«Εάν δεν διέβλεπα καμία πιθανότητα, δεν θα είχα αποδεχθεί την εντολή (σχηματισμού κυβέρνησης) του βασιλιά», πρόσθεσε ο ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, διαβεβαιώνοντας ότι προτεραιότητά του είναι να αποφύγει το ενδεχόμενο να διεξαχθούν εκλογές για τρίτη φορά σε διάστημα ενός έτους, κάτι που θα ισοδυναμούσε με «όνειδος» έπειτα από τις εκλογικές αναμετρήσεις του Δεκεμβρίου και του Ιουνίου.
Προς το παρόν ο Μαριάνο Ραχόι δεν έχει λάβει παρά τη διαβεβαίωση περί αποχής εκ μέρους του κόμματος του Αλμπερτ Ριβέρα, ωστόσο αυτή η διαβεβαίωση δεν επαρκεί και τον υποχρεώνει να επιδιώξει να πείσει και το Σοσιαλιστικό Κόμμα να απόσχει. Προς το παρόν το PSOE το αρνείται κατηγορηματικά.
Η απάντηση των Σοσιαλιστών
«Ούτε κυβέρνηση συνασπισμού ούτε αποχή» ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα του Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος με έναν τρόπο θέλει να πάρει τη ρεβάνς για το γεγονός ότι το Λαϊκό Κόμμα καταψήφισε τη δική του απόπειρα σχηματισμού κυβέρνησης (με τους Ciudadanos), τον περασμένο Μάιο.
Αρκετοί αναλυτές κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι οι Σοσιαλιστές θα έπρεπε να τηρήσουν πιο αυστηρή στάση με τους Podemos. Ιδεολογικά ήταν και είναι τα πιο κοντινά κόμματα, κι όμως μέχρι σήμερα δεν έχουν καταφέρει να βρουν ένα μίνιμουμ συνεννόησης έτσι ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση συνεργασίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό ακριβώς το έλλειμμα συνεννόησης και εγρήγορσης πλήρωσαν (ειδικά οι Podemos) στις τελευταίες εκλογές. Το εκλογικό σώμα έριξε ακόμα πιο χαμηλά το άλλοτε κραταιό PSOE, ενώ οι Podemos απογοητεύτηκαν που έχασαν την ευκαιρία να αρπάξουν τη δεύτερη θέση.
Στη συνάντησή του με τον βασιλιά, ο Μαριάνο Ραχόι αναμένεται να ανακοινώσει τα επόμενα βήματά του. Δεν αποκλείεται να καταθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης με το ίδιο σκεπτικό που την είχε αφήσει και την προηγούμενη φορά: δεν με στηρίζει κανείς.
Σε αυτή την περίπτωση, ο βασιλιάς δεν αποκλείεται να καλέσει και πάλι τον Πέδρο Σάντσεθ, προκειμένου να διαπιστώσει αν εκείνος μπορεί να πετύχει στήριξη.
Την προηγούμενη φορά ο Σάντσεθ απέτυχε κυρίως γιατί επέμενε να έχει ως συμμάχους σε κυβερνητικό σχήμα τους Podemos και τους Ciudadanos. Οι Podemos του Ιγκλέσιας αντέδρασαν και η βάση του κόμματος απέρριψε μια τέτοια συμμαχία.
Η άποψη του Φελίπε Γκονθάλεθ
Μπορούν όμως οι Σοσιαλιστές να κυβερνήσουν με τους Podemos; Ο ιστορικός ηγέτης του PSOE Φελίπε Γκονθάλεθ (πρωθυπουργός για 14 χρόνια), δεν μασάει τα λόγια του: «Ο Ραχόι δεν το αξίζει, αλλά πρέπει να κυβερνήσει. Οι Σοσιαλιστές πρέπει να μείνουν στην Αντιπολίτευση και να ψάξουν να βρουν πολιτική, για να πάψουν να είναι δεύτεροι.»
Η Φρανσίνα Αρμενγκόλ, πρόεδρος των Βαλεαρίδων Νήσων είναι από τους Σοσιαλιστές και κυβερνά τις Νήσους μαζί τους Podemos και μικρότερα εθνικιστικά κόμματα. Για την ίδια δεν θα ήταν αδύνατο να γίνει κάτι ανάλογο και σε εθνικό επίπεδο.
Ο τέως ηγέτης των Σοσιαλιστών Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα δεν διστάζει να χαρακτηρίσει ένα τέτοιο σχήμα ως «κυβέρνηση Φρανκενστάιν», σημειώνοντας με έμφαση τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ PSOE και Podemos σε σειρά κρίσιμων θεμάτων, όπως η υπόθεση της Καταλονίας.
«Δεν μπορούμε να κάνουμε κυβέρνηση με αυτούς που θέλουν να διαλύσουν την Ισπανία» δήλωσε χαρακτηριστικά.
Και μπορεί να είναι απλά ένας πρώην ηγέτης του κόμματος, που λέει τη γνώμη του, όμως αυτή η γνώμη δεν είναι μειοψηφική.
Αυτό που έχει αποδειχθεί πλέον είναι ότι οι Σοσιαλιστές και οι Podemos δεν μπορούν να βρουν ένα modus vivendi, άρα ούτε και κάποια δυνατότητα συνεργασίας. Το χειρότερο είναι ότι δεν δείχνουν καν πρόθεση να το βρουν στην πορεία.
Αλλά ακόμα και αν κατάφερναν τα δύο κόμματα να συνεργαστούν, θα ήταν κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία θα ήταν σχεδόν αδύνατον να προωθήσει ευρύτερες συνταγματικές αλλαγές. Μεταξύ άλλων, θα σκόνταφτε στη Γερουσία την οποία ελέγχει πλήρως το κόμμα του Ραχόι.
Αν τελικά το αδιέξοδο αποδειχθεί πλήρες τότε θα συμβεί αναγκαστικά το απευκταίο: νέα προσφυγή στις κάλπες. Το τι θα συμβεί σε αυτή την περίπτωση είναι ακόμη πιο αβέβαιο…