«Ευτυχώς δεν έγινε μέσα στη σήραγγα». Σε σοκ ακόμη από το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, δεν ήταν λίγοι όσοι ανατρίχιασαν στη σκέψη και μόνο να είχε συμβεί λίγες δεκάδες μέτρα πιο πάνω, μέσα στα τούνελ. Και την Τρίτη σε δημοσίευμά της, η εφημερίδα «Καθημερινή» ανέδειξε μία ακόμη πτυχή των σοβαρών κενών ασφαλείας στους ελληνικούς σιδηροδρόμους: την παντελή έλλειψη μέτρων και μέσων πυρασφάλειας στις σήραγγες του δικτύου.
Το τελικό –δίχως άλλο εντυπωσιακό– συμπέρασμα είναι ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν νομοθεσία που να καθορίζει τις σχετικές προδιαγραφές ασφαλείας.
Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες που παρουσιάζει στο ρεπορτάζ του για την εφημερίδα ο Γιάννης Σουλιώτης, στελέχη της Πυροσβεστικής και υπάλληλοι του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδας (ΟΣΕ) πραγματοποιούν τους τελευταίους μήνες (και σίγουρα πριν από το δυστύχημα των Τεμπών) κοινές αυτοψίες στα τούνελ από όπου διέρχονται επιβατικές και εμπορικές αμαξοστοιχίες.
Τα αποτελέσματα των εν λόγω ελέγχων είναι άκρως ανησυχητικά, καθώς διαπιστώθηκε είτε παντελής έλλειψη μέτρων πυρασφάλειας ή πλημμελής συντήρηση των υφιστάμενων μέσων. Ενήμεροι για το πρόβλημα είναι το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών και ο αρμόδιος υπουργός Γιώργος Γεραπετρίτης.
Σύμφωνα με άριστα ενημερωμένες πηγές της «Κ», οι αυτοψίες στις σήραγγες του σιδηροδρομικού δικτύου ξεκίνησαν πριν από περίπου ένα χρόνο και μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου είχαν ελεγχθεί οι 15 από τις 18 με μήκος μεγαλύτερο του ενός χιλιομέτρου.
Στους ελέγχους συμμετείχαν στελέχη της Πυροσβεστικής από τις κατά τόπους υπηρεσίες καθώς και του ΟΣΕ.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη διαδικασία είναι άκρως ανησυχητικά. Περισσότερες από μία πηγές ενημέρωσης δήλωσαν στην εφημερίδα ότι υπάρχουν κοινά ευρήματα από τις αυτοψίες στα τούνελ, με πρώτο και κύριο την απουσία μέσων πυρασφάλειας. Τα κλιμάκια ελέγχου διαπίστωσαν ακόμα ότι δεν λειτουργούν τα συστήματα εξαερισμού, ενώ δεν έχει προβλεφθεί δίοδος για την πρόσβαση πυροσβεστικών δυνάμεων σε αυτά.
Σε περίπτωση δηλαδή που εκδηλωθεί πυρκαγιά σε μια επιβατική ή εμπορική αμαξοστοιχία είναι εξαιρετικά πιθανό να μην υπάρχουν μέσα πυρασφάλειας στη σήραγγα, οι δυνάμεις της Πυροσβεστικής να αδυνατούν να προσεγγίσουν το σημείο για την κατάσβεση και εντός των τούνελ τα συστήματα «απαγωγής καπνού» να μη λειτουργούν.
Τον Ιούλιο του 2015, για παράδειγμα, σημειώνεται στο δημοσίευμα, είχε εκδηλωθεί πυρκαγιά σε εμπορική αμαξοστοιχία περίπου 1.000 μέτρων από την έξοδο της σήραγγας των Τεμπών. Τι είχε συμβεί τότε; Τα συστήματα υδροδότησης και εξαερισμού ήταν εκτός λειτουργίας!
Από ανακοίνωση-καταγγελία που είχε κάνει τότε η Ενωση Υπαλλήλων Πυροσβεστικού Σώματος Θεσσαλίας προκύπτει ότι το πρόβλημα ήταν ήδη γνωστό έπειτα από άσκηση που είχε πραγματοποιήσει η ΕΜΑΚ το 2010, δίχως ποτέ να γίνει το παραμικρό. «Εάν η αμαξοστοιχία ήταν επιβατική θα είχαμε θύματα. Τι πρέπει να γίνει ώστε κάποιοι αρμόδιοι να σεβαστούν επιτέλους την ασφάλεια των πολιτών;» ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους οι συνδικαλιστές της Π.Υ. Τα προβλήματα όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκαν αλλά παραμένουν 13 χρόνια αργότερα.
Οι πρόσφατοι εξάλλου επιτόπιοι έλεγχοι στα τούνελ του σιδηροδρόμου ανέδειξαν επιπλέον τα ακόλουθα: αδυναμία επικοινωνίας εντός των σηράγγων μεταξύ π.χ. των σωστικών συνεργείων και των εργαζομένων στον σιδηρόδρομο με τα πληρώματα των τρένων αλλά και έλλειψη ασφαλών εξόδων διαφυγής. Με βάση τα παραπάνω είναι μάλλον προφανής η απάντηση στο ερώτημα που τίθεται τις τελευταίες ημέρες, «τι θα είχε συμβεί εάν η σύγκρουση των δύο τρένων τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου είχε γίνει μέσα και όχι έξω από τη σήραγγα των Τεμπών».
Για καθεμιά από τις 15 σήραγγες στις οποίες έγινε αυτοψία, η Πυροσβεστική έχει συντάξει επικαιροποιημένο σχέδιο ασφαλείας, ενώ για τα ευρήματα ενημερώθηκαν εγγράφως το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών όπως και το Μέγαρο Μαξίμου.
Οπως και στην περίπτωση της σύμβασης «717» για τη σηματοδότηση και την τηλεδιοίκηση, έτσι και η κατασκευή των τούνελ του σιδηροδρόμου έχει συνοδευτεί από καταγγελίες για διασπάθιση δημοσίου χρήματος, απιστία κ.ά. Αποκαλυπτικά είναι όσα είχε, για παράδειγμα, καταγγείλει ο πρώην βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας και νυν πρόεδρος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Ελλάδος Νίκος Νικολόπουλος. Σε ερώτησή του στη Βουλή το 2015 ανέφερε χαρακτηριστικά ότι για την κατασκευή της σήραγγας Οθρυος μήκους 7 χιλιομέτρων στο τμήμα Λιανοκλάδι – Δομοκός είχε συντάξει πόρισμα ο γενικός επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, αποδίδοντας κακουργηματικές ευθύνες στη διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ για ζημία ύψους 40 εκατ. ευρώ!
Ερωτηθείς σχετικά ο πραγματογνώμονας Γιώργος Περιβολιώτης και πηγές από την Πυροσβεστική αποκάλυψαν ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει ακόμα νομοθεσία που καθορίζει τις προδιαγραφές ασφαλείας που πρέπει να έχουν οι σιδηροδρομικές σήραγγες…