«Η γραβάτα του Τσίπρα και η ελληνική οικονομία μέσα από τα μάτια του Πέτρου Μάρκαρη»: υπό αυτόν τον τίτλο η ιταλική «Corriere della Sera» φιλοξενεί τη συνέντευξη που έδωσε ο διεθνούς φήμης έλληνας συγγραφέας στον δημοσιογράφο Αντόνιο Φεράρι.
Οι απαντήσεις που έδωσε σε ερωτήσεις που κινούνται κυρίως γύρω από την ελληνική οικονομία, την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την πιο διάσημη γραβάτα του κόσμου -αυτήν του Αλέξη Τσίπρα-, είναι όπως πάντα αιχμηρές και ενδιαφέρουσες.
Στην αρχή της συνέντευξης, ο δημοσιογράφος αναρωτιέται αν ο 81χρονος συγγραφέας όντως πιστεύει ότι η Ελλάδα οδεύει προς το τέλος της κρίσης και ότι από τις 21 Αυγούστου του 2018 οι Ελληνες θα είναι σε θέση να πουν αντίο στην Τρόικα και καλημέρα σε μια πιο αισιόδοξη, νέα «ανατολή». «Είναι το τέλος μιας μακράς περιόδου έτσι όπως έχει ανακοινωθεί, δεν είναι όμως σίγουρο αν είναι και το τέλος της κρίσης. Τέτοιου είδους ψευδαισθήσεις θα μπορούσαν ν’ αποβούν μοιραίες» είναι η απάντηση του Πέτρου Μάρκαρη.
Ο Αντόνιο Φεράρι τον ρωτά στη συνέχεια για την περίφημη σκηνή με τη γραβάτα που φόρεσε τελικά ο Αλέξης Τσίπρας, ως ένδειξη εξόδου από όλα τα δεινά. Και εδώ η απάντηση του Μάρκαρη είναι αφοπλιστική: «Τι φανταστικούς συμβολισμούς κρύβει αυτή η γραβάτα! Ενα μακρύ κομμάτι ύφασμα τυλιγμένο γύρω από τον λαιμό, που μπορεί ταυτόχρονα να ξελασκάρει, αλλά και να σε πνίξει».
Δηλώνει πάντως ότι παραμένει αισιόδοξος, αν και, όπως λέει, ξέρει πολύ καλά από τι πάσχει η Ελλάδα: «Εχω επαναλάβει πολλές φορές ότι η Ελλάδα δεν απειλείται από ασθένειες της καρδιάς, έχει μια καρδιά που αντέχει. Αυτό από το οποίο πάσχουν οι Ελληνες είναι το Αλτσχάιμερ».
Και εξηγεί: «Οι Ελληνες έχουν πρόβλημα μνήμης. Ξεχνούν το παρελθόν. Οι πατέρες μας ήξεραν καλά ότι η Ελλάδα είναι μια φτωχή χώρα και είχαν μάθει να ζουν με αξιοπρέπεια μέσα στη φτώχεια. Τον περασμένο αιώνα βιώσαμε τη βασανιστική σύγκρουση του Εμφυλίου Πολέμου. Παντού υπήρχε η δυστυχία του κόσμου που πέθαινε στον δρόμο από την πείνα. Και προτού η Ελλάδα προλάβει να συνέλθει από όλα αυτά, ήρθαν οι ψευδαισθήσεις που έφεραν μαζί τους οι ξένοι ευεργέτες και οι εγχώριες ιδεολογίες».
Και ύστερα, όπως λέει, «ήρθε η δεκαετία του ’80 και τα εύκολα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο ελληνικός λαός, ξεχνώντας ότι ζούσε ακόμα (από πολλές απόψεις) σαν μία επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, συνήθισε στο να ξοδεύει άσκοπα, να αγοράζει τα πάντα, νομίζοντας ότι η ανάπτυξη και η ψευδαίσθηση θα κρατούσαν αιώνια. Ακολούθησε το κενό. Και πάλι, πολλοί πίστεψαν ότι μετά την καταιγίδα, τώρα θα επιστρέψουν στις παλιές καλές εποχές σαν να μη μεσολάβησε τίποτα. Τραγικό λάθος. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι μετά την πτώση του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού, μείναμε μόνοι με τον πιο επιθετικό καπιταλισμό».
Μιλώντας για «επιθετικό καπιταλισμό», η συζήτηση μοιραία πηγαίνει στις ΗΠΑ του Τραμπ: «Ψηφίζοντας τον Τραμπ, οι ΗΠΑ στην ουσία δεν επέλεξαν πολιτικό αρχηγό, αλλά επιχειρηματία. Μπίζνες, μπίζνες και πάλι μπίζνες».
Ο δημοσιογράφος τονίζει ότι και στην υπόλοιπη Ευρώπη τα πράγματα δεν πάνε και πολύ καλά. Ο συγγραφέας συμφωνεί απολύτως μαζί του: «Η Ακροδεξιά εκφράζει επικίνδυνες απόψεις. Η Ευρωπαϊκή Ενωση όμως πρέπει να παραμείνει ενωμένη. Για τους πρόσφυγες, για τους μετανάστες και προφανώς για την ίδια την οικονομία».
Σε ερώτηση για το αν ήταν υπέρ του να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ παρά τα σκληρότατα μέτρα λιτότητας που ακολούθησαν, η απάντησή του είναι καταφατική: «Πάρτε για παράδειγμα τον Πούτιν. Οι πολιτικές του αποφάσεις είναι χρήσιμες και στην οικονομία της Ρωσίας. Η Ευρώπη όμως έχει χάσει αυτή την ισορροπία».
Ο Αντόνιο Φεράρι του λέει ότι επειδή έχει μεταφράσει από τα γερμανικά στα ελληνικά Γκαίτε και Μπρεχτ, αποτελεί ένα είδος μεσάζοντα μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου. Ο Πέτρος Μάρκαρης θεωρεί ότι η Γερμανία έχει κάνει λάθη σε σχέση με την Ελλάδα. «Αυτό όμως δεν δικαιολογεί τα τρελά έξοδα της Ελλάδας, το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, τον υπερπολυτελή τρόπο ζωής. Οποιος ζει στην πατρίδα μου, ξέρει πολύ καλά ότι ο ελληνικός λαός Δευτέρα και Τρίτη μιλάει για το Κυπριακό και τη Μεγάλη Ιδέα, Τετάρτη και Πέμπτη για τα Σκόπια, και τις υπόλοιπες ημέρες για το Αιγαίο και τις τουρκικές παραβιάσεις στην περιοχή. Λες και στον υπόλοιπο κόσμο δεν υπάρχουν πιο επείγοντα προβλήματα από αυτά».