Δεν γνωρίζω αν ο κ. Καστανίδης επανήλθε εχτές στην ιδέα της διενέργειας δημοψηφίσματος για τη δημοσιονομική κρίση της χώρας επειδή διεκδικεί την πατρότητα της ευφυούς αυτής σύλληψης. Ή αν πρόκειται για μια από τις γνωστές εμμονές του Γ. Παπανδρέου όπως το opengov, το ανοικτό κόμμα και η συμμετοχική δημοκρατία με τις οποίες ταλαιπωρηθήκαμε τα τελευταία χρόνια και είχαν με μαθηματική ακρίβεια τα ακριβώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Κάθε τέτοια «νέα» σύλληψη και κυρίως η εφαρμογή της μου έφερνε στον νου το γνωστό ανέκδοτο: Μπαίνει ένας σε λουσάτο κατάστημα στο Κολωνάκι (από αυτά που κλείνουν σωρηδόν τις μέρες μας) για να αγοράσει παπούτσια. «Ανδρικά θέλετε η γυναικεία» τον ρωτάει η πρώτη υπάλληλος. «Ανδρικά» απαντάει έκπληκτος. «Προχωρήστε δεξιά». Προχωράει στην επόμενη αίθουσα και άλλη υπάλληλος τον ρωτάει: «Τι νούμερο φοράτε, πάνω ή κάτω από το 36 νούμερο;» «Πάνω». Τότε προχωρήστε αριστερά». Προχωράει και πέφτει σε τρίτη υπάλληλο: «Θέλετε καφέ, άσπρα η μαύρα;». «Μαύρα». «Τότε προχωρήστε από την μεσαία πόρτα». Την διαβαίνει και βρίσκεται στον δρόμο. Επιστρέφει εκνευρισμένος στην είσοδο και στην πρώτη υπάλληλο. «Σας ζήτησα ένα ζευγάρι παπούτσια». « Α, παπούτσια ξέρετε δεν έχουμε αλλά από οργάνωση σκίζουμε».
Σε μια χώρα που δεν έχει «παπούτσια» δουλειά δεν είχε ο διάολος, δημοψηφίσματα σκάρωνε. Δεν θα σας κρύψω ότι ανέκαθεν ήμουν -κατά κανόνα- πολέμιος της διενέργειας δημοψηφισμάτων. Δεν τα θεωρώ πεμπτουσία της άμεσης δημοκρατίας. Μόνο κατ’ εξαίρεσιν και αν το ερώτημα είναι πολύ συγκεκριμένο και περιορισμένο σε ένα απολύτως σαφές , διακριτό και χωρίς να υπεισέρχεται σε άλλα θέματα, αντικείμενο έχει νόημα. Π.χ βασιλεία η δημοκρατία, νομιμοποίηση η όχι του διαζυγίου( ιστορικό δημοψήφισμα στην Ιταλία). Και πάντα έχουμε υπ’ όψη μας ότι συνταγματικά κατοχυρωμένες διατάξεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι αντικείμενο δημοψηφίσματος και ευκαιριακά διαμορφωμένων λόγω συγκυρίας πλειοψηφιών.( Χριστόδουλος και αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες η πιθανό δημοψήφισμα για την επαναφορά της θανατικής ποινής). Να δεχθώ, παρά ταύτα, ότι εγώ είμαι απόλυτος, ότι ο Μιττεράν ήταν υπερβολικός όταν έλεγε ότι « στο δημοψήφισμα ψηφίζεις για οτιδήποτε εκτός από το ερώτημα που θέτει» ότι γενικώς είναι καλό πράγμα κατά περιόδους να ερωτάται ο λαός πέραν της κατοχυρωμένης εκλογικής διαδικασίας που αποτελεί την πεμπτουσία της έμμεσης- και μόνης ουσιαστικής- δημοκρατίας. Να τα δεχθώ αυτά.
Υπάρχει όμως ένας πολίτης με μυαλό στο κεφάλι του που να πιστεύει ότι το οποιοδήποτε δημοψήφισμα, με οποιοδήποτε ερώτημα μπορεί να ανοίξει και την παραμικρή χαραμάδα διεξόδου από την σοβαρότατη κρίση που περνάει ο τόπος. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι ο κ. Καστανίδης απέφυγε να μιλήσει για την ταμπακέρα δηλαδή «ποιο θα είναι το ερώτημα;» Είπε «το ερώτημα που θα διατυπωθεί θα είναι ερώτημα που αφορά τα θεμελιώδη συμφέροντα του ελληνικού λαού εν όψει της συγκεκριμένης οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης».Από οργάνωση σκίζουμε, παπούτσια δεν έχουμε. Και προφανώς είναι αδύνατη η διατύπωση συγκεκριμένου ερωτήματος που να μην είναι στην παρούσα φάση εξ ορισμού ύποπτο κομματικής εκμετάλλευσης , για να στριμώξει πχ την αξιωματική αντιπολίτευση. Ο κίνδυνος δια των δημοψηφισμάτων σε σύνθετα θέματα να βρεθούμε ενώπιον σχιζοφρενικών απαντήσεων είναι παραπάνω από πιθανός. Σκεφθείτε ας πούμε ένα δημοψήφισμα για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων με τρια σκέλη: Είστε υπέρ του ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων; Βροντερό ναι. Είστε υπέρ του ανοίγματος του επαγγέλματος των ταξί; Ναι. Είστε υπέρ της θέσπισης πληθυσμιακών κριτηρίων κατά την απελευθέρωση του συγκεκριμένου επαγγέλματος; Γιατί όχι. Έτσι είναι όλοι ευχαριστημένοι και το επάγγελμα μένει στην προτεραία κατάσταση.
Ή μήπως θα βάλουμε σε δημοψήφισμα την υλοποίηση του μνημονίου και τα μέτρα με κίνδυνο να τιναχθούμε στον αέρα και να ρίξουμε μετά την ευθύνη στον κυρίαρχο λαό που «έτσι αποφάσισε». Για αυτό οι δυο πιο σοβαροί πολιτικοί της μεταπολίτευσης ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κώστας Σημίτης έβαλαν την Ελλάδα στην ΕΟΚ και την ΟΝΕ αντιστοίχως χωρίς πολλά πολλά με αποφάσεις της Βουλής των Ελλήνων.
Φανταστείτε ειδικά ο Καραμανλής το 1980 με την δεξιά να καταρρέει και τον ελληνικό λαό να επιθυμεί την αλλαγή να έκανε δημοψήφισμα και να έπαιζε σε μια απάντηση την πορεία της χώρας στην Ευρώπη. Καλά, ο Σημίτης δεν πρέπει να το σκέφτηκε ούτε στιγμή.
Και για να επιβεβαιώσει πλήρως τον Μιττεράν, ο εκπρόσωπος της ΝΔ κ. Μιχελάκης, μόλις μυρίστηκε αίμα έσπευσε να καλέσει τον κ. Καστανίδη να διευκρινίσει…..τι νομίζετε; «Αν προτίθεται να παραιτηθεί εάν ο λαός απορρίψει το ερώτημα που θα τεθεί;».
Τα παιδία παίζει. Και τα δυο.