Τον Δεκέμβριο του 2020, ο ακτιβιστής δισεκατομμυριούχος και ιδιοκτήτης hedge fund Μπιλ Ακμαν διάβασε στους New York Times ένα άρθρο με τίτλο «Τα παιδιά του Pornhub». Και εξοργίστηκε. Αφού το ξαναδιάβασε εξέφρασε στο Twitter την αντίδρασή του και έβαλε στόχο να καταστρέψει τον μεγαλύτερο και πιο γνωστό πορνογραφικό ιστότοπο παγκοσμίως: το PornHub.
«Παρακαλώ, διαβάστε το» έγραψε, παραθέτοντας το link του άρθρου των NYTimes. «Τοποθετήστε στο μυαλό σας την κόρη ή τον γιο σας στη θέση των θυμάτων» πρόσθεσε, τονίζοντας ότι πρέπει να καταστεί παράνομο οι ιστοσελίδες πορνό να δημοσιοποιούν περιεχόμενο χωρίς έλεγχο από κάποια ρυθμιστική αρχή και επικύρωση των ηλικιών και της συναίνεσης των συμμετεχόντων.
Παράλληλα, ο Ακμαν ζήτησε μεταξύ άλλων από τη VISA και τη MasterCard να διακόψουν αμέσως τις πληρωμές προς το PornHub.
Ο Ακμαν είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Pershing Square Capital Management, ενός hedge fund που χρησιμοποιεί τα δισεκατομμύριά του για να αγοράσει μερίδια σε εταιρείες που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο και τις ωθεί να αλλάξουν τις επιχειρηματικές πρακτικές τους «για καλό σκοπό», αυξάνοντας παράλληλα και την τιμή της μετοχής τους.
Οπως σημειώνουν οι Financial Times, ο Ακμαν έγινε γνωστός από «τη δονκιχωτική πλην όμως πικρή για τον ίδιο εκστρατεία του εναντίον της Herbalife, ενός προμηθευτή συμπληρωμάτων υγείας τον οποίο κατηγόρησε ότι ήταν ένα κρυφό σύστημα πυραμίδας. Η προσπάθειά του απέτυχε και η εταιρεία του έχασε σχεδόν μισό δισεκατομμύριο δολάρια».
Τον Δεκέμβριο του 2020, λοιπόν, στη στήλη του δημοσιογράφου Νίκολας Κρίστοφ των New York Times, o δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας διάβασε τις μαρτυρίες των ατόμων που έπεσαν θύμα καταναγκασμού, που είδαν να δημοσιοποιείται υλικό που είχε υποκλαπεί από κρυφές κάμερες καθώς και πορνογραφία εκδίκησης (revenge porn) και υποστήριξε δημόσια ότι η ιστοσελίδα Pornhub ήταν «μολυσμένη με βίντεο βιασμού» από τα οποία αποκόμιζε κέρδη.
Το Pornhub είναι η ιστοσελίδα ερωτικών βίντεο με τις περισσότερες επισκέψεις και ανήκει στη μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής πορνό περιεχομένου στον κόσμο, την MindGeek. Η εταιρεία αρνήθηκε τους ισχυρισμούς του Ακμαν, υποστηρίζοντας ότι ο έλεγχος του περιεχομένου από την πλευρά της ήταν καλύτερος από αυτόν που κάνουν οι περισσότερες πλατφόρμες social media για το δικό τους περιεχόμενο.
Εκλεισε την ροή χρήματος
Κι ενώ ο Ακμαν δεν τάχθηκε συλλήβδην κατά της πορνογραφίας, οι «αποτρόπαιες ιστορίες εκμετάλλευσης» τον έκαναν όπως είπε να αναλάβει δράση. Καταρχάς, έστειλε μήνυμα στον τότε διευθύνοντα σύμβουλο της Mastercard, Ατζάι Μπάνγκα, λέγοντάς του «σε παρακαλώ, διάβασε το» και του προώθησε το άρθρο των NYTimes. Στο μήνυμά του ο Ακμαν πρόσθετε ότι η Mastercard «διευκόλυνε το sex trafficking» και καλούσε τον Μπάνγκα να σταματήσει αμέσως να συνεργάζεται με το Pornhub. «Τηλεφώνησέ μου αν διαφωνείς να το συζητήσουμε» του έγραψε για να λάβει σύντομα την απάντηση «βλέπω αμέσως το θέμα».
Ο Ακμαν γνώριζε τον Μπάνγκα από τα γήπεδα του τένις και καταλάβαινε τη δύναμη που είχαν η Mastercard και η Visa απέναντι στη μητρική εταιρεία του Pornhub. Διότι ενώ τα περισσότερα βίντεο στον ιστότοπο είναι δωρεάν, η MindGeek πρόσφερε και συνδρομητικό υλικό από κάποιους παραγωγούς και δεχόταν πληρωμές μέσω πιστωτικής. Περίπου τα μισά έσοδα του PornHub προέρχονταν από πορνό περιέχομενο επί πληρωμή.
Λίγες μέρες μετά το άρθρο του Κρίστοφ στους NYTimes αλλά και το γραπτό μήνυμα που έστειλε ο Ακμαν στον CEO της Mastercard, οι δύο γίγαντες των πληρωμών απέκλεισαν το Pornhub. Οι επιπτώσεις για τη μαμά εταιρεία, την MindGeek, ήταν οικονομικά εξουθενωτικές. Οι ταμειακές ροές στέρεψαν και οι δανειστές της έστελναν ειδοποιήσεις για αθέτηση πληρωμών. Και η πίεση εντεινόταν, καθώς η Visa ετοιμαζόταν να καταστήσει μόνιμη την προσωρινή αναστολή.
Κατέβηκε» το 70% του Pornhub!
Και το Pornhub λύγισε. Σχεδόν μέσα σε μια νύχτα, αφαίρεσε το μεγαλύτερο μέρος του πορνό που ήταν διαθέσιμο στους χρήστες του: από τα 13 εκατομμύρια βίντεο έμειναν περίπου 4 εκατομμύρια, καθώς όλα όσα ανήκαν σε «μη επαληθευμένους» παρόχους εξαφανίστηκαν. «Ηταν ίσως η μεγαλύτερη κατάργηση περιεχομένου στην ιστορία του Διαδικτύου» έγραψαν οι Financial Times.
Αυτό που ο Ακμαν δεν συνειδητοποίησε, σημειώνουν οι FT, είναι ότι η Visa και η Mastercard κάνουν αυτή τη δουλειά εδώ και σχεδόν 20 χρόνια. Οι κορυφαίες χρηματοοικονομικές εταιρείες ασκούν πλέον μεγαλύτερο έλεγχο στην παγκόσμια βιομηχανία του πορνό από οποιαδήποτε κυβέρνηση.
Κατά τη δεκαετία του 1930, το Χόλιγουντ ανέπτυξε και υιοθέτησε τον «Κώδικας Χέις» που ίσχυσε για τις κινηματογραφικές ταινίες που κυκλοφόρησαν επί τρεις δεκαετίες. Σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία του πορνό, τον ρόλο αυτό τον παίζουν σήμερα οι εταιρείες πληρωμών που εποπτεύονται από τη Mastercard και τη Visa. Οι λεγόμενοι μεσάζοντες.
Στο πλαίσιο έρευνας διάρκειας ενός έτους για την προετοιμασία του podcast με τίτλο Hot Money, οι FT ανακάλυψαν ένα σύντομο έγγραφο για τις «βέλτιστες πρακτικές» στη βιομηχανία του πορνό το οποίο συντάχθηκε από έναν μεσάζοντα των ηλεκτρονικών πληρωμών που ονομάζεται MobiusPay.
Παρότι ήταν μόνο μια σελίδα, το έγγραφο περιελάμβανε πολλούς όρους για το ακραίο περιεχόμενο που απαγορευόταν, όπως η απεικόνιση όπλων και τα υπονοούμενα βιασμού ή αιμομιξίας. Η MobiusPay λειτουργεί ως «γέφυρα» μεταξύ των επιχειρήσεων πορνό περιεχομένου και των εταιρειών πιστωτικών καρτών, παρέχοντας πρόσβαση στις πρώτες μόνο αν συμμορφώνονται με τη λίστα των απαγορεύσεων.
Πώς λειτουργούν οι «μεσάζοντες»
Το σχήμα λειτουργεί ως εξής. Οι κολοσσοί των πληρωμών έχουν καταρχάς τους δικούς τους κανόνες. Για παράδειγμα η Mastercard, στις 436 σελίδες των κανονισμών της αφιερώνει μόλις μία παράγραφο στο πορνό, όπου μεταξύ άλλων απαγορεύει τη μη συναινετική σεξουαλική συμπεριφορά, τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκου, τον ακρωτηριασμό και την κτηνοβασία (bestiality).
Με βάση αυτή την παράγραφο, η δουλειά του μεσάζοντα, δηλαδή μιας εταιρείας όπως η MobiusPay, είναι να ερμηνεύσει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται. Για παράδειγμα, εφόσον η Mastercard αναφέρεται στον ακρωτηριασμό, η ερμηνεία της MobiusPay ήταν ότι απαγορεύεται συνολικά ότι έχει να κάνει με το αίμα.
Ο έλεγχος του περιεχομένου οδηγεί ωστόσο, σύμφωνα με τους Financial Times, και στην απαγόρευση περιεχομένου από τους μεσάζοντες το οποίο είναι, με τη στενά νομική έννοια, νόμιμο. Και οι απαγορεύσεις ενίοτε επιβάλλονται με τη λογική ότι το περιεχόμενο αυτό μπορεί να βλάψει την εταιρική εικόνα και το λεγόμενο brand name των κορυφαίων χρηματοοικονομικών εταιρειών όπως η Visa και η Mastercard.
Διότι όπως εξηγούν ειδικοί του χώρου, πέρα από τις επιβεβλημένες απαγορεύσεις, ορισμένες αφορούν «πρότυπα που εξελίσσονται καθώς αλλάζει η σεξουαλική κουλτούρα των ανθρώπων, κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι σεξουαλικές συμπεριφορές που επιτρέπονται πχ. στο Netflix, ενδέχεται να κριθούν μη αποδεκτές σε έναν ιστότοπο πορνό που λαμβάνει πληρωμές μέσω πιστωτικών καρτών».
Στους Financial Times μίλησε για το θέμα η ηθοποιός ταινιών ερωτικού περιεχομένου Τζέσικα Στόγια, η οποία αρθρογραφεί παράλληλα στους New York Times και την ιστοσελίδα Slate, ενώ είναι συγγραφέας του βιβλίου «Philosophy, Pussycats, & Porn».
Στην πλατφόρμα OnlyFans, η Στόγια προσφέρει ερωτικό περιεχόμενο επί πληρωμή με πιστωτική κάρτα. Και αφηγείται στους FT το εξής, για τα βίντεο που απευθύνονται σε όσους παρακολουθούν με συνδρομή το προφίλ της:
«Φοράω εσώρουχα, βγάζω το σουτιέν μου και τινάζω τους ώμους μου λέγοντας thank you. Ωστόσο, όταν έχω περίοδο, νιώθω κράμπες και δεν θέλω να τινάζω έντονα τους ώμους. Θα ήταν ωραίο να μπορώ να πω σε όσους με παρακολουθούν ότι αυτό συμβαίνει επειδή έχω περίοδο -αλλά δεν μπορώ. Είναι μια απαγορευμένη λέξη».
«Visa και Mastercard έχουν περισσότερη δύναμη από τον Πάπα»
Στο chatbox του πορνογραφικού της προφίλ απαγορεύεται να πληκτρολογήσει τη λέξη «period». Και η Στόγια λέει πως σε ό,τι αφορά το πορνό, «η Visa και η Mastercard έχουν περισσότερη δύναμη από τον Πάπα». Οπως εξηγούν οι FT, η Visa και η Mastercard δεν έχουν κάποιο ρητό κανόνα κατά του αίματος, ωστόσο οι περισσότερες εταιρείες πληρωμών που παίζουν το ρόλο του ενδιάμεσου συνδέουν το αίμα με τη βία ή τον ακρωτηριασμό, που απαγορεύεται ρητά.
Από περιέργεια, πριν από περίπου πέντε χρόνια, η Στόγια επικοινώνησε με την CCBill, έναν από τους μεγαλύτερους μεσάζοντες που ειδικεύεται στο πορνό, και ζήτησε την αναλυτική λίστα με τα ακριβή όρια που πίστευε η CCBill ότι θα ανέχονταν η Visa και η Mastercard. Οι τέσσερις σελίδες των κανόνων που της κοινοποιήθηκαν περιείχαν και ορισμένες εντελώς παράξενες διατυπώσεις όπως μια ενότητα για την απαγόρευση περιπτύξεων με άτομα που φοράνε στολές από ζωάκια (κοστούμι κούνελου, αρκούδας κλπ).
«Στην προσέγγισή τους σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο για ενηλίκους, τα στελέχη των εταιρειών πιστωτικών καρτών επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση, πηγαίνοντας πέρα το νόμο μόνο σε λίγες περιπτώσεις για να διατηρήσουν βασικά πρότυπα» σχολιάζουν FT. «Αλλά οι ενδιάμεσοι φορείς των πληρωμών μοιάζει συχνά να μαντεύουν τις επιθυμίες ενός παντοδύναμου μονάρχη. Ξέρεις ότι κάνεις λάθος μόνο όταν σε τιμωρούν» προσθέτουν.
Κανένας έλεγχος από ειδικούς
«Αντί η κυβέρνηση να ορίζει τι θεωρείται και τι δεν θεωρείται σεξουαλικά αποδεκτό, το κάνει μια εταιρεία πιστωτικών καρτών», επισημαίνει από την πλευρά της η Τζέσικα Στόγια. Και σε αντίθεση με τις περισσότερες κυβερνήσεις, για τις εταιρείες πληρωμών δεν υπάρχει υπάρχει δημόσιος έλεγχος και διαδικασία διαβούλευσης.
«Δεν μπορώ να πάω στο γραφείο της Mastercard και να πω “γεια σας, θα ήθελα να κάνουμε έναν πολιτικό διάλογο για αυτό το ζήτημα”. Ποιος κρίνει τι είναι ανεκτό; Δεν έχω ιδέα ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Παρακολουθούν μήπως μαθήματα φιλοσοφίας; Διαθέτουν πτυχίο στις Σπουδές Φύλου και τις Γυναικείες Σπουδές;» αναρωτιέται η ίδια.
Οπως αναφέρουν οι FT, κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους συνάντησαν ορισμένους από αυτούς τους ανθρώπους. Κανένας δεν ήταν φιλόσοφος, αλλά υπήρχαν ένας κοινωνιολόγος και κάποιοι δικηγόροι. Οι περισσότεροι θεωρούσαν εαυτόν επαγγελματία πληρωμών, διαχειριστή κινδύνου, ειδικό στη διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών αλλά όχι «αστυνομικό» του πορνό. Και δεν ήθελαν να πουν περισσότερα, γιατί ό,τι έχει να κάνει με το πορνό δεν είναι ποτέ ένα εύκολο θέμα συζήτησης…