Γεμάτη θύματα και θύτες και μίση και εκδίκηση και αυτοδικία και αίμα και φονικά είναι η «Ορέστεια» του Αισχύλου, η μοναδική σωζόμενη αρχαία τριλογία από την κλασική αθηναϊκή δραματουργία που παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 458 π.Χ., ένα τρομακτικό έπος που εκτυλίσσεται στον απόηχο του Τρωικού Πολέμου.
Χάρη στον πρωτοποριακό ελβετό θεατρικό σκηνοθέτη Μίλο Ράου, πριν από λίγους μήνες η «Ορέστης» ταξίδεψε έως το Ιράκ, στα πρώην εδάφη του χαλιφάτου των σκοταδιστών του ISIS, για να ξαναζήσει την τραγωδία του στη Μοσούλη, την ιρακινή μητρόπολη των τριών εκατομμυρίων κατοίκων στα βόρεια της χώρας, την οποία κατείχαν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους από τον Ιούνιο του 2014 έως τον Ιούλιο του 2017, διαπράττοντας πλήθος φρικαλεοτήτων.
Μετά την πρεμιέρα του έργου «Ο Ορέστης στη Μοσούλη» στη μαρτυρική πόλη του Ιράκ, ο δημοσιογράφος και κοινωνιολόγος, πέρα από σκηνοθέτης, Μίλο Ράου – ο οποίος στα 42 του χρόνια θεωρείται ένας από τους πιο αντισυμβατικούς και συγχρόνως επιδραστικούς δημιουργούς του σύγχρονου θεάτρου – ξεκίνησε μια ευρωπαϊκή περιοδεία ενώ στις αρχές αυτής της εβδομάδας βρέθηκε στη Ρώμη όπου συμμετείχε με το πρωτοποριακό του έργο στο RomaEuropa Festival που πραγματοποιείται αυτήν την περίοδο στην ιταλική πρωτεύουσα.
Πέρυσι, αναφέρει η Corriere della Sera σε ρεπορτάζ της, τα μέλη της κριτικής επιτροπής των Ευρωπαϊκών Βραβείων Θεάτρου τίμησαν τον Μίλο Ράου χαρακτηρίζοντας το έργο του «αναγκαίο». Ο ίδιος, ωστόσο, προτιμά να μιλάει για «ρεαλιστικό θέατρο», υπογραμμίζοντας τη στενή σχέση της δουλειάς του με τις τεχνικές, τις μεθόδους και την αισθητική του ντοκιμαντέρ.
Το 2007 ο Ράου ίδρυσε το International Institute of Political Murder, μια εταιρεία παραγωγής «για το θέατρο, τον κινηματογράφο και την κοινωνική γλυπτική» που εστιάζει στην καλλιτεχνική ερμηνεία της πολιτικής και κοινωνικής βίας. Και το 2018, συντάσσοντας το μανιφέστο του για ένα σύγχρονο θέατρο λίγο πριν αναλάβει χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή στο Ολλανδικό Θέατρο της Γάνδης, το πρώτο που σημείωσε ήταν πως «το ζήτημα πλέον δεν έγκειται μόνο στο να παρουσιάσουμε τον κόσμο αλλά και στο να τον αλλάξουμε».
Αποφάσισε, οπότε, να μεταβεί μαζί με το επιτελείο του στο Ιράκ. Αναζήτησε και βρήκε και ερασιτέχνες ηθοποιούς μεταξύ των ντόπιων και αφότου τους μύησε στην πλοκή των αρχαίων ελληνικών τραγωδιών, συνέθεσε μια πρωτοποριακή εκδοχή της τριλογίας του Αισχύλου προσαρμόζοντάς την στην σκληρή πραγματικότητά του σύγχρονου Ιράκ.
Η πρώτη παράσταση πραγματοποιήθηκε με φόντο τα χαλάσματα της βασανισμένης πόλης. Από τον περασμένο Απρίλιο που ξεκίνησε η περιοδεία όλα όσα έλαβαν χώρα στους δρόμους της Μοσούλης αναπαράγουν στη σκηνή τρεις γυναίκες και τρεις άνδρες, ηθοποιοί Βέλγοι και ηθοποιοί από το Ιράκ που ζουν στην Ευρώπη. Την ίδια ώρα, πίσω τους, σε μια μεγάλη οθόνη, προβάλλονται λήψεις με κατοίκους του Ιράκ να αφηγούνται τον φόβο και τον τρόμο που βίωσαν κάτω από το ισλαμιστικό καθεστώς του ISIS.
Ο κύκλος της βίας στην τριλογία του Αισχύλου κλείνει με την παρέμβαση της θεάς Αθηνάς η οποία αθωώνει τελικά τον Ορέστη, θέτοντας τις βάσεις για την ίδρυση της δημοκρατίας μέσω του εξευμενισμού και της συμφιλίωσης. Σύμφωνα με τον Μίλο Ράου, ωστόσο, οι κάτοικοι της Μοσούλης, όντας εγκλωβισμένοι επί χρόνια σε έναν φαύλο κύκλο μίσους και βίας, δεν μπορούν να συγχωρήσουν τους δολοφόνους του Ισλαμικού Κράτους και η συμφιλίωση αποτελεί για αυτός μια αδύνατη επιθυμία.