Η Τζούλια Λε Ντουκ, δημοσιογράφος στην La Jornada του Ματαμόρος, στα σύνορα Μεξικού – ΗΠΑ, ήταν η πρώτη που φωτογράφισε τα άψυχα σώματα του 25χρονου Οσκαρ Αλμπέρτο Μαρτίνεζ Ραμίρεζ και της δίχρονης κόρης του, Βαλέρια, που πνίγηκαν αγκαλιά προσπαθώντας να φτάσουν στις ΗΠΑ. Η φωτογραφία σόκαρε όχι μόνο τις ΗΠΑ και το Μεξικό, αλλά όλο τον πλανήτη, όπως είχε γίνει και τον Σεπτέμβριο του 2015, με την εικόνα του τρίχρονου Αϊλάν από τη Συρία, να κείτεται νεκρός σε τουρκική παραλία.
Η δημοσιογράφος περιγράφει η ίδια τι συνέβη:
«Ακούσαμε στον ασύρματο της αστυνομίας μία επείγουσα κλήση για βοήθεια που ζητούσε μία γυναίκα στις όχθες του ποταμού Ρίο Γκράντε και πήγαμε να την βρούμε. Η γυναίκα φώναζε ότι το ρεύμα είχε πάρει την κόρη της. Μετά μάθαμε ότι το όνομά της ήταν Τάνια Βανέσα Αβαλος. Ελεγε στους αστυνομικούς ότι βρίσκονταν στο Μεξικό για δύο μήνες και ήθελαν να ζητήσουν άσυλο στις ΗΠΑ.
«Είπε ότι είχαν περάσει από την Ταπατσούλα, στο νότιο Μεξικό και είχαν κάνει αίτηση για ανθρωπιστική βίζα (η οποία τους επέτρεπε να μείνουν και να εργαστούν στο Μεξικό για έναν χρόνο) αλλά ήθελαν το αμερικάνικο όνειρο και έτσι πήραν το λεωφορείο για τα σύνορα.
«Είχαν φτάσει εκεί το πρωί και πήγαν στη Διεθνή Γέφυρα να ρωτήσουν ποια είναι η διαδικασία για αίτημα ασύλου, αλλά τους είπαν ότι το αμερικανικό γραφείο μετανάστευσης ήταν κλειστό λόγω του Σαββατοκύριακου και ότι υπήρχε πολύς κόσμος μπροστά τους στην ουρά.
«Πριν λίγους μήνες, ήταν 1.800 άτομα στο Ματαμόρος που περίμεναν για συνέντευξη για το άσυλο. Τώρα είναι γύρω στους 300, αλλά υπάρχουν μόνο τρία ραντεβού την εβδομάδα και έτσι είχαν μπροστά τους μεγάλη αναμονή.
«Η οικογένεια άρχισε να περπατά προς τα πίσω, από τη γέφυρα προς την πόλη, και ο Μαρτίνεζ είδε το ποτάμι και είπε: «Από εδώ θα περάσουμε».
«Πέρασε πρώτος με το κοριτσάκι και το άφησε στην αμερικανική πλευρά. Τότε γύρισε για ξαναμπεί στον ποταμό και να πάρει τη γυναίκα του, που περίμενε στην μεξικανική όχθη, αλλά το κοριτσάκι μπήκε στο νερά πίσω του. Γύρισε προς το μέρος της για να την σώσει, αλλά το ρεύμα τους παρέσυρε και τους δύο.
«Κάποιος κάλεσε τις υπηρεσίες διάσωσης -σε αυτή την όχθη υπάρχουν πάντα άνθρωποι που κάνουν ποδήλατο ή τζόγκινγκ το Σαββατοκύριακο- και η έρευνα συνεχίστηκε μέχρι τις 11 το βράδυ με βάρκες και φώτα αλλά δεν βρήκαν τίποτα.
«Το επόμενο πρωί, συνέχισαν και στις 10.15, βρήκαν τα πτώματα δύο πυροσβέστες. Τότε έβγαλα τις φωτογραφίες, πριν αποκλείσουν το σημείο.
«Είμαι αστυνομική ρεπόρτερ εδώ και χρόνια, έχω δει πολλά πτώματα, πολλούς πνιγμένους. Ο Ρίο Μπράβο (για τους Μεξικανούς, Ρίο Γκράντε για τους Αμερικανούς) είναι πολύ δυνατό ποτάμι. Νομίζεις ότι είναι ρηχό αλλά έχει πολλά ρεύματα και δίνες.
«Συνηθίζεις (τον θάνατο), όμως όταν βλέπεις κάτι τέτοιο, σου δίνει πάλι τη χαμένη σου ευαισθησία. Μπορούσες να δεις ότι ο πατέρας είχε βάλει το κοριτσάκι του μέσα στην μπλούζα του για να μην την πάρει το ρεύμα.
«Πέθανε προσπαθώντας να σώσει την ζωή της κόρης του.
«Αν θα αλλάξει κάτι; Θα έπρεπε. Αυτές οι οικογένειες δεν έχουν τίποτα και ρισκάρουν τα πάντα για μία καλύτερη ζωή. Αν εικόνες σαν αυτή δεν μας κάνουν να σκεφτούμε ξανά -αν δεν συγκινήσουν αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις- τότε η κοινωνία μας είναι σε δύσκολη θέση.
«Στο Μεξικό, όλοι μιλούν για την κρίση στα νότια σύνορα (ο πρόεδρος έστειλε 6.000 μέλη της Εθνοφρουράς για να κλείσουν τα σύνορα με τη Γουατεμάλα).
Ομως, η κρίση στα βόρεια σύνορά μας, με τις ΗΠΑ, είναι εξίσου μεγάλη και την βλέπω καθημερινά. Αυτές οι οικογένειες βρίσκονται σε απόγνωση -και οι απεγνωσμένοι άνθρωποι κάνουν απεγνωσμένα πράγματα».
«Η φωτογραφία με γεμίζει τρυφερότητα»
«Είχα ένα κακό προαίσθημα, όταν μου είπε ότι θα πάρει την οικογένειά του και θα φύγουν στην Αμερική», λέει στην Guardian η Ρόσα Ραμίρεζ, η 46χρονη μητέρα του Οσκαρ Μαρτίνεζ.
«Με είχε πάρει το Σάββατο τηλέφωνο από το Μεξικό και μου είπε ότι είναι όλοι καλά και να μην ανησυχώ».
Η οικογένεια είχε φύγει πριν από 12 εβδομάδες από την Αλταβίστα του Ελ Σαλβαδόρ, μια περιοχή που μαστίζεται από τη βία των συμμοριών. Το ζευγάρι είχε δουλειά σε πιτσαρία και εστιατόριο φαστ φουντ, όμως τα λεφτά ήταν πολύ λίγα, και αποφάσισε να κυνηγήσει το «αμερικάνικο όνειρο».
Πατέρας και κόρη ήταν πολύ δεμένοι, ο Οσκαρ πάντα γύριζε από τη δουλειά και έτρεχε σπίτι να την πάρει αγκαλιά και να πάνε βόλτα, λένε φίλοι και συγγενείς.
«Τώρα, έχω ένα τεράστιο κενό», λέει η Ρόσα Ραμίρεζ. «Αυτή η φωτογραφία είναι πολύ σκληρή. Αλλά την ίδια στιγμή, με γεμίζει τρυφερότητα. Αισθάνομαι τόσα πράγματα, γιατί καμία στιγμή δεν την άφησε από κοντά του. Μπορείς να δεις πώς την προστάτεψε. Πέθαναν αγκαλιά».
