Φανταστείτε να τρώγατε μία ολόφρεσκη γαρίδα του γλυκού νερού και το στόμα σας να μούδιαζε. Και αυτό επειδή το λαχταριστό οστρακόδερμο θα ήταν ντοπαρισμένο με κοκαΐνη. Μπορεί να ακούγεται σαν σενάριο κακοστημένης κωμωδίας, όμως οι γαρίδες με κοκαΐνη είναι πραγματικότητα.
Ερευνητές από το King’s College του Λονδίνου σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο του Suffolk ανίχνευσαν κοκαΐνη σε όλα τα δείγματα των γαρίδων που αλιεύτηκαν από 15 διαφορετικές τοποθεσίες και από τέσσερα ποτάμια της Βρετανίας.
Και η έκπληξή τους δεν σταμάτησε εκεί… Στο αίμα των περισσότερων γαρίδων κυλούσε και κεταμίνη, έτερο γνωστό ναρκωτικό και αναισθητικό. Από τα ζώα δεν έλειπε βέβαια και η αναμενόμενη μικρή ποσότητα από ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα.
«Αν υπάρχει κοκαΐνη στις γαρίδες της επαρχίας του Suffolk, που είναι μία από τις πιο οικογενειακές περιοχές της Βρετανίας, τότε θα πρέπει διερευνηθεί περισσότερο το θέμα όχι μόνο σε ολόκληρη τη χώρα, αλλά και σε πολλές περιοχές του κόσμου. Σε κάθε περίπτωση, ο αντίκτυπος που έχουν τα αόρατα χημικά στη ζωή των άγριων ζώων πρέπει να αποτελέσει σημείο έναρξης εκτενών ερευνών» ανέφερε στο BBC ο καθηγητής Νικ Μπάρι, από το Πανεπιστήμιο του Suffolk.
Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environment International επικεντρώθηκε στα χημικά που εκτίθενται τα ζώα στη φύση, όπως οι γαρίδες Gammarus pulex. Εκτός από ναρκωτικά και φυτοφάρμακα, τα συγκεκριμένα ζώα είχαν εκτεθεί και σε αρκετά ανθρώπινα φάρμακα. Οσον αφορά την υγεία των γαρίδων, οι επιστήμονες ήταν καθησυχαστικοί και εξήγησαν ότι οι ουσίες αυτές δεν επιδρούν στα ζώα όπως στον άνθρωπο και ότι πιθανόν αν υπήρχε επίδραση «να ήταν ελάχιστη».
Πάντως, η συχνότητα εμφάνισης ναρκωτικών στη φύση και στη συγκεκριμένη περιοχή μάς προκάλεσε ιδιαίτερη έκπληξη είπε στο BBC ο δρ Λίον Μπάρον, από το King’s College. «Θα ήταν αναμενόμενο να ανιχνεύσουμε παράνομες ουσίες σε αστικές περιοχές όπως το Λονδίνο. Αλλά όχι σε αγροτικές και οικογενειακές περιοχές».
Σε αστικές περιοχές της Βρετανίας, χώρας όπου γίνονται συχνά αναλύσεις στο νερό, έχουν ανιχνευθεί κατά καιρούς διάφορες ουσίες που έχουν προκαλέσει εντύπωση. Το 2004 σε αναλύσεις που είχαν γίνει σε νερό βρύσης, είχαν ανιχνευθεί υψηλές ποσότητες του αντικαταθλιπτικού Prozac (φλουοξετίνη). Αυτό δεν σημαίνει απλώς ότι εκατομμύρια άνθρωποι έπαιρναν αντικαταθλιπτικά. Αλλά ότι είχαν περάσει στα όμβρια ύδατα οι δραστικές ουσίες και δεν απομακρύνονται ούτε με τα συστήματα υψηλής τεχνολογίας που φέρνουν το φρέσκο νερό στη βρύση της κουζίνας μας.
Πώς πέρασε στην πανίδα η κοκαΐνη;
Υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος να μολύνουμε το φυσικό περιβάλλον. Με τα ούρα. Περίπου το 80% της ρύπανσης των υδάτων προέρχεται από τις φαρμακευτικές ουσίες (περιλαμβανομένων και των ναρκωτικών) που καταναλώνει ο άνθρωπος και μόνο το 20% είναι φυτοφάρμακα. Συνολικά περισσότερες από 3.000 φαρμακευτικές ουσίες μπορούν να περάσουν άνετα στους βιοτόπους από τη στιγμή που τραβάμε το καζανάκι. Και δεν πρόκειται για ισχυρού τύπου δραστικές που χορηγούνται στα νοσοκομεία. Αλλά για φάρμακα που παίρνουμε στο σπίτι, όπως υπογραμμίζει η επιστημονική επιθεώρηση Biology Letters.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό από τα φάρμακα παραμένει στον οργανισμό μας για να δράσει ως φάρμακο. Το υπόλοιπο περνάει από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη και μέσω της διαδικασίας ούρησης στην τουαλέτα, για να καταλήξει στο φυσικό περιβάλλον.