Μία ευρεία γκάμα θεμάτων διμερούς, περιφερειακού αλλά και διεθνούς ενδιαφέροντος ετέθησαν επί τάπητος κατά την κατ’ ιδίαν συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τζο Μπάιντεν, αλλά και εν συνεχεία στις διευρυμένες συνομιλίες ανάμεσα στις δύο αντιπροσωπείες.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική πλευρά εμφανίζεται πολύ ικανοποιημένη από την πρώτη ημέρα του προγράμματος του Ελληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον, σημειώνοντας ότι το κλίμα στη συνάντηση των δύο ηγετών ήταν παρά πολύ καλό, καθώς, όπως επισημαίνεται, ο Αμερικανός Πρόεδρος γνωρίζει σε βάθος τα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για αυτά, ενώ τα άκρως θετικά αισθήματα του προς την Ελλάδα καθρεφτίστηκαν τόσο στις συχνές αναφορές του στην ελληνοαμερικανική κοινότητα, όσο και στον χρόνο που αφιέρωσε για τις εν λόγω επαφές.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο σημείο που ήταν ποτέ και επεσήμαναν ότι η Ελλάδα έχει βαρύνοντα ρόλο να διαδραματίσει στο ζήτημα της υπεράσπισης και της εμπέδωσης της Δημοκρατίας παγκοσμίως, θέμα για το οποίο ο Τζο Μπάιντεν επιδεικνύει ζωηρό ενδιαφέρον, ήτοι για τη μάχη ανάμεσα στις Δημοκρατίες και τα αυταρχικά καθεστώτα. Επ’ αυτού, εξάλλου, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να αφιερώσει μεγάλο μέρος της ομιλίας του στο Κογκρέσο, όπως τονίζουν τα ίδια πρόσωπα.
Οπως ήταν εύλογο, η συζήτηση των δύο περιεστράφη εκτενώς γύρω από το Ουκρανικό και το ενιαίο δυτικό μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής, αλλά και στο πώς οι ΗΠΑ θα συμβάλουν εμπράκτως ώστε να απεξαρτηθεί η Ευρώπη από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πολλή συζήτηση έγινε σύμφωνα με τις ίδιες πηγές και για τη μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, αλλά και τις πολλές και σημαντικές, πλέον, αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα. Κατά τις επαφές των δύο ανδρών κατέστη σαφές, εξάλλου, πάντα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ότι η Ελλάδα έχει πλέον αποδείξει την ανθεκτικότητά της, καθώς υπερέβη τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, με την οικονομία να εξέρχεται ισχυρότερη και τους θεσμούς να καθίστανται πιο θωρακισμένοι.
Η ελληνική πλευρά, εξέφρασε, μάλιστα την επιθυμία η διμερής συνεργασία να επεκταθεί σε όλους τους δυνατούς τομείς, ενώ ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την ελπίδα να μπορέσει ο Τζο Μπάιντεν να επισκεφθεί την προσεχώς την Ελλάδα.
Τουρκική προκλητικότητα και Κυπριακό
Κατά τη συζήτηση των δύο ηγετών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε στο συνομιλητή του όλες τις λεπτομέρειες που αφορούν στην εντεινόμενη εσχάτως τουρκική προκλητικότητα και δη τις υπερπτήσεις πάνω από κατοικημένα ελληνικά νησιά. «Είναι πλέον σαφές πως άπαντες αντιλαμβάνονται ότι ο επεκτατισμός και ο αναθεωρητισμός δεν έχουν θέση σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που γίνεται ολοένα και πιο σύνθετο» σημείωναν μετά τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο αρμόδιες κυβερνητικές πηγές, επιβεβαιώνοντας ότι το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας δεν ετέθη αυτοτελώς αλλά ως μέρος των ζητημάτων ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της πώλησης αμερικανικών μαχητικών F-16 προς την Τουρκία, αρμόδια κυβερνητική πηγή παρέπεμπε στη σημερινή ομιλία του Ελληνα Πρωθυπουργού προς το Κογκρέσο, τονίζοντας, πάντως με νόημα ότι ορισμένα ζητήματα είναι καλύτερο να μη συζητούνται δημοσίως. Οι ίδιες πηγές, εξάλλου, τόνιζαν ότι ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο Κυπριακό χωρίς να «μασήσει» τα λόγια του, διαμηνύοντας εκ νέου ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μία λύση δύο κρατών στη Μεγαλόνησο.
Μια ελληνική μοίρα F-35 μετά το 2028
Κυβερνητικές πηγές επιβεβαίωσαν, εξάλλου, ότι στο πλαίσιο της διμερούς αμυντικής συνεργασίας είναι ειλημμένη η απόφαση της Αθήνας ότι το μαχητικό αεροσκάφος 5ης γενιάς, που θα επανδρώσει την Πολεμική Αεροπορία, θα είναι το αμερικανικό F-35.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την επιθυμία να ενταχθεί η χώρα μας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, ξεκαθαρίζοντας πως η Ελλάδα ενδιαφέρεται να αγοράσει μία μοίρα F-35 πριν από το τέλος της τρέχουσας 10ετίας, και συγκεκριμένα μετά το 2028, όταν και όπως ειπώθηκε με έμφαση θα υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος για μία τέτοια κίνηση. Τα ίδια πρόσωπα αποκάλυψαν ότι προ ολίγων ημερών η εταιρεία παραγωγός των F-35, Lockheed Martin, ενημέρωσε και εγγράφως για το ενδιαφέρον της να ενταχθεί η Ελλάδα στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και η θετική ανταπόκριση της Αθήνας θα διαβιβαστεί εντός των επομένων ημερών.
«Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030» σημείωσαν χαρακτηριστικά οι ίδιες πηγές και αποκαλύπτουν το ενδιαφέρον της Lockheed Martin να επενδύσει προσεχώς στη ΕΑΒ με την απαραίτητη διευκρίνιση πως δεν γίνεται λόγος για το πλειοψηφικό πακέτο έτσι ώστε το ελληνικό κράτος να διατηρήσει τον δημόσιο έλεγχο της ΕΑΒ.
Συντονιστές Μαξίμου – Λευκού Οίκου για το φυσικό αέριο
Στα αξιοσημείωτα της συνάντησης Μητσοτάκη – Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο και η συναντίληψη των δύο ηγετών στο ζήτημα της μείωσης της τιμής του φυσικού αερίου διεθνώς, μέσω της επιβολής πλαφόν. Μάλιστα, οι δύο άνδρες συμφώνησαν να συντονίσουν τις ενέργειες τους εν όψει και της κρίσιμης έκτακτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στα τέλη Μαΐου, εξ ου και εξουσιοδότησαν κατά πληροφορίες το Νίκο Τσάφο, που ορίζεται ειδικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού στα θέματα ενέργειας, και τον Ερικ Χοκστάιν, σύμβουλο του προέδρου Μπάιντεν στα θέματα ενεργείας να συνεργαστούν στενά.
«Για να κρατηθεί αρραγές το μέτωπο κατά της ρωσικής εισβολής θα πρέπει να προστατεύσουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η Ελλάδα το έχει κάνει ήδη με μεγάλο θάρρος επιστρατεύοντας κονδύλια από τον εθνικό προϋπολογισμό, αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως δεν δραστηριοποιούμαστε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», επεσήμαναν κυβερνητικές πηγές, που επιβεβαίωσαν πως η Αθήνα αναμένει την υποβολή των σχετικών προτάσεων από την Κομισιόν.
Τα ίδια πρόσωπα εκτίμησαν πως λύση μπορεί να δοθεί είτε μέσω της αξιοποίησης των αδιάθετων δανείων από το Ταμείο Ανάκαμψης, είτε μέσα από μία παρέμβαση πλαφόν στην χονδρική αγορά του φυσικού αερίου διεθνώς.
Όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά, πάντως, «δεν μπορούμε από τη μία στιγμή στην άλλη να κλείσουμε τον διακόπτη του ρωσικού φυσικού αερίου». Σε ό,τι αφορά στον αγωγό Eastmed η ελληνική πλευρά επανέλαβε τις θέσεις της πως την τελική επιλογή, εάν δηλαδή θα προκριθεί η λύση του αγωγού ή αυτή της μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου θα την καθορίσουν εν τέλει η αγορά και το κόστος.
Επαναβεβαιώθηκε, πάντως, η θερμή αμερικανική υποστήριξη στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και αμερικανικές επενδύσεις σε αυτές στο μέλλον.