Ποια εκεχειρία; Ο Πούτιν τα θέλει όλα

Το Κρεμλίνο απέρριψε το ειρηνευτικό σχέδιο του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την Ουκρανία και την πρόταση κατάπαυσης του πυρός για 30 ημέρες, δείχνοντας ξεκάθαρα ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν είναι διατεθειμένος να δεχθεί οτιδήποτε άλλο πέρα από αυτό που ο ίδιος θέλει: τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας. Αυτό φέρνει τον Τραμπ σε δύσκολη θέση, καθώς καταρρίπτει τους ισχυρισμούς του ότι «ο Πούτιν θέλει την ειρήνη» και ότι «οι δύσκολοι είναι οι Ουκρανοί».

Οι εκπρόσωποι της Ουκρανίας συμφώνησαν άνευ όρων, την Τρίτη 12 Μαρτίου, στην εκεχειρία, κατά τη διάρκεια συνάντησης με απεσταλμένους των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία. Ομως, την Πέμπτη 14 Μαρτίου, ο ρώσος πρόεδρος απέρριψε την πρόταση των ΗΠΑ, έστω και αν το έκανε με προσοχή, ώστε να μην προσβάλει τον Τραμπ.

«Η ιδέα από μόνη της είναι σωστή και σίγουρα την υποστηρίζουμε, αλλά υπάρχουν θέματα που πρέπει να συζητήσουμε», δήλωσε διπλωματικά ο Πούτιν. Κατέστησε σαφές ότι θα εναντιωθεί σε οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός που θα επιτρέψει στην Ουκρανία να «χρησιμοποιήσει αυτές τις 30 ημέρες για να συνεχίσει την επιστράτευση, να λάβει περισσότερες προμήθειες όπλων και να προετοιμάσει τις στρατιωτικές μονάδες της».

Ο Πούτιν θα μπορούσε να έχει σταματήσει τον πόλεμο που ο ίδιος ξεκίνησε, ανά πάσα στιγμή, γράφει σε άρθρο γνώμης ο Μαξ Μπουτ στην Washington Ρost. Ομως επέλεξε να συνεχίσει τον πόλεμο για περισσότερα από τρία χρόνια, παρά τις τεράστιες απώλειες που υπέστησαν οι δικές του δυνάμεις. Η Ρωσία έχει χάσει τουλάχιστον 95.000 στρατιώτες και σχεδόν 4.000 τανκς, σύμφωνα με ορισμένους υπολογισμούς.

Ο Τραμπ φάνηκε μπερδεμένος σχετικά με το ποιος είναι ο ένοχος σε αυτή τη σύγκρουση. Απέδωσε στον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την ευθύνη για την έναρξη της σύγκρουσης και έδωσε στον Πούτιν τα εύσημα, λέγοντας ότι θέλει «να τερματίσει τον πόλεμο», ενώ παραπονέθηκε: «Το βρίσκω πιο δύσκολο, ειλικρινά, να συνεννοηθώ με την Ουκρανία».

«Δεδομένης της περίεργης, υπέρ του Πούτιν στάσης του Τραμπ, είναι αμφίβολο εάν οτιδήποτε μπορεί να τον προσγειώσει πραγματικότητα του πολέμου. Ομως, εάν υπάρχει κάτι που μπορεί να το επιτύχει αυτό, μάλλον είναι η ρωσική απόρριψη του σχεδίου του για προσωρινή κατάπαυση του πυρός», γράφει ο Μπουτ στην Post.

Ο Πούτιν έχει «παίξει τα ρέστα του» στον πόλεμο με την Ουκρανία και δεν πρόκειται να σταματήσει τώρα, που, ύστερα από επτά μήνες, τα ρωσικά και βορειοκορεατικά στρατεύματα φαίνεται τελικά ότι καταφέρνουν να διώξουν τις ουκρανικές δυνάμεις από την επαρχία Κουρσκ της νότιας Ρωσίας. Την Τετάρτη, ο Πούτιν έκανε μια σπάνια εμφάνιση κοντά στο μέτωπο, στο Κουρσκ, φορώντας στρατιωτική στολή. Ετοιμάζεται να θριαμβολογήσει για την ανακατάληψη του Κουρσκ, παρ’ όλο που η ρωσική επίθεση στo Ντόνετσκ της Ουκρανίας φαίνεται να έχει σταματήσει.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι ρωσικοί στόχοι παραμένουν εξίσου μαξιμαλιστικοί με τις πρώτες ημέρες της εισβολής, το 2022, όταν τα ρωσικά στρατεύματα προέλασαν προς το Κίεβο. Η Washington Post επικαλείται ένα έγγραφο που συντάχθηκε από μια ρωσική δεξαμενή σκέψης η οποία έχει πηγές στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλειας του Πούτιν (FSB). Tο έγγραφο αυτό παραθέτει τις απαιτήσεις της Ρωσίας στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.

Το έγγραφο καθιστά σαφές ότι το Κρεμλίνο δεν θα αρκεστεί να κρατήσει βραχυπρόθεσμα το περίπου 20% της Ουκρανίας που έχουν καταλάβει οι δυνάμεις του. Ο Ζελένσκι έχει πει ότι θα ήταν πρόθυμος να κάνει ορισμένους βραχυπρόθεσμους εδαφικούς συμβιβασμούς, αλλά ότι η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει ποτέ τη ρωσική προσάρτηση της επικράτειάς της. Ωστόσο, το ρωσικό έγγραφο απαιτεί διεθνή αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας επί των τεσσάρων ουκρανικών επαρχιών που έχει προσαρτήσει ο Πούτιν, ακόμη και χωρίς να έχει καταλάβει πλήρως καμία από αυτές.

Το έγγραφο προχωρά ακόμη παραπέρα απαιτώντας «ζώνες ασφαλείας» στα βορειοανατολικά της Ουκρανίας, κατά μήκος των συνόρων με τη Ρωσία και στη νότια Ουκρανία κοντά στην Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε παράνομα από τη Ρωσία το 2014. Η τελευταία απαίτηση θα καθιστούσε την Οδησσό, μια μεγάλη πόλη που είναι η πύλη της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα, ανυπεράσπιστη.

Ο Ζελένσκι, σημειώνει η Post, είναι διατεθειμένος να παραδεχτεί ότι η Ουκρανία ενδέχεται να μη γίνει μέλος του ΝΑΤΟ σύντομα. Εχει, επίσης, δηλώσει ότι είναι πρόθυμος να δεχτεί διαβεβαιώσεις ασφαλείας, όπως η παρουσία δυτικών ειρηνευτικών δυνάμεων για την επιβολή κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, το ρωσικό έγγραφο απορρίπτει οποιαδήποτε ξένη ειρηνευτική παρουσία ως «απολύτως περιττή» και λέει ακόμη ότι η παροχή όπλων των ΗΠΑ στον στρατό της Ουκρανίας είναι «απολύτως απαράδεκτη».

Επίσης απαράδεκτο, κατά την εκτίμηση του Κρεμλίνου, θα ήταν για την Ουκρανία να διατηρήσει έναν στρατό εκατομμυρίων ανθρώπων, ικανών να υπερασπιστούν το έδαφός της ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα. Στις πρώιμες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, που διεξήχθησαν το 2022, το Κρεμλίνο απαίτησε από την Ουκρανία να μειώσει τις ένοπλες δυνάμεις της σε μόλις 50.000 στρατιώτες και να δεχθεί αυστηρούς περιορισμούς στο είδος του οπλισμού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη, σήμερα, ότι το Κρεμλίνο υποχωρεί από αυτό το αίτημα, επισημαίνει το άρθρο της Post.

Το ρωσικό έγγραφο δεν σταματά με την αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας. Περιλαμβάνει επίσης αίτημα για αλλαγή καθεστώτος: «Στην πραγματικότητα, το σημερινό καθεστώς του Κιέβου δεν μπορεί να αλλάξει με εσωτερικές διαδικασίες», αναφέρει το έγγραφο. «Χρειάζεται πλήρης διάλυσή του».

Ουσιαστικά ζητεί την απομάκρυνση της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης, με επικεφαλής τον Ζελένσκι, ο οποίος έχει την έγκριση του 67% των Ουκρανών, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση. Ο Πούτιν είναι ξεκάθαρα αποφασισμένος να εγκαταστήσει ξανά μια μαριονέτα του Κρεμλίνου στο Κίεβο, μια επανάληψη της περίπτωσης του Βίκτορ Γιανουκόβιτς, η απομάκρυνση του οποίου, το 2014, οδήγησε τον Πούτιν να προσαρτήσει την Κριμαία.

Το έγγραφο είναι απολύτως συνεπές με όσα είπε ο Πούτιν την Πέμπτη: οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να «λύσει τις βαθύτερες αιτίες» του πολέμου. Κατά την άποψη του Πούτιν, φυσικά, η βασική αιτία είναι οι προσπάθειες της Ουκρανίας να διεκδικήσει την ανεξαρτησία της από τη ρωσική κυριαρχία.

Ο Πούτιν δεν θέλει μια συμφωνία ανακωχής παρόμοια με αυτή που πάγωσε τις γραμμές του μετώπου στον πόλεμο της Κορέας το 1953 και επέτρεψε στη Νότια Κορέα να ανθίσει τελικά ως μια πλούσια, φιλοδυτική δημοκρατία, σύμφωνα με την Post, που γράφει:

«Φαίνεται να αναζητά τη δική του εκδοχή της Συνθήκης των Βερσαλλιών του 1919, η οποία επέβαλε σκληρούς όρους στη Γερμανία μετά την ήττα της στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην πραγματικότητα, η ρωσική απαίτηση, το 2022, για περιορισμό του στρατού της Ουκρανίας στους 50.000 στρατιώτες είναι ακόμη πιο περιοριστική από τα όρια που τέθηκαν στον στρατό της Γερμανίας το 1900. Ο Πούτιν θα υποχωρήσει, αλλά μόνο αν δει ότι δεν υπάρχει τρόπος να πετύχει τους στόχους του με τη βία».

Μέχρι τώρα, ό,τι έκανε η κυβέρνηση Τραμπ, από την προσωρινή διακοπή των αποστολών όπλων και την ανταλλαγή πληροφοριών για την Ουκρανία, μέχρι τη διακοπή των επιθετικών κυβερνοεπιχειρήσεων κατά της Ρωσίας, εξυπηρετούσε μόνο έναν σκοπό: να πείσει τον Πούτιν ότι πρέπει να συνεχίσει τον επιθετικό του πόλεμο.

Η άρνηση του Κρεμλίνου να αποδεχθεί το σχέδιο κατάπαυσης του πυρός του Τραμπ ίσως δείξει τελικά στον πρόεδρο ότι οι παραχωρήσεις στον Πούτιν δεν θα φέρουν την πολυπόθητη ειρήνη, καταλήγει η Post. «Μόνο με την ενίσχυση της υποστήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία μπορεί ο Τραμπ να πραγματοποιήσει τελικά την υπόσχεσή του να τερματίσει τον πόλεμο».