«Αυτή η φρικτή χρονιά πήρε μαζί της έναν γίγαντα της λογοτεχνίας, ένα πνεύμα φιλανθρωπίας». Ο Στίβεν Κινγκ, ένας από τους σπουδαίους των αμερικανικών Γραμμάτων, δεν θα μπορούσε να το αποδώσει καλύτερα: Ο μέγας Τζον Λε Καρέ, ο βρετανός συγγραφέας που μέσα από τα μυθιστορήματά του περιέγραψε τον πολυσύνθετο μεταπολεμικό κόσμο έφυγε στα 89 του, από πνευμονία. Για να δανειστούμε ένα από τα πιο διάσημα έργα του, ο Λε Καρέ ήταν ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο του Ψυχρού Πολέμου και ζέστανε εκατομμύρια αναγνώστες με τα βιβλία του.
Την είδηση του θανάτου του ανακοίνωσε ο ατζέντης του, Τζόνι Γκέλερ.
«Προς μεγάλη μου θλίψη πρέπει να μοιραστώ μαζί σας την είδηση ότι ο Ντέιβιντ Κόρνγουελ, γνωστός στον κόσμο ως Τζον Λε Καρέ, απεβίωσε έπειτα από σύντομη ασθένεια (δεν είχε σχέση με την COVID-19) στην Κορνουάλη, το απόγευμα του Σαββάτου», ανέφερε ο και διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Curtis Brown, που εκπροσωπούσε τον εκλιπόντα. «Ηταν 89 ετών. Οι σκέψεις μας βρίσκονται στους τέσσερις γιους του, στις οικογένειές τους και στην αγαπημένη του σύζυγο, Τζέιν», πρόσθεσε.
«Χάσαμε μια μεγάλη μορφή της βρετανικής λογοτεχνίας», έκρινε, επαινώντας τη «μεγάλη ευστροφία» του, την «ευγένεια», το «χιούμορ» του.
«Με μεγάλη μας θλίψη είμαστε υποχρεωμένοι να επιβεβαιώσουμε ότι ο Ντέιβιντ Κόρνγουελ –ο Τζον Λε Καρέ– απεβίωσε εξαιτίας πνευμονίας το βράδυ του Σαββάτου», επιβεβαίωσε η οικογένεια σε σύντομο μήνυμά της που μετέφερε ο ατζέντης.
Ο Τζον Λε Καρέ-Ντέιβιντ Κόρνγουελ γεννήθηκε το 1931. Στα τέλη της δεκαετίας του ’40, προτού καλά καλά κλείσει τα 20 του, άρχισε να δουλεύει για τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες ενώ σπούδαζε γερμανική φιλολογία στη Βέρνη της Ελβετίας. Και αφού δίδαξε για λίγο στο κολέγιο του Ητον, μπήκε επισήμως στη MI5 ως υπεύθυνος στρατολόγησης και παρακολούθησης κατασκόπων για δράση πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Κατόπιν μετατάχθηκε στην MI6 και εστάλη στη Βόννη, τότε πρωτεύουσα της Δυτικής Γερμανίας, με κάλυψη το πόστο του γραμματέα της εκεί βρετανικής πρεσβείας. Ακολούθησε μετάθεση στο Αμβούργο.
Το 1961, επιλέγοντας το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Τζον Λε Καρέ, παρά τις αντιρρήσεις του εκδότη του που ήθελε ένα πιο «βρετανικό» όνομα, έγραψε το «Call for the Dead» – είναι και η πρώτη εμφάνιση του χαρακτήρα Τζορτζ Σμάιλι. Ακολούθησε, το 1962, το «A Murder of Quality», το οποίο έλαβε και πολύ καλές κριτικές. Αλλά η επόμενη χρονιά ήταν η καθοριστική για τον συγγραφέα Λε Καρέ: εξέδωσε το τρίτο του μυθιστόρημα, «Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο» (The Spy Who Came In from the Cold, 1963), που το έγραψε διότι «βαριόταν», όπως είπε, τη δουλειά του στο Αμβούργο.
Το βιβλίο έγινε παγκόσμιο μπεστ σέλερ – πούλησε πάνω από 20 εκατομμύρια αντίτυπα. Και αφηγείται την ιστορία του Αλεκ Λίμας, βρετανού διπλού πράκτορα, που πάει στην Ανατολική Γερμανία (μικρός ο ρόλος του Σμάιλι εδώ). Η μεταφορά του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη το 1965, με τον Ρίτσαρντ Μπάρτον στον πρωταγωνιστικό ρόλο (κάτω μια αφίσα της ταινίας), σήμανε την αρχή της μακράς συνεργασίας του Λε Καρέ με μεγάλες εταιρείες κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών.
Ουσιαστικά μέσα σε τρία βιβλία ο Τζον Λε Καρέ όχι μόνο είχε καταφέρει να συστήσει στον κόσμο ένα νέο είδος κατασκοπευτικού μυθιστορήματος –πολύ πιο εκλεπτυσμένο από αυτά του Ίαν Φλέμινγκ– αλλά είχε ταυτοχρόνως «σκοτώσει» τον Κόρνγουελ. Αλλωστε η αληθινή ταυτότητά του θα προδιδόταν από τον διπλό κατάσκοπο των Σοβιετικών, τον Βρετανό επίσης, Κιμ Φίλμπι.
Θα ακολουθούσαν έξι δεκαετίες κατά τις οποίες ο πλανήτης θα γοητευόταν από τις κατασκοπευτικές περιπέτειες του βρετανού κατασκόπου που έγινε λογοτέχνης και θα μάθαινε σε τι κόσμο ζούσε.
«Υπάρχουν στιγμές που είναι πολύ γεμάτες για να μπορείς να τις ζεις τη στιγμή που συμβαίνουν», έλεγε. Και είχε δίκιο.
Η ζωή του σε ορόσημα:
19η Οκτωβρίου 1931: Γεννιέται στο Πουλ, στο Ντόρσετ, στη νότια Αγγλία.
– 1936: Η μητέρα του εγκαταλείπει την οικογενειακή εστία και τον αφήνει με τον πατέρα του, που θα καταδικαστεί και θα φυλακιστεί δύο φορές για ασφαλιστικές απάτες.
– 1948 – 1956: Σπουδάζει γαλλική και γερμανική φιλολογία στη Βέρνη (Ελβετία), κατόπιν στην Οξφόρδη.
– 1954: Παντρεύεται την Άλισον Σαρπ, με την οποία θα αποκτήσουν τρεις γιους προτού πάρουν διαζύγιο το 1971. Έναν χρόνο αργότερα, παντρεύεται την επιμελήτρια βιβλίων Βάλερι Γιούστας, με την οποία απέκτησαν έναν γιο.
– 1958: Αρχίζει να δουλεύει για τη βρετανική υπηρεσία αντικατασκοπείας MI5. Γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα, «Η τελευταία κλήση» (Call for the Dead, 1961).
– 1960: Αρχίζει να δουλεύει για τη βρετανική υπηρεσία κατασκοπείας MI6. Η κάλυψή του είναι το πόστο του Β΄ γραμματέα της πρεσβείας του Ηνωμένου Βασιλείου στη Βόννη, στην τότε Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.
– 1963: Κυκλοφορεί το μυθιστόρημα «Ο Κατάσκοπος Που Γύρισε από το Κρύο» (The Spy Who Came In from the Cold), με το ψευδώνυμο Τζον Λε Καρέ.
– 1964: Προδίδεται από τον βρετανό διπλό πράκτορα Κιμ Φίλμπι, που αποκαλύπτει την ιδιότητά του στην KGB, την υπηρεσία πληροφοριών της τότε Σοβιετικής Ένωσης. Παραιτείται από την MI6. Αφιερώνεται στη συγγραφή βιβλίων.
– 1974: Τυπώνεται το εμβληματικό μυθιστόρημα «Και ο Κλήρος Επεσε στον Σμάιλι» (Tinker Tailor Soldier Spy), το πρώτο μέρος μιας τριλογίας. Θα ακολουθήσουν τα βιβλία «Ο Εντιμότατος Μαθητής» (The Honourable Schoolboy, 1977) και «Οι Ανθρωποι του Σμάιλι» (Smiley’s People, 1979).
– Ιανουάριος 2003: Η λονδρέζικη εφημερίδα The Times τυπώνει εξαιρετικά οξύ άρθρο του εναντίον της κυβέρνησης του προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους του νεότερου, υπό τον τίτλο «Οι ΗΠΑ τρελάθηκαν» («The United States has gone mad»). Αφορμή η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ.
– Σεπτέμβριος 2011: Κάνει πρεμιέρα η κινηματογραφική μεταφορά του «Tinker Tailor Soldier Spy», σε σκηνοθεσία Τόμας Αλφρεντσον και με τον εξαιρετικό Γκάρι Ολντμαν στον πρωταγωνιστικό ρόλο, αναβιώνοντας το ενδιαφέρον του κοινού τόσο για τα κατασκοπευτικά θρίλερ όσο και για τη βιβλιογραφία του 80χρονου πια Λε Καρέ.
– 2017: Τυπώνεται το 24ο μυθιστόρημά του, με τίτλο «A Legacy of Spies».
– Οκτώβριος 2019: Τυπώνεται το τελευταίο του μυθιστόρημα, υπό τον τίτλο «Agent Running in the Field».
– 12η Δεκεμβρίου 2020: Πεθαίνει εξαιτίας πνευμονίας στην Κορνουάλη.