Μια ελαφριά αλλά αδιαμφισβήτητη αίσθηση θλίψης επικρατεί στο Κίεβο, σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Guardian. Ενας αριθμός εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων ευθύνεται για μια γενικευμένη απογοήτευση σχετικά με τις προοπτικές μιας γρήγορης και αποφασιστικής νίκης της Ουκρανίας επί της Ρωσίας.
Η πολυαναμενόμενη καλοκαιρινή αντεπίθεση έχει βαλτώσει στα αδιαπέραστα ρωσικά ναρκοπέδια και τις οχυρώσεις. Στους δρόμους κυκλοφορούν φήμες για εντάσεις εντός της ομάδας Ζελένσκι και για ρήξη μεταξύ του ίδιου και του αρχιστράτηγού του – οι οποίες ενισχύθηκαν την περασμένη Κυριακή, όταν ο πρόεδρος απέλυσε τον επικεφαλής των στρατιωτικών ιατρικών δυνάμεων της Ουκρανίας και ζήτησε επιχειρησιακές αλλαγές στον στρατό.
Η εξάντληση ύστερα από δύο χρόνια μαχών, η συνεχιζόμενη απώλεια ζωών στο μέτωπο και η απογοήτευση για τον αργό ρυθμό με τον οποίο οι Δυτικοί εταίροι του Κιέβου συνεχίζουν να παρέχουν όπλα, οδηγούν για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου κάποιους να εξετάζουν σιωπηρά το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων κατάπαυσης του πυρός – παρότι αποδέχονται ότι είναι επικίνδυνες, καθώς θα μπορούσαν να ωφελήσουν τη Ρωσία.
Υπάρχει άλλωστε και η φρίκη που εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή, η οποία έχει αποσπάσει την προσοχή από την Ουκρανία και έχει επιβραδύνει τις ροές πυρομαχικών. Παρατηρείται επίσης αυξανόμενη «ουκρανική κόπωση» στις Δυτικές πρωτεύουσες, ενώ διαφαίνεται και η προοπτική μιας νέας θητείας για τον Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ – κάτι που θα μπορούσε να ανατρέψει την υποστήριξη του μεγαλύτερου συμμάχου του Κιέβου.
Το πρωί της Δευτέρας, ο αμερικανός υπουργός Αμυνας, Λόιντ Οστιν, έφτασε στο Κίεβο, σε μια απροειδοποίητη επίσκεψη, με στόχο, εν μέρει, να καθησυχάσει τους ουκρανούς ηγέτες για τη συνεχή υποστήριξη της Ουάσινγκτον. Ομως τα νέα σχέδια χρηματοδότησης της Ουκρανίας δύσκολα θα περάσουν από το Κογκρέσο, εξαιτίας της ρεπουμπλικανικής αντιπολίτευσης, και υπάρχουν φόβοι ότι θα γίνει ακόμα πιο δύσκολο όσο πλησιάζουν οι προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους.
Υπάρχουν, βέβαια, και κάποια θετικά σημάδια. Στο πεδίο της μάχης τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν διατηρήσει τις θέσεις τους στην ανατολική όχθη του ποταμού Δνείπερου, στη νότια περιοχή της Χερσώνας –ανοίγοντας, πιθανώς, τον δρόμο για μια ώθηση προς την Κριμαία–, ενώ αναφέρονται και οι επιτυχημένες επιθέσεις στον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Διπλωματικά, η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία επιφέρει μια κάποια αισιοδοξία.
Καθώς όμως οι Ουκρανοί προετοιμάζονται για έναν ακόμη χειμώνα πιθανών ρωσικών επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές, αλλά και για τον συνεχιζόμενο νυχτερινό τρόμο των πυραύλων και των drones που στοχεύουν πόλεις της χώρας, η προ εξαμήνου αισιοδοξία πως η ήττα της Ρωσίας και η ανακατάληψη του Ντονμπάς και της Κριμαίας θα μπορούσαν να πλησιάζουν έχει αρχίσει να ξεθωριάζει.
Οι περισσότεροι Ουκρανοί αναγνωρίζουν ότι όσο ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται στο Κρεμλίνο δεν είναι πιθανό να υπάρξει ειρήνη, και οποιαδήποτε κατάπαυση πυρός θα χρησιμοποιηθεί από τη Ρωσία για τον επανεξοπλισμό της. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειονότητα των Ουκρανών αντιτίθεται στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, ειδικά εάν περιλαμβάνουν την αναγνώριση χαμένων εδαφών.
Ταυτόχρονα, η εξάντληση όσων βρίσκονταν στο μέτωπο από την έναρξη της σύγκρουσης, η δυσκολία κινητοποίησης νέων νεοσυλλέκτων και η αποτυχία της αντεπίθεσης του φετινού καλοκαιριού για ανακατάληψη εδαφών οδηγούν ορισμένες επιφυλακτικές φωνές να προτείνουν μια αναγκαστική αλλαγή στρατηγικής. Χαρακτηρίζουν ουτοπικό το σενάριο αποστολής μισού εκατομμυρίου πλήρως εξοπλισμένων από τη Δύση στρατιωτών για την απελευθέρωση του Ντονμπάς.
Μια εναλλακτική θα μπορούσε να περιλαμβάνει προσωρινή κατάπαυση πυρός, υιοθέτηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων και συμμετοχή στο NATO και στην ΕΕ. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, αναφέρουν πηγές του Guardian, τα ρωσικά στρατεύματα θα οδηγηθούν σε σταδιακή κατάρρευση και η Ουκρανία θα μπορούσε να επανακαταλάβει τις περιοχές της Κριμαίας και του Ντονμπάς.
Αυτό το σενάριο μπορεί να αποδειχθεί ευσεβής πόθος, καθώς ο Ζελένσκι επιμένει ότι οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις θα λειτουργούσαν προς όφελος της Ρωσίας, δεδομένου ότι ο απώτερος πολεμικός στόχος του Κρεμλίνου παραμένει η πλήρης υποταγή της Ουκρανίας. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και στον στενό κύκλο του ουκρανού προέδρου υπάρχουν άνθρωποι που αμφισβητούν τη «μεσσιανική πίστη» του στη νίκη της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με την ανάλυση του Guardian, οι επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ και η επακόλουθη ισραηλινή επίθεση στη Γάζα έχουν αποδειχθεί προβληματικές για την Ουκρανία, με τρεις τρόπους. Πρώτον, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή σημαίνει ότι, ίσως για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία δεν είναι το κυρίαρχο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής στο μυαλό των περισσότερων Δυτικών ηγετών.
Δεύτερον, σημαίνει μείωση των προμηθειών πυρομαχικών στην Ουκρανία, γεγονός που έχει ήδη επιδεινώσει ένα κρίσιμο πρόβλημα για τον ουκρανικό στρατό. Και τρίτον, είναι οι επιπτώσεις της επιλογής του ουκρανού προέδρου να συνταχθεί πλήρως με τη σκληρή φιλοϊσραηλινή γραμμή των ΗΠΑ όσον αφορά τη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας.
Ο Ζελένσκι περιγράφει τη Χαμάς και τη Ρωσία ως «το ίδιο κακό». Αυτό υπονομεύει την απόπειρα της Ουκρανίας να διευρύνει τις συμμαχίες της στη Μέση Ανατολή και αλλού εκτός Δύσης – κάτι που αποτελούσε βασική επιδίωξη της αποστολής του νέου, πρόσφατα διορισμένου υπουργού Αμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ.
Παράλληλα, με μόλις έναν χρόνο να απομένει για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, μια πιθανή επιστροφή στον Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ –ο οποίος συχνά ισχυρίζεται ότι θα μπορούσε να πετύχει μια γρήγορη συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου– αποτελεί ανησυχητική προοπτική για πολλούς στο Κίεβο. Αλλά ακόμη και χωρίς τον Τραμπ στην εξουσία, οι Ρεπουμπλικανοί θα εξακολουθήσουν να φέρνουν εμπόδια στην πολιτική της κυβέρνησης Μπάιντεν για την Ουκρανία.
Το αμερικανικό Κογκρέσο δεν έχει καταφέρει να εγκρίνει ένα νέο νομοσχέδιο για βοήθεια προς την Ουκρανία από τον Σεπτέμβριο, με κάποιους Ρεπουμπλικανούς να αντιτίθενται, με αποτέλεσμα οι στρατιωτικές αποστολές στο Κίεβο να έχουν μειωθεί. Ο προσωπάρχης του Ζελένσκι, Αντρέι Γιέρμακ, ταξίδεψε στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα για να συναντηθεί με Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικανούς νομοθέτες και να υπογραμμίσει τη σημασία της αποστολής νέου εξοπλισμού.
Τέλος, ο Guardian επισημαίνει τους κινδύνους του «φαινομένου Τσόρτσιλ», δηλαδή της πιθανότητας μιας εκλογικής ήττας ενός επιτυχημένου ηγέτη στη διάρκεια ενός πολέμου. Οι επόμενες προγραμματισμένες προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία είναι προγραμματισμένες για τον προσεχή Μάρτιο και ο Ζελένσκι ενδέχεται να μην τις αναβάλει, ζητώντας έτσι νέα εντολή, για την επόμενη φάση του πολέμου. Αν τις χάσει, όπως έχασε ο Τσόρτσιλ τις εκλογές του 1946, ο πόλεμος θα εισέλθει σε αχαρτογράφητα ύδατα.