Σε περίοδο πολιτικής αβεβαιότητας εισέρχεται η Σουηδία μετά τις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής, από τις οποίες προέκυψε ένα περίπλοκο πολιτικό σύστημα με ισοδύναμους τους δύο παραδοσιακούς χώρους, την Κεντροδεξιά και την Κεντροαριστερά, αλλά και την ενισχυμένη και ξενόφοβη Ακροδεξιά.
Σε επίπεδο ψήφων και ποσοστών, ο κεντροαριστερός συνασπισμός προηγείται ελαφρά του κεντροδεξιού.
Με το σύνολο σχεδόν των εκλογικών κέντρων ενσωματωμένο, το κεντροαριστερό κόμμα των Σοσιαλδημοκρατών, οι κυβερνητικοί του εταίροι, οι Πράσινοι, και οι σύμμαχοί του στο Κοινοβούλιο, το κόμμα της Αριστεράς, συγκέντρωναν το 40,6% των ψήφων.
Η κεντροδεξιά Συμμαχίατη, που τη συγκροτούν τα κόμματα των Μετριοπαθών, των Φιλελευθέρων, του Κέντρου και των Χριστιανοδημοκρατών, συγκέντρωσε το 40,3%. Η διαφορά των δύο παρατάξεων είναι περίπου 30.000 ψήφοι.
Καμιά από τις δύο παρατάξεις που εναλλάσσονται στην εξουσία τα τελευταία χρόνια δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 349 εδρών.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες, κόμμα με νεοφασιστικές και ρατσιστικές καταβολές, συγκέντρωσαν το 17,6% των ψήφων και 63 έδρες (12,9% και 49 αντιστοίχως πριν από τέσσερα χρόνια). Ενισχύθηκαν περισσότερο από κάθε άλλο κόμμα, παρότι λιγότερο από ό,τι ήλπιζαν – οι δημοσκοπήσεις τούς έδιναν ακόμη και πάνω από 20%.
Ο «κοκκινοπράσινος» κυβερνητικός συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών και των Οικολόγων εξασφάλισε το ελάχιστο δυνατό προβάδισμα έναντι της Συμμαχίας της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης: δύο έδρες ή ίσως ακόμη και μόλις μία (144 ή 143, έναντι 142). Η εικόνα θα ξεκαθαρίσει όταν καταμετρηθούν την Τετάρτη οι ψήφοι των Σουηδών του εξωτερικού, που συχνά ευνοούν τη Δεξιά.
Οι Σοσιαλδημοκράτες απώλεσαν 2,8 μονάδες σε σύγκριση με το 2014 και κατέγραψαν τη χειρότερη επίδοσή τους στις εκλογές εδώ και πάνω από έναν αιώνα.
Με αυτά τα δεδομένα, και οι τρεις μεγάλες παρατάξεις μπορούν να αισθάνονται νικήτριες, ωστόσο αυτό δεν διευκολύνει καθόλου τις διεργασίες για την επόμενη ημέρα.
Πρωθυπουργός συνήθως αναδεικνύεται ο ηγέτης του κόμματος που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους ή εκείνος που κρίνεται ο καταλληλότερος για να σχηματίσει κυβέρνηση. Ωστόσο «θα χρειαστεί πολλή φαντασία» για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης, προέβλεψε την Κυριακή η εφημερίδα Svenska Dagbladet.
«Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της δραματικής αναμέτρησης, η Σουηδία θα δυσκολευτεί να αποκτήσει κυβέρνηση ικανή να ασκεί καλά τα καθήκοντά της», ανέφερε με εμφανή ανησυχία από την πλευρά της στο φύλλο της Δευτέρας η Dagens Nyheter.
Ποιος θα κυβερνήσει και με ποιον
Αφού παραδέχθηκε ότι θα ήθελε ένα «καλύτερο αποτέλεσμα», ο πρωθυπουργός Στέφαν Λεβέν εξέφρασε το βράδυ της Κυριακής ικανοποίηση διότι «είμαστε το μεγαλύτερο κόμμα της Σουηδίας». Τόνισε ότι για την ώρα δεν πρόκειται να παραιτηθεί, παρά το ότι το ζήτησε η Κεντροδεξιά.
Με μια φωνή, οι ηγέτες της αντιπολίτευσης απαίτησαν ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός να εγκαταλείψει την εξουσία. «Αυτή η κυβέρνηση ολοκλήρωσε τον κύκλο της. Πρέπει να παραιτηθεί», είπε ο Ουλφ Κρίστερσον, ο επικεφαλής του κόμματος των Μετριοπαθών και υποψήφιος της τετρακομματικής Συμμαχίας για τον πρωθυπουργικό θώκο.
Ο Λεβέν μπορεί να αποπειραθεί να διατηρήσει το σχήμα του 2014, συγκροτώντας μια κυβέρνηση μειοψηφίας μαζί με τους Οικολόγους και με την υποστήριξη στο κοινοβούλιο του κόμματος της Αριστεράς, μιας και το στρατόπεδό του είναι ακόμη πιο μειοψηφικό.
Θα βρίσκεται σε αυτή την περίπτωση υπό μόνιμη απειλή από την αντιπολίτευση, που θα στήνει παγίδες για να τον εμποδίζει να νομοθετεί και ίσως τον εξαναγκάσει σε παραίτηση, για παράδειγμα όταν καταθέσει το σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, αξιοποιώντας και τις ψήφους της άκρας δεξιάς.
Ενδέχεται εξάλλου ο Λεβέν να παίξει το χαρτί του ανοίγματος και να καλέσει τους Φιλελεύθερους και τους Κεντρώους σε διαπραγματεύσεις. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, η κυβέρνησή του δεν θα διαθέτει την πλειοψηφία των εδρών στο κοινοβούλιο.
Τα πάντα όμως θα εξαρτηθούν από τον οριστικό συσχετισμό δύναμης.
Ο Μίκαελ Γκίλιαμ, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ, παρατήρησε μιλώντας στη δημόσια ραδιοφωνία SR πως «μολονότι ο συνδυασμός αριστεράς-πρασίνων είναι μεγαλύτερος, οι Κεντρώοι και οι Φιλελεύθεροι είναι το κλειδί, όχι πλέον (ο ηγέτης της άκρας δεξιάς) Τζίμι Ακεσον».
Αυτό φαντάζει πάντως προς το παρόν σενάριο πολιτικής φαντασίας: οι Φιλελεύθεροι και οι Κεντρώοι ανήκουν στη Συμμαχία μαζί με τους Συντηρητικούς και τους Χριστιανοδημοκράτες και σκοπός τους είναι να σχηματίσουν δική τους κυβέρνηση, υπό τον Κρίστερσον.
Ο ηγέτης των Σουηδών Δημοκρατών Τζίμι Ακεσον απηύθυνε με τη σειρά του νέα έκκληση-τελεσίγραφο στη Δεξιά την Κυριακή: «Κρίστερσον, με ποιον θες να διαπραγματευτείς, με τον Στέφαν Λεβέν ή με τον Τζίμι Ακεσον;».
Ο Κρίστερσον απέρριψε την προσφορά του ηγέτη της άκρας Δεξιάς: «Ήμασταν απόλυτα σαφείς. Η Συμμαχία δεν θα κυβερνήσει, ούτε θα συζητήσει για το πώς θα σχηματίσει κυβέρνηση, με τους Σουηδούς Δημοκράτες».