Ο όρος ποταμογραφία είναι υπαρκτός και αναφέρεται στη μελέτη των ποταμιών και των οικοσυστημάτων γύρω από αυτά. Συνήθως βέβαια εξαντλείται στην περιγραφή των φυσικών τους χαρακτηριστικών, όμως αν δει κανείς τα ποτάμια της Ελλάδας μπορεί να επιχειρήσει και μια διαφορετικού τύπου ανάγνωση. Κάθε ένα από αυτά τα ελληνικά ποτάμια συμβολίζει μια ευκαιρία ή μια παθογένεια η οποία δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ με την ανάλογη σοβαρότητα.
Ο Έβρος αποτελεί φυσικό σύνορο της χώρας και είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένος με το μεταναστευτικό ζήτημα. Συμβολίζει την απουσία οποιουδήποτε σοβαρού σχεδιασμού της ελληνικής πολιτείας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα, και παράλληλα τον φρικτό ευτελισμό της ανθρώπινης ζωής. Μερικές φορές ξεχνάμε τους λόγους για τους οποίους άνθρωποι μπαίνουν στη διαδικασία να διασχίσουν κρυφά έναν ποταμό με κίνδυνο της ζωής τους, ίσως είναι πιο εύκολο έτσι. Η Ελλάδα παραμένει αναποφάσιστη (και) σε αυτό το ζήτημα, καθώς ούτε τα σύνορά της επαρκώς ελέγχει, ούτε ολοκληρωμένη πολιτική έχει, ούτε οποιαδήποτε μέριμνα επιδεικνύει.
Ο Αξιός ή Βαρδάρης διατρέχει την πΓΔΜ και εκβάλλει στην Ελλάδα. Η διπλή του ονομασία φέρνει στον νου μια άλλη περίπτωση διπλής ονομασίας και κυρίως την επιδερμικότητα με την οποία αλλεπάλληλες κυβερνήσεις διαχειρίστηκαν ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, πρωτίστως για εσωτερική κατανάλωση και χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Εν προκειμένω, το λεγόμενο σκοπιανό ζήτημα σέρνεται εδώ και εικοσιπέντε σχεδόν χρόνια αποτελώντας ένα μόνιμο αγκάθι που πλήττει την αξιοπιστία της χώρας, περιορίζει τον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει στην περιοχή και πέρα από κάποιες λίγες στιγμές πατριωτικού οίστρου δεν έχει δώσει στην Ελλάδα τίποτα από αυτά που υποτίθεται ότι διεκδικεί. Οι μόνοι κερδισμένοι είναι διάφοροι πολιτικοί που κατά καιρούς έχουν βασίσει στο ζήτημα αυτό τις καριέρες τους, υποκριτικά βεβαίως, αφού το θέμα δεν έχει ακόμα διευθετηθεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση.
Ο Αχελώος συμβολίζει τις χαμένες ευκαιρίες, αλλά και τα χαμένα χρήματα. Εκατομμύρια έχουν ξοδευτεί για την περιβόητη εκτροπή του η οποία ενώ συζητιέται από το 1950, δεν έχει προχωρήσει ποτέ για πολλούς λόγους. Αυτό το παράνομο σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας έργο έχει ήδη κοστίσει στην ελληνική οικονομία περισσότερα από €345 εκατομμύρια από το 1994, χωρίς να υπολογιστεί το κόστος των μελετών στη δεκαετία του 1980. Η περίπτωση του Αχελώου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα κακοδιαχείρισης, έλλειψης προγραμματισμού αλλά και αρπαχτής. Μεγάλα δημόσια έργα – άσπροι ελέφαντες – σχεδιασμένα με προχειρότητα και υστεροβουλία, με καμία απόδοση ευθυνών, κανέναν ελεγκτικό μηχανισμό.
Ο Κηφισός και τα άλλα μπαζωμένα ποτάμια της Αττικής αποτελούν μια διαρκή υπενθύμιση της άναρχης ανάπτυξης αυτής της χώρας, καθώς και του ελάχιστου σεβασμού που η Ελλάδα δείχνει στο φυσικό περιβάλλον, όπως φάνηκε και από το νομοσχέδιο για τον αιγιαλό που επιχείρησε να περάσει η κυβέρνηση πριν από έναν μήνα. Ζούμε σε μια χώρα όπου το βραχυπρόθεσμο πάντοτε προηγείται και επιλέγεται έναντι του μακροπρόθεσμου. Οι πολιτικοί μας ηγέτες, αυτοί που υποτίθεται έχουν ένα όραμα σε βάθος χρόνου για τη χώρα, αποδεικνύονται επανειλημμένα κατώτεροι των περιστάσεων, αφού ούτε σχέδιο για το μέλλον έχουν, ούτε την ικανότητα να διαχειριστούν το παρόν.
Η περίπτωση του Ασωπού και της σοβαρής ρύπανσης του υδροφόρου του ορίζοντα από τα ακατέργαστα λύματα που διοχετεύουν με παράνομους υπόγειους αγωγούς οι βιομηχανίες της ευρύτερης περιοχής καταδεικνύει μια σειρά από προβλήματα που ταλανίζουν τον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα: Παραβατικότητα, πρόκριμα κοντόφθαλμων επιλογών που υποθηκεύουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, υποβάθμιση του περιβάλλοντος, απαξίωση της τοπικής κοινωνίας.
Κάπως έτσι, κι επειδή υπάρχουν αυτά τα ποτάμια και όλες οι αμαρτίες που αυτά κουβαλάνε, γεννήθηκε η ανάγκη να κυλήσει ένα νέο Ποτάμι. Πώς μπορείς να βλέπεις όλα αυτά και να μην αντιδράσεις; Πώς μπορείς να έχεις ζήσει στο πετσί σου μια κρίση πολιτική, ηθική, οικονομική, του μεγέθους της κρίσης που βιώνει η Ελλάδα και όχι μόνο να μην αναρωτηθείς για τις επιλογές σου, αλλά να εμμένεις σε αυτές, είτε εμφανίζονται πεισματικά ίδιες είτε παρουσιάζονται σε μια νέα συσκευασία; Πώς γίνεται να συνεχίζεις το 2014 να ψηφίζεις όχι υπέρ αυτού που θέλεις αλλά κατά αυτού που δεν θέλεις, και να περιμένεις ότι απο την αρνητική σου ψήφο θα προκύψει κάτι θετικό;
Ο Σταύρος Θεοδωράκης όταν τον ρωτάνε για το Ποτάμι μιλάει για την ορμή του νερού, την καθαρότητά του και την ομορφιά του. Εγώ ανακαλώ στη μνήμη μου ποτάμια σαν αυτά που ανέφερα παραπάνω. Και οι δύο καταλήγουμε όμως στο ίδιο συμπέρασμα: Στην ανάγκη δραστικών και ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων, μακριά από αριστερές και δεξιές αγκυλώσεις, ιδεοληψίες, μακριά από πρόσωπα τα οποία ενώ αποτελούν μέρος του προβλήματος εμφανίζονται ανερυθρίαστα ως μέρος της λύσης. Πλέον υπάρχει μια αξιόπιστη εναλλακτική.