Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (περισσότερα εδώ) την Τετάρτη, πρότεινε την τροποποίηση των κανόνων Σένγκεν που αφορούν στην επαναφορά των προσωρινών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα των χωρών της Ζώνης. Στόχος της πρότασης είναι, οι κανόνες να προσαρμοστούν στις «εξελισσόμενες και συνεχείς σοβαρές απειλές για τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ασφάλεια».
Να σημειωθεί ότι την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων -εντός Σένγκεν, για τέσσερα χρόνια- ζητούσαν Γαλλία και Γερμανία, μια πρόταση που φαίνεται να έχει τη στήριξη και της Αυστρίας, της Δανίας και της Νορβηγίας.
H Κομισιόν, επίσης, προτείνει να προσαρμοστούν οι ισχύουσες προθεσμίες βάσει των άρθρων 25 και 27 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν και να φθάσουν έως και ένα έτος. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της ζώνης Σένγκεν οι επαναφερόμενοι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα, σε περίπτωση «σοβαρής απειλής» για τη δημόσια τάξη ή την ασφάλεια μίας χώρας, δεν μπορούν να υπερβούν τους έξι μήνες ή, κατ’ εξαίρεση, τα δύο χρόνια.
«Η επαναφορά συνοριακών ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα θα πρέπει να είναι έσχατο μέτρο», τόνισε ο επίτροπος Μετανάστευσης, Δημήτρης Αβραμόπουλος, παρουσιάζοντας την ίδια ημέρα τις προτάσεις της Επιτροπής για την τροποποίηση των κανόνων του χώρου Σένγκεν.
«Ολα τα κράτη-μέλη διατηρούν τη δυνατότητα να εισαγάγουν ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα για να αντιμετωπίσουν άλλες απειλές (εκτός των μεταναστευτικών ροών)», ανέφερε ο κ. Αβραμόπουλος.
Ο ίδιος σημείωσε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα σε εναλλακτικά μέτρα, όπως είναι οι αστυνομικοί έλεγχοι και η διασυνοριακή συνεργασία. «Πρέπει να εξισορροπηθούν δύο σημαντικές αρχές: Η ελευθερία μετακίνησης και η ανάγκη να μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει σημαντικές απειλές ασφάλειας», επισήμανε.
Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση αυστηρότερων διαδικαστικών εγγυήσεων, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα παραμένουν ένα εξαιρετικό μέτρο έσχατης ανάγκης και χρησιμοποιούνται μόνον εφόσον είναι αναγκαίοι και αναλογικοί και περιορίζουν τις επιπτώσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία. «Τα κράτη-μέλη είναι υπεύθυνα να εκτιμήσουν και να αξιολογήσουν ποια μέτρα είναι τα πλέον ενδεδειγμένα για να αντιμετωπίσουν τις απειλές στη δημόσια τάξη και εσωτερική ασφάλεια. Ταυτόχρονα, όμως, κάθε φορά η Επιτροπή θα αξιολογεί και εκείνη την αναγκαιότητα ανά περίπτωση», δήλωσε ο ευρωπαίος επίτροπος.
Με βάση τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν την Τετάρτη, τα κράτη-μέλη θα είναι επίσης σε θέση να παρατείνουν, κατ’ εξαίρεση, τους ελέγχους, εφόσον η ίδια απειλή εξακολουθεί να υφίσταται πέραν του ενός έτους και εφόσον έχουν ληφθεί ανάλογα έκτακτα εθνικά μέτρα εντός της επικράτειάς τους, όπως είναι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Για αυτήν την παράταση θα απαιτείται σύσταση του Συμβουλίου, που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη που διατυπώνει η Επιτροπή, και η οποία θα περιορίζεται αυστηρά σε περιόδους έξι μηνών, με δυνατότητα παράτασης έως και τρεις φορές, για μέγιστη περίοδο δύο ετών.
Τέλος, για να βελτιωθεί η κοινή εφαρμογή του κώδικα συνόρων του Σένγκεν και του ευρύτερου πλαισίου κανόνων του Σένγκεν και απηχώντας την έκκληση που απηύθυνε ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, στην ομιλία του για την κατάσταση της Ενωσης -και όπως μετέδωσε το ΑΜΠΕ- η Επιτροπή προτείνει την πλήρη ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στον χώρο Σένγκεν, ενώ για την Κροατία προτείνει να καταστεί πλήρες μέλος όταν πληροί όλα τα κριτήρια.
Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που θα λάβει χώρα μια παράταση της επαναφοράς ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν: τον Μάιο του 2016 η Επιτροπή είχε δεχτεί για πρώτη φορά μια έκτακτη παράταση της επαναφοράς των ελέγχων στα σύνορα χωρών, πέραν του χρονικού ορίου που καθορίζεται από τη συνθήκη Σένγκεν – υπό φυσιολογικές συνθήκες. Είχε προειδοποιήσει, ωστόσο, ότι το μέτρο αυτό είναι έκτακτο και έθεσε ως στόχο την επιστροφή στην ομαλότητα, χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016. Στη συνέχεια όμως, τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς, η Κομισιόν έδωσε μια πρώτη τρίμηνη παράταση και τον Ιανουάριο του 2017 συμφώνησε να παρατείνει το μέτρο.