Για έξι ημέρες, όλα τα κόμματα ανεξαιρέτως, όλα τα κανάλια ανεξαιρέτως και σχεδόν όλοι οι Έλληνες αρθρογράφοι (με εξαίρεση Μίχα, Θεοδωράκη και Θεοδωρόπουλο), όλοι μα όλοι υποστήριξαν πως η ιδέα Παπανδρέου για δημοψήφισμα ήταν καταστροφική. Ε λοιπόν όχι. Δεν ήταν καταστροφική η ιδέα αυτή. Ήταν σοφή. Ιδιοφυής. «Με μία κίνηση ματ, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ άδειασε ολόκληρο το πολιτικό σύστημα της χώρας» έγραφα ξημερώματα Τρίτης. Προσθέτω σήμερα: δεν το άδειασε μόνο. Το ξεδόντιασε. Το ξεμπρόστιασε. Το ξεγύμνωσε. Το άλλαξε.
Ξεδόντιασε πρώτα ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, την Άκρα Αριστερά που μιλούσε για Κατοχή και Χούντα. Θα είχαμε ακόμη «Χούντα» αν ψήφιζε ο λαός για τη νέα δανειακή σύμβαση; Μάλλον όχι. Και τότε γιατί ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ τάχθηκαν ενάντια στο δημοψήφισμα, χαρακτηρίζοντας το υφαρπαγή της λαϊκής ψήφου και εκβιαστικό τρικ; Είχαν την ευκαιρία να αποδείξουν πως όντως θέλουν να μιλήσει ο λαός κόντρα στα συμφέροντα και τον «ευρωμονόδρομο». Δεν την άρπαξαν. Και ξεφτιλίστηκαν.
Ξεμπρόστιασε μετά και τα μεγαλοστελέχη του ΠΑΣΟΚ. Παλαιό ΠΑΣΟΚ, διεφθαρμένο ΠΑΣΟΚ, επαρχιώτικο ΠΑΣΟΚ, δελφίνοι και «καλτσοδέτες» έψαχναν εδώ και καιρό αφορμή να ρίξουν τον πρωθυπουργό, άκοπα διαφωνώντας στα περισσότερα μέτρα. Η πρόταση για δημοψήφισμα έγινε σάλπισμα ανταρσίας. Ποιος λαός να μιλήσει; Μίλησε αντ’ αυτού ο Βενιζέλος ο Βρούτος. Ο « Brown του Βαρδάρη». Ο Βαγγέλης ο Βουλιμικός. Για την εξουσία, την προδοσία πολλοί αγάπησαν. Τον προδότη;
Το κυριότερο; Με την ιδέα για δημοψήφισμα ξεγυμνώθηκε ο Αντώνης Σαμαράς. Δύο χρόνια προσπαθούσε ο λαϊκιστής πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας να μείνει «εκτός κάδρου» των δυσάρεστων, αντιλαϊκών μέτρων. Όχι στο Μνημόνιο Ι, όχι στο Μνημόνιο ΙΙ, ανέξοδα όχι και φτηνά με το κιλό. Ήξεραν στη Συγγρού πως το «κορόιδο» ο Παπανδρέου πάντα θα ψήφιζε τα μέτρα και θα εισέπραττε μόνος τη λαϊκή οργή. Έλα όμως που το «κορόιδο» πρότεινε δημοψήφισμα. Με μία μόνο κίνηση, υποχρέωσε τον κύριο Σαμαρά να αλλάξει στάση. Αναγκάστηκε να δηλώσει για πρώτη φορά πως θα υπερψηφίσει τη Συμφωνία της 27ης Οκτωβρίου. Με τη ψήφο της, η Νέα Δημοκρατία δεν αποδέχεται όμως μόνο το ευχάριστο «κούρεμα» του χρέους και τα ευχάριστα δάνεια. Αποδέχεται μονομιάς το να πουληθούν 65 δις δημόσιας περιουσίας (15 δις επιπλέον των αρχικών 50 αναφέρει ρητά το κείμενο). Αποδέχεται την καθημερινή και στενή εν Ελλάδι εποπτεία της Τρόικας. Επιτροπεία; Ναι, και πολλά άλλα, πολύ δυσάρεστα και πολύ συγκεκριμένα τα οποία αρνιόταν μέχρι τώρα. Γιατί είχαν πολιτικό κόστος. Αργά για δάκρυα τώρα. Είναι και ο κύριος Σαμαράς πια «συνένοχος».
Αυτά τα λίγα κατάφερε η ιδέα για δημοψήφισμα. Μπορεί να μη μίλησε ο λαός, που θα ήταν η πιο σωστή και έντιμη λύση. Αλλά λειτούργησε ως καταλύτης, ως επιταχυντής των εξελίξεων. Πήγε να αδειάσει το πολιτικό σύστημα. Κι έτσι, το ανάγκασε να σταματήσει να υποκρίνεται. Τραβώντας το από τα μαλλιά, να κλαίει και να κλωτσάει. Έστω κι έτσι, το έσυρε σε μία νέα πολιτική θέση. Με την απειλή του δημοψηφίσματος, δημιουργήθηκε επιτέλους αυτό που έπρεπε να έχει γίνει από την αρχή της κρίσης. Ένα ισχυρό αστικό μπλοκ. Ένα αστικό μπλοκ 250 βουλευτών ήταν απαραίτητο για να κοπούν μισθοί και συντάξεις χωρίς να παραλύσει τη χώρα η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ. Ένα αστικό μπλοκ 250 βουλευτών ήταν απαραίτητο για να απομονωθούν ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ και το αντισυστημικό τους αντάρτικο πόλης. Ένα συμπαγές αστικό μπλοκ, με ερείσματα στα ΜΜΕ, μπορεί πιο αποτελεσματικά να περάσει αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που η κάθε συντεχνία μπλόκαρε εύκολα ως τώρα.
Στη θεωρία, αυτό μπορεί να κάνει ένα αστικό μπλοκ, να διαφυλάξει τη θέση της Ελλάδας στο ευρώ. Θα το κάνει; Κόντρα στην ευφορία της ημέρας, πολύ φοβάμαι πως είναι ήδη αργά…