Η Βουλγαρία πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε μια αναμόρφωση των υπηρεσιών ασφαλείας της και να διώξει τους υποστηριζόμενους από τη Μόσχα πράκτορες, εάν ελπίζει να πετύχει τα φιλόδοξα σχέδιά της για εξάλειψη του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. Τάδε έφη Κίριλ Πετκόφ, ο πολιτικός του οποίου η μεταρρυθμιστική συμμαχία είναι αυτή τη στιγμή η κύρια δύναμη της νέας βουλγαρικής κυβέρνησης.
Ο 43χρονος ηγέτης του κόμματος Συνεχίζουμε τις Μεταρρυθμίσεις –το οποίο έχει σχηματίσει συμμαχία κατά της διαφθοράς με το κόμμα της Δημοκρατικής Βουλγαρίας– είπε στο Politico, από τα κεντρικά γραφεία του κόμματός του στη Σόφια, ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών χρειάζονται απεγνωσμένα μεταρρύθμιση.
Στα χαοτικά, συχνά βίαια χρόνια που ακολούθησαν την πτώση του κομμουνισμού, πράκτορες του μηχανισμού κρατικής ασφάλειας της χώρας έπαιξαν τεράστιο ρόλο στη δημιουργία μιας ισχυρής μαφίας που εμπλέκεται σε εκβιασμούς, εμπορία ναρκωτικών και όπλων, η οποία εξακολουθεί να έχει διάχυτη κυριαρχία στα θέματα εθνικής πολιτικής και στο δικαστικό σώμα.
Πολλοί από τους ιθύνοντες της κρατικής ασφάλειας που απέκτησαν αναγνωρισιμότητα και μετατράπηκαν σε γκάνγκστερ, είχαν στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. «Νομίζω ότι υπάρχουν ενσωματωμένοι κίνδυνοι στις υπηρεσίες ασφαλείας μας» λέει ο Πετκόφ. «Σκοπεύουμε να τους μεταρρυθμίσουμε».
Ο στόχος του είναι μέρος ενός σχεδίου επτά σημείων –το οποίο περιλαμβάνει έναν οδικό χάρτη για τη δικαστική και συνταγματική μεταρρύθμιση– που το κόμμα του Πετκόφ παρουσίασε στο κεντροδεξιό κόμμα GERB του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, εταίρου της συμμαχίας κατά της διαφθοράς στη νέα κυβέρνηση, που ανέλαβε στις 6 Ιουνίου.
Για τη μεταρρύθμιση των υπηρεσιών πληροφοριών, ο Πετκόφ λέει ότι το πρώτο βήμα είναι να αλλάξει ο νόμος σχετικά με το ποιος υπογράφει τον διορισμό των αρχηγών των διαφόρων υπηρεσιών ασφαλείας. Επί του παρόντος η ευθύνη ανήκει στον πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος θεωρείται υπέρμαχος της Μόσχας. Ο Πετκόφ θέλει να την περάσει στα χέρια του κοινοβουλίου.
Η νέα κυβέρνηση σχεδιάζει επί του παρόντος να απολύσει τους διορισμένους που έχει τοποθετήσει ο Ράντεφ, ο οποίος είναι αμφίσημος σχετικά με τη θέση της Βουλγαρίας στο NATO και αντίθετος στον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Το δεύτερο βήμα, συνεχίζει ο Πετκόφ, είναι η επιθεώρηση όλων των υπαλλήλων του συστήματος ασφαλείας, με τη διεξαγωγή «τεστ ακεραιότητας και δεοντολογίας».
Η Μόσχα χρησιμοποιεί τη διαφθορά «για να κάνει ελιγμούς στην εξωτερική πολιτική της» ισχυρίζεται ο Πετκόφ. «Οταν ξεκινήσαμε τον αγώνα κατά της διαφθοράς, ποτέ δεν φανταζόμασταν ότι θα πολεμούσαμε απευθείας τη Μόσχα, αλλά αποδεικνύεται ότι είναι ο ίδιος αγώνας».
Ο Ράντεφ αντέδρασε με οργή στην ιδέα ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών απαιτούν αλλαγές, λέγοντας ότι έχουν ήδη «μεταρρυθμιστεί σοβαρά», και κατηγόρησε το κόμμα του Πετκόφ ότι ενέδωσε σε εξωγενείς πιέσεις – εννοώντας τις ΗΠΑ και την ΕΕ. «Τώρα αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να αποκεφαλίσουν τη διοίκηση αυτών των υπηρεσιών» παραπονέθηκε λίγο πριν τον σχηματισμό της κυβέρνησης.
Την περασμένη Κυριακή, σε ένα περιστατικό που σχετίζεται στενά με τη συζήτηση για τις ρωσικές παρεμβάσεις στη Βουλγαρία, πυρκαγιά ξέσπασε στην αποθήκη πυρομαχικών της εταιρείας EMKO – ήταν η δεύτερη πυρκαγιά στο ίδιο σημείο μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο.
Μια σειρά παρόμοιων εκρήξεων συνιστά ένα εξαιρετικά ευαίσθητο θέμα, καθώς η Ρωσία είναι ευρέως ύποπτη ότι διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε δολιοφθορές – ιδιαίτερα καθώς η Βουλγαρία αυξάνει τις προμήθειες όπλων για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλοι επικριτές της κυβέρνησης εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τα πρότυπα ασφαλείας στις βουλγαρικές εγκαταστάσεις.
Σε ό,τι αφορά στην πυρκαγιά της αποθήκης, ο υπουργός Οικονομικών άφησε υπόνοιες περί ρωσικής ανάμειξης, ενώ ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου παραπονέθηκε ότι οι βουλγαρικές αρχές δεν αποφάνθηκαν ποτέ για αυτό που συνέβη το 2022 –αν και δεν είχε καμία αμφιβολία ότι επρόκειτο για ρωσική επίθεση–, υπονοώντας σιωπηρά ότι οι βουλγαρικές υπηρεσίες ασφαλείας κάνουν τα στραβά μάτια όταν η Μόσχα δραστηριοποιείται στη Βουλγαρία.
Ο Πετκόφ είχε μια επτάμηνη θητεία ως πρωθυπουργός της χώρας το 2022, όταν η κυβέρνησή του πήρε θέση σύγκρουσης έναντι της Ρωσίας μετά την εισβολή στην Ουκρανία, απελαύνοντας 70 ρώσους διπλωμάτες και κατασκόπους. Τα δύο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού συμφώνησαν στον σχηματισμό μιας κυβέρνησης «ειδικών», με επικεφαλής δύο εκ περιτροπής πρωθυπουργούς, καθώς το GERB παρουσίασε την πρώην Επίτροπο Καινοτομίας της ΕΕ, Μαρίγια Γκάμπριελ, ως υποψήφια πρωθυπουργό.
«Είπαμε, λοιπόν, ότι αυτός είναι πραγματικά ένας τρόπος για να γεφυρωθεί το αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσά μας» λέει ο Πετκόφ, προσθέτοντας ότι μπορεί να εμπιστευθεί την Γκάμπριελ στην ατζέντα κατά της διαφθοράς, καθώς εκείνη δεν έχει συμμετάσχει στη βουλγαρική πολιτική μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, πολλοί από τους υποστηρικτές του Πετκόφ –κατά μεγάλο βαθμό νεότεροι αστοί–, που πίστεψαν στην υπόσχεσή του να ξεριζώσει τη διαφθορά και να εγκαινιάσει μια νέα εποχή στη βουλγαρική πολιτική σκηνή, νιώθουν προδομένοι από την απόφαση του κόμματος να συνεργαστεί με το GERB, που βρίσκεται στο επίκεντρο κατηγοριών για κατάχρηση εξουσίας.
«Τα στάνταρ μας δεν έχουν αλλάξει. Επιλέγουμε μόνο όσους δεν έχουν εμπλακεί σε ζητήματα διαφθοράς, και άτομα που δεν θεωρούμε ότι αποτελούν πιθανούς κινδύνους διαφθοράς» απαντά ο Πετκόφ, προσθέτοντας ότι το κόμμα του δεν κάνει αφόρητους συμβιβασμούς.
Ο Πετκόφ δηλώνει ότι μια άλλη βασική προτεραιότητα της κυβέρνησής του είναι η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, μια διαδικασία που έχει ήδη ξεκινήσει, με την απόλυση του εξαιρετικά αμφιλεγόμενου Γενικού Εισαγγελέα, Ιβάν Γκέσεφ, στις αρχές Ιουνίου.
Ομως ο Γκέσεφ έχει αντικατασταθεί προσωρινά από τον πρώην αναπληρωτή του, Μπόρισλαβ Σαράφοφ, για τον οποίο πολλοί Βούλγαροι λένε ότι είναι εξίσου προβληματικός δεδομένης της μακροχρόνιας συνεργασίας του με τον Γκέσεφ και της πιθανής σύνδεσής του με ένα από τα πιο διαβόητα σκάνδαλα εκβιασμών της χώρας.
Η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Δικαιοσύνη Για Ολους» οργάνωσε διαδηλώσεις την περασμένη Παρασκευή απαιτώντας την απόλυση του Σαράφοφ, υποστηρίζοντας ότι είναι απλώς «αντικαταστάτης» του διεφθαρμένου status quo. Ο Πετκόφ συμμετείχε επίσης στις διαδηλώσεις.
Με το GERB να επιστρέφει στην πρώτη πολιτική γραμμή, ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που προκύπτουν είναι αν ο αρχηγός του κόμματος και πρώην πρωθυπουργός Μπορίσοφ θα διωχθεί για οποιαδήποτε από τις υποθέσεις με τις οποίες συνδέεται το όνομά του.
Ο Πετκόφ απαντά ότι όλα θα εξαρτηθούν από την εκκαθάριση της διαφθοράς στο δικαστικό σώμα. «Δεν μπορείς να διώξεις κανέναν, στον δρόμο, στο κοινοβούλιο ή στα γραφεία του πρωθυπουργού, χωρίς ένα κανονικό, λειτουργικό δικαστικό σύστημα» εξηγεί. «Εάν η Βουλγαρία δεν ξεκαθαρίσει αυτό το θέμα και δεν δημιουργήσει ένα θεσμικό δικαστικό πλαίσιο, θα συνεχίσουμε να έχουμε τους ίδιους πολιτικούς αγώνες, χωρίς κανένα τελικό αποτέλεσμα».