Το όνομά του είναι δηλωτικό του κινδύνου που σπέρνει. Το λιονταρόψαρο (Pterois miles) είναι διπλά επικίνδυνο διότι η ομορφιά και η μεγαλοπρέπειά του δελεάζουν τον ανήξερο παρατηρητή, ο οποίος δεν αντιλαμβάνεται σε τι κίνδυνο εκτίθεται αν έρθει σε επαφή μαζί του.
Τα θαλάσσια οικοσυστήματα της χώρας μας αποτελούν πλέον προνομιακό πεδίο ανάπτυξης του συγκεκριμένου ψαριού, όπως προειδοποιεί μια νέα κυπρο-βρετανική επιστημονική έρευνα, που έρχεται στη δημοσιότητα λίγες μόνο μετά από αντίστοιχη προειδοποίηση από τη Διεθνή Ενωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN).
Ο ερευνητής Δημήτρης Κλείτου του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Ερευνών στη Λεμεσό και ο καθηγητής Τζέισον Χολ Σπένσερ της Σχολής Θαλασσίων Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πλίμουθ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό θαλάσσιας βιολογίας «Marine Biodiversity Records», αναφέρουν ότι, με βάση αναφορές από ψαράδες και δύτες, μέσα σε διάστημα ενός μόνο έτους το λιονταρόψαρο-εισβολέας έχει «κατακτήσει» σχεδόν όλη τη νότια ακτή της Κύπρου από τη Λεμεσό έως τον Πρωταρά.
Μέχρι τώρα έχουν εντοπισθεί στην Κύπρο περίπου 20 λιονταρόψαρα, μερικές φορές σε ζεύγη, ενώ έχουν θεαθεί και στα νερά της νότιας Τουρκίας. Η επέκτασή τους όλο και βορειότερα, προς το Αιγαίο, θεωρείται θέμα χρόνου, στο βαθμό που τα νερά έχουν αυξημένη θερμοκρασία.
Ανακοίνωση είχε εκδώσει προ μηνών το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) ότι το εν λόγω ψάρι ήδη εθεάθη από δύτες στα νερά της Ρόδου. Το δηλητηριώδες λιονταρόψαρο (Pterois miles) τρέφεται με μια ποικιλία άλλων ψαριών και θαλάσσιων οργανισμών. Γεννά κάθε τέσσερις μέρες, καθ’ όλο το έτος, παράγοντας περίπου δύο εκατομμύρια αυγά ετησίως, τα οποία παρασύρονται από τα θαλάσσια ρεύματα σε μεγάλες αποστάσεις, πράγμα που βοηθά την εξάπλωση του είδους του.
Δηλητηριώδη αγκάθια
Τα αγκάθια του είναι άκρως δηλητηριώδη και εν δυνάμει θανατηφόρα για όποιον τρυπηθεί από αυτά – άλλο ψάρι ή άνθρωπο. Αν κανείς τσιμπηθεί, πρέπει αμέσως να πάει σε γιατρό, γιατί μπορεί να εκδηλώσει σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Η ταχεία αναπαραγωγή και ανάπτυξή του και τα τοξικά αγκάθια του αποτελούν τα «όπλα» με τα οποία το επίβοφο λιονταρόψαρο κατακτά συνεχώς νέες περιοχές, μειώνοντας τη βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων, μια εξέλιξη με σοβαρές βιολογικές και κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις.
Οι ερευνητές επεσήμαναν την ανάγκη να δοθούν κίνητρα, ώστε να κυνηγηθεί το λιονταρόψαρο από ψαράδες και ψαροντουφεκάδες (κάτι που έγινε με επιτυχία στα ρηχά νερά της Καραϊβικής), καθώς επίσης, σε αντιστάθμισμα, να αυξηθούν οι πληθυσμοί άλλων ψαριών, όπως ο ροφός, που κυνηγούν τα λιονταρόψαρα.
Το λιονταρόψαρο προέρχεται από τον Ινδικό Ωκεανό και στη Μεσόγειο έγινε αντιληπτό για πρώτη φορά το 1991, στον Κόλπο της Χάιφας του Ισραήλ. Παρά τους κινδύνους πάντως, το ψάρι αυτό, έπειτα από προσεκτικό καθάρισμα, τρώγεται και είναι μάλιστα νόστιμο.
Μέχρι τώρα η πιο γνωστή άφιξη «επικίνδυνου» ψαριού στη χώρα μας, ήταν αυτή του λαγοκέφαλου που έχει κατακλύσει τις νότιες θάλασσές μας. Ιδιαίτερα τοξικό αν φαγωθεί, ο λαγοκέφαλος, ευθύνεται ήδη για δηλητηριάσεις στο Ισραήλ και στον Λίβανο.
Πώς είναι
Τίποτε όμως, μέχρι τώρα, δεν μας έχει προετοιμάσει για τον ερχομό, το περασμένο καλοκαίρι, του απόλυτου εισβολέα, του λιονταρόψαρου. Το λιονταρόψαρο είναι, από κάθε σκοπιά, ένα ιδιαίτερο ψάρι. Το επιστημονικό του όνομα, Pterois miles, προέρχεται από το ελληνικό «πτερόν» και αναφέρεται στα μακριά του πτερύγια που μοιάζουν με φτερά και το λατινικό «miles» που σημαίνει στρατιώτης και σχετίζεται τόσο με τη συμπεριφορά όσο και με τη φυσική του «πανοπλία».
Το μέγεθός του κυμαίνεται από 15 έως 35 εκατοστά και συγγενεύει με τη δικιά μας σκορπίνα, καθώς ανήκει στην ίδια οικογένεια, τις Σκορπινίδες. Τα μεγάλα του πτερύγια διαθέτουν ένα από τα ισχυρότερα δηλητήρια στη φύση, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ακόμα και τον θάνατο. Οπως και οι συγγενικές σκορπίνες, ζει κυρίως σε βραχώδεις βυθούς, σε σχετικά ρηχά νερά μέχρι και τα 60 μέτρα, συνήθως όμως από τα 3 έως τα 20 μέτρα.
Πρόκειται για ένα αδηφάγο ψάρι που τρώει ό,τι ζει κοντά σε βράχια και διαθέτει την ικανότητα να φάει 30 φορές το μέγεθος του στομαχιού του. Εχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι μπορεί να μειώσει την παρουσία μικρών ψαριών σε έναν ύφαλο κατά 90% μέσα σε μόλις 5 εβδομάδες.
Επιπροσθέτως είναι ένα από τα πλέον ταχέως αναπτυσσόμενα είδη, καθώς ένα θηλυκό μπορεί μέσα σε έναν χρόνο να παράγει δύο εκατομμύρια αβγά σε επαναλαμβανόμενες γέννες, κάθε τέσσερις ημέρες.
Εχει παρατηρηθεί ότι όταν ενοχλείται από καταδύτες, ανοίγει διάπλατα τα πτερύγιά του και κάνει βίαιες κινήσεις επίθεσης.
Το δηλητήριό του παύει να είναι ενεργό εφόσον το ψάρι θανατωθεί. Ποτέ δεν το πιάνουμε με τα χέρια αν έχει πιαστεί σε δίχτυ ή πετονιά. Εχει αποδειχθεί ότι η εισβολή του σε νέες περιοχές έχει προκαλέσει μεγάλα προβλήματα, τόσο στην αλλοίωση της οικολογίας των οικοσυστημάτων όσο και στην οικονομία της αλιείας.