Επικεφαλής μιας επιχειρηματικής οικογένειας με βαρύ όνομα και τεράστια επιρροή στη χώρα μέσα από την πολυεπίπεδη οικονομική της δραστηριότητα, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης άφησε την τελευταία του πνοή την Τρίτη, σε ηλικία 90 ετών.
Την είδηση του θανάτου του Βαρδή Βαρδινογιάννη έκανε γνωστή η οικογένειά του με μια λιτή ανακοίνωση:
«Με βαθύτατη θλίψη η οικογένεια Βαρδή Ι. Βαρδινογιάννη ανακοινώνει ότι ο πολυαγαπημένος πατέρας και παππούς Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης έφυγε από τη ζωή σήμερα Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2024. Η εξόδιος ακολουθία και η ταφή θα πραγματοποιηθούν σε στενό οικογενειακό κύκλο».
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης υπήρξε ένας από τους πιο ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες που είχε γνωρίσει η χώρα μεταπολεμικά, με εκτόπισμα που τον κατέτασε μεταξύ των μεγάλων παικτών της ναυτιλίας αλλά και της ενέργειας σε όλον τον κόσμο. Η περιουσία του, σύμφωνα με το Forbes, εκτιμήθηκε για το τρέχον έτος στο 2,3 δισ. δολάρια. H δε Lloyd’s τον περιέγραψε ως έναν από τους πιο ισχυρούς παράγοντες της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1933 στο Ρέθυμνο και ήταν γιος του Ιωάννη Βαρδινογιάννη και της Χρυσής Θεοδωρουλάκη. Ήταν το πέμπτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας: προηγούνταν τα τέσσερα αδέλφια του, Παύλος (1925-1984), Αμαλία (1927-2016), Σήφης (1929-2002), Νίκος (1931-1973) και ακολούθησαν άλλα τρία, οι Γιώργος (1936), Θεόδωρος (1942-1996) και Ελένη (1946).
Το 1955 αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και ακολούθησε καριέρα αξιωματικού στο Πολεμικό ναυτικό (τότε Βασιλικό Ναυτικό), όπως ο αδελφός του, Νίκος, ο οποίος όμως ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 είχε αρχίσει την έντονη επιχειρηματική του δραστηριότητα, με τη δημιουργία σταθμού ανεφοδιασμού στους Καλούς Λιμένες Ηρακλείου και τα περιβόητα ταξίδια δεξαμενοπλοίων προς την τότε Ροδεσία, παρά το εμπάργκο που είχε επιβληθεί από τα Ηνωμένα Εθνη.
Το 1970 και έχοντας απομακρυνθεί από το Βασιλικό Ναυτικό λόγω δημοκρατικών φρονημάτων –εξορίστηκε και στην Αμοργό για ένα διάστημα–, ο Βαρδής μαζί με τον Νίκο ίδρυσαν την πετρελαϊκή εταιρεία Motor Oil, την οποία τελικά ανέλαβε εξ ολοκλήρου τρία χρόνια αργότερα, όταν απεβίωσε ξαφνικά, μόλις στα 42 του, ο αδελφός του. Υπό την ηγεσία του Βαρδή, η Motor Oil γιγαντώθηκε και από ένα μικρό διυλιστήριο λιπαντικών στους Αγίους Θεοδώρους μετατράπηκε σε ένα από τα πιο σύγχρονα διυλιστήρια του κόσμου και σε ναυαρχίδα ενός επιχειρηματικά λαίμαργου ομίλου, με πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα φάσμα δραστηριοτήτων: από τα πετρελαιοειδή, τη ναυτιλία και τον χρηματοπιστωτικό τομέα (XiosBank και έπειτα Πειραιώς), ως τα μέσα ενημέρωσης (το 1989 ήταν μέτοχος στο Mega, το 1994 άνοιξε και το Star, ενώ η Γενική Εκδοτική εξέδιδε τη «Μεσημβρινή» και πολλά περιοδικά), τα ξενοδοχεία (πρώην Meridien, νυν Plaza), το ποδόσφαιρο (ΠΑΕ Παναθηναϊκός, 1979) και την ψυχαγωγία (Village Cinemas κ.ά).
Οι σημαντικότερες εταιρείες που έχει και σήμερα συμμετοχή ο Ομιλος Βαρδινογιάννη είναι: Motor Oil, Optima bank, Vegas Oil and Gas (Αίγυπτος), Avin Oil, Τράπεζα Πειραιώς, ANEK Lines, Ελλάκτωρ, Star Channel, Alpha TV, NJV Athens Plaza, AVE Group of Companies, Odeon.
Η Motor Oil ανέφερε σε ανακοίνωσή της:
«Η οικογένεια της Motor Oil αποχαιρετά με οδύνη τον Πρόεδρο της.
Επί τέσσερις και πλέον δεκαετίες – με γενναιοδωρία και τόλμη – προσέφερε με απαράμιλλη συνέπεια στον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας, προσέφερε στους χιλιάδες εργαζομένους της εταιρείας. Η συμβολή του αφήνει αποτύπωμα τεράστιας αξίας στους εργαζόμενους του Ομίλου Motor Oil και στην κοινωνία. Οι αξίες του είναι αυτές που συνεχίζουν να αποτελούν πυξίδα για την πορεία της εταιρείας».
Η ζωή του Βαρδή Βαρδινογιάννη υπήρξε αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε επική. Από αξιωματικός του Ναυτικού που αντιμετώπισε διώξεις από τη χούντα, επιχειρηματίας των πετρελαιοειδών, εφοπλιστής, τραπεζίτης, με συμφέροντα σε ξενοδοχεία και κινηματογράφους, «βαρόνος» των ΜΜΕ, «πατρόνος» του Παναθηναϊκού, φιλάνθρωπος, φίλος των Κένεντι και πολλών άλλων ηγετών –και όλα αυτά μέσα από μια πολυάριθμη οικογένεια με πολλούς άλλους ακμαίους επιχειρηματίες και κληρονόμους: γιος του είναι ο Γιάννης Β. Βαρδινογιάννης, ο γνωστός «Τζίγκερ», πρωτότοκος από τα πέντε παιδιά (Γιάννης, Χριστιάνα, Γιώργος, Νίκος, Βαρδιάννα) που απέκτησε στον γάμο του με την αείμνηστη Μαριάννα Βαρδινογιάννη (1937 – 2023).
Ως ένας πανίσχυρος οικονομικός παράγοντας με πολιτική επιρροή, βρέθηκε στο στόχαστρο της τρομοκρατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη: Τον Νοέμβριο του 1990 τρεις ρουκέτες εκτοξεύτηκαν προς το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε –βρήκαν στόχο αλλά ο Βαρδινογιάννης σώθηκε χάρη στην πολύ ισχυρή θωράκιση του οχήματος. Ο ίδιος, σε συνομιλία που είχε λίγο μετά με τον στενό φίλο του Αντώνη Λιβάνη (τότε διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου) είχε πει ψύχραιμα: «Σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι…» (Ο Δημήτρης Σαραβάκος ήταν από τους ποδοσφαιριστές που η οικογένεια Βαρδινογιάννη είχε αγοράσει για τον ΠΑΟ, το 1984, οδηγώντας την επί μία δεκαετία σε ευρωπαϊκές διακρίσεις και τίτλους).
Ο Βαρδής ήταν ένας άνθρωπος της εποχής του. Τολμηρός, αγωνιστής, οραματιστής, σκληρός, αλλά και αναπάντεχα δεκτικός σε προσωπικό επίπεδο. Ο όμιλος που έχτισε μέσα σε μισό αιώνα έφτασε να έχει συμμετοχή σε σχεδόν 100 επιχειρηματικά σχήματα, μικρά αλλά και τεράστια, όπως η Motor Oil που κάποια στιγμή την ήθελε και η Aramco. Αφησε πίσω του πέντε παιδιά, 13 εγγόνια και τρία δισέγγονα. Και μια οικονομική αυτοκρατορία, χωρίς προηγούμενο στον ελλαδικό χώρο.
Σακελλαροπούλου: Πολυσχιδής και ακάματος
Θλίψη και σεβασμό εξέφρασε για τον θάνατο του Βαρδή Βαρδινογιάννη η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία ανέφερε:
«Οξύ επιχειρηματικό πνεύμα, δημοκρατική συνείδηση, κοινωνική ευαισθησία ήταν τα χαρακτηριστικά του Βαρδή Βαρδινογιάννη, τον οποίο αποχαιρετούμε σήμερα με θλίψη και σεβασμό. Πολυσχιδής και ακάματος, συνέβαλε τα μέγιστα στην ενδυνάμωση και την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.
»Ως αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού ενεπλάκη ενεργά στην αντίσταση κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών και μετά την αποστράτευσή του στήριξε με όλες του τις δυνάμεις τους αντιστασιακούς πρώην συναδέλφους του. Διατηρώντας ακατάλυτους τους δεσμούς του με την γενέτειρά του, την Κρήτη, δημιούργησε μία στιβαρή οικογένεια και μία δεύτερη, αποτελούμενη από τους εργαζόμενους στις επιχειρήσεις του, ενώ υποστήριξε και ενίσχυσε ολόθυμα το φιλανθρωπικό έργο της αγαπημένης του Μαριάννας.
»Με τον δυναμισμό, την διορατικότητα, την προσήλωσή του στον στόχο σφράγισε ανεξίτηλα την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας μας. Εύχομαι από καρδιάς συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
Μητσοτάκης: «Θα συναντήσει, τώρα, την αγαπημένη του Μαριάννα»
Για την απώλεια του Βαρδή Βαρδινογιάννη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε μια πολύ ξεχωριστή δήλωση, αναφέροντας ότι «οι οικογενειακές μας σχέσεις, αλλά και το ενδιαφέρον του Βαρδή για τη δημόσια ζωή μού επέτρεψαν να τον γνωρίσω από κοντά».
Ανέφερε συγκεκριμένα ο Πρωθυπουργός:
«Αποχαιρετώ με θλίψη τον Βαρδή Βαρδινογιάννη. Τον πατριάρχη μιας οικογένειας που σφράγισε με τη δράση της την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα του τόπου, όλες τις τελευταίες δεκαετίες. Και τον άνθρωπο ο οποίος πίσω από το πάντα σοβαρό βλέμμα του έκρυβε πολλά: από την επιχειρηματική τόλμη και τον δυναμισμό στους οικονομικούς ανταγωνισμούς, μέχρι τις αμέτρητες φιλανθρωπικές του πρωτοβουλίες πολλές από τις οποίες ήθελε να μένουν άγνωστες.
»Οι οικογενειακές μας σχέσεις, αλλά και το ενδιαφέρον του Βαρδή για τη δημόσια ζωή μού επέτρεψαν να τον γνωρίσω από κοντά. Υπήρξε, άλλωστε, ένας αντιδικτατορικός αγωνιστής και σταθερός οπαδός της μετριοπάθειας, ανεξάρτητα από τον κυρίαρχο ρόλο του στην ελληνική, όσο και στη διεθνή οικονομία. Έναν ρόλο που επίσης τον έκανε να μοιάζει απρόσιτος. Ενώ στην πραγματικότητα ήταν ένας απλός άνθρωπος. Που έμενε ερωτευμένος με τη γυναίκα του και λάτρευε τα παιδιά του και την Κρήτη.
»Θα συναντήσει, τώρα, την αγαπημένη του Μαριάννα, σίγουρος για την εκπλήρωση των οραμάτων του από τους άξιους διαδόχους του. Αφήνει ένα τρανό παράδειγμα πετυχημένου Έλληνα, που πίστεψε στην ομαδική προσπάθεια: “Να προσέχετε και να ενδιαφέρεστε για τον διπλανό σας“, είχε συμβουλέψει τους συνεργάτες του σε μία από τις τελευταίες συσκέψεις του. Ενώ πάντα θα ηχούν και τα λόγια τους για το χρέος κάθε ισχυρού παράγοντα: “Πάνω από όλα και όλους πρέπει να έχουμε την πατρίδα”.
»Συλλυπητήρια στην οικογένειά του. Η σκέψη μου είναι μαζί της».
Τασούλας: Πολυκύμαντη και πολλαπλά γόνιμη η πορεία του
Τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Βαρδή Βαρδινογιάννη εξέφρασε ο Πρόεδρος της Βουλής, Κωνσταντίνος Τασούλας:
«Μεστός ημερών, δημιουργικότητας και προσφοράς έφυγε από τη ζωή ο Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης έχοντας ολοκληρώσει μια πολυκύμαντη, όσο και πολλαπλά γόνιμη πορεία. Τούτη την ώρα στέκομαι ιδιαίτερα στη σεμνή όσο και αξιοπρόσεκτη θητεία του στο πλευρό της δημοκρατίας, σε καιρούς χαλεπούς. Στήριξε έμπρακτα και με κόστος το κίνημα του Ναυτικού το 1973, που στόχο είχε την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών, αλλά στήριξε επίσης έμπρακτα τους απότακτους και κυνηγημένους, από τη χούντα, αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού, που αρκετοί των οποίων υπήρξαν συμμαθητές του στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, προσφέροντάς τους εργασία στις επιχειρήσεις του.
Παράλληλα, αναδείχθηκε ένας από τους μεγαλύτερους και δημιουργικότερους επιχειρηματίες της χώρας, με πολύ σημαντική κοινωνική προσφορά, γνωστή και άγνωστη, τόσο του ίδιου όσο και της αείμνηστης συζύγου του Μαριάννας».
Τα συλλυπητήριά του εξέφρασε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Ανδρουλάκης:
«Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης στάθηκε απέναντι στη χούντα διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στο αντιδικτατορικό κίνημα του Ναυτικού. Ήταν ένας δημιουργικός και ρηξικέλευθος επιχειρηματίας, που άνοιξε νέους δρόμους στο επιχειρείν. Μαζί με τη συνοδοιπόρο της ζωής του, Μαριάννα Βαρδινογιάννη, προσέφεραν σπουδαίο κοινωνικό έργο με κορωνίδα τη δημιουργία της πρώτης Ογκολογικής Μονάδας Παίδων στην πατρίδα μας. Απευθύνω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του».
Για τον Βαρδή Βαρδινογιάννη μίλησε και ο πρώην Πρωθυπουργός Κώστας Αλ. Καραμανλής:
«Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης σε όλη του τη ζωή υπήρξε πρωτοπόρος. Οραματιστής και εργατικός αναδείχθηκε σε κορυφαίο παράγοντα της ελληνικής βιομηχανίας και της παγκόσμιας ναυτιλίας. Πέραν της πολυσχιδούς επιχειρηματικής δράσης του, διακρίθηκε και για την πλούσια φιλανθρωπική προσφορά του, έχοντας στο πλάι του πολύτιμη συμπαραστάτρια την αείμνηστη σύζυγό του.
»Στην οικογένειά του εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου».
- Επιθυμία της οικογένειας του Βαρδή Βαρδινογιάννη είναι αντί στεφάνων να πραγματοποιηθούν δωρεές στο Σωματείο «ΕΛΠΙΔΑ – Σύλλογος Φίλων Παιδιών με καρκίνο» σε μνήμη ΒΑΡΔΗ Ι. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ, ο οποίος υπήρξε ο μεγάλος ευεργέτης του Σωματείου.