Οι τελευταίες τρεις εβδομάδες ήταν πολύ καλές για τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία. Την ώρα που ο κόσμος είχε το βλέμμα στραμμένο στη Μέση Ανατολή, πολλά συνέβησαν στο ουκρανικό μέτωπο, τα περισσότερα υπέρ των Ρώσων.
Οπως σημειώνουν οι Times, αυτές είναι δύσκολες εβδομάδες για το Κίεβο. Είναι, όπως το έθεσε την Παρασκευή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Μέισερ Γκίφορντ, ένας βρετανός βετεράνος που μάχεται στο πλευρό των ουκρανικών δυνάμεων, «σκοτεινοί και δύσκολοι καιροί».
Σε απάντηση στην καλοκαιρινή αντεπίθεση του Κιέβου, ο Πούτιν διέταξε τις ρωσικές δυνάμεις πριν από περισσότερο από έναν μήνα να εξαπολύσουν τοπικές αντεπιθέσεις σε πολλά σημεία κατά μήκος του μετώπου των 1.000 χιλιομέτρων. Το Κρεμλίνο ήλπιζε να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων πριν από την έναρξη του χειμώνα.
Με τα αμερικανικά όπλα και την προσοχή της Δύσης να στρέφονται ξαφνικά προς τη Μέση Ανατολή, η Ρωσία διέθεσε περισσότερους άνδρες και εξοπλισμό σε κάποιες άγριες επιθέσεις στο βορειοανατολικό Ντονμπάς προς το Κουπιάνσκ, στο νοτιοανατολικό Ντονμπάς στην Αβντιίβκα, και στη Ζαπορίζια βόρεια του Τοκμάκ, για να σταματήσει την ουκρανική πρόοδο προς τον Νότο.
Επιπλέον, την περασμένη εβδομάδα ενέτεινε τις πυραυλικές επιθέσεις της. Φαίνεται ότι η χειμερινή αεροπορική επίθεση της Ρωσίας βρίσκεται σε εξέλιξη, στοχεύοντας για δεύτερη συνεχή χρονιά σε μη στρατιωτικές υποδομές, σημειώνει ο Μάικλ Κλαρκ, συντάκτης του δημοσιεύματος και καθηγητής Αμυντικών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου.
Το νέο Μπαχμούτ
Η νέα επίθεση της Ρωσίας στην Αβντίιβκα, η οποία ξεκίνησε το Σαββατοκύριακο της 7ης Οκτωβρίου, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Οι Ρώσοι επιχειρούν για άλλη μια φορά να περικυκλώσουν την πόλη, έχοντας μεταφέρει εκεί περίπου έξι ταξιαρχίες και μεγάλη αεροπορική δύναμη και πυροβολικό από άλλες μονάδες, και βομβαρδίζοντας τις δύο ουκρανικές ταξιαρχίες που την υπερασπίζονται.
Μέχρι στιγμής οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν υπερασπιστεί σθεναρά την πόλη, αλλά οι Ρώσοι συνεχίζουν να επιχειρούν να την περικυκλώσουν.
Η Αβντίιβκα μετατρέπεται σε ένα άλλο Μπαχμούτ. Μόνο που το Μπαχμούτ δεν είχε καμία πραγματική στρατηγική σημασία, τονίζουν οι Times. Ηταν ένα σύμβολο που οι μισθοφόροι της Ομάδας Βάγκνερ ήθελαν να δημιουργήσουν για τον εαυτό τους.
Η Αβντίιβκα, όμως, έχει πραγματική στρατηγική αξία: βρίσκεται σε μια βασική διαδρομή προς την πόλη του Ντονέτσκ, τόσο κοντά στο αεροδρόμιο όσο και στα βόρεια προάστια της πόλης. Είναι η πύλη προς το νότιο Ντονμπάς.
Οι Ουκρανοί την κρατούν από πέρυσι, ενάντια στις ρωσικές πιέσεις. Είναι ο δρόμος του Κιέβου προς τη νίκη σε αυτό το τμήμα της Ουκρανίας. Αν χάσουν τώρα την Αβντίιβκα, θα αποκλειστούν από τον Νότο και τα περισσότερα από όσα έχουν πετύχει βορειότερα, στο Ντονμπάς, θα μετρούν ελάχιστα.
Η 1η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία της Ουκρανίας έχει επιστρατευθεί για να υπερασπιστεί την Αβντίιβκα, ενώ τμήματα της σκληροτράχηλης 47ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας έχουν αποσυρθεί από την αντεπίθεση στον Νότο, στη Ζαπορίζια, και έχουν σταλεί ανατολικά για να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της πόλης.
Σφοδρές μάχες διεξάγονται για τον έλεγχο του εργοστασίου χημικών βόρεια της πόλης και του λατομείου στο χωριό Οπίτνι, στα νότια. Και οι δύο βιομηχανικές εγκαταστάσεις έχουν μεγάλη σημασία, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.
Κίνδυνος αδιεξόδου
Μετά από όλα αυτά, είναι φυσιολογικό να ανησυχεί ιδιαίτερα το Κίεβο. Σύμφωνα με φήμες που πηγάζουν από τις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας, ο στρατιωτικός διοικητής Βαλέρι Ζαλούζνι υποστηρίζει πως η ουκρανική επίθεση έχει σχεδόν τελειώσει, ότι πρέπει να κρατήσουν ό,τι έχουν και να προετοιμαστούν για επιχειρήσεις τον επόμενο χρόνο.
Ομως ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν συμφωνεί ή δεν το παραδέχεται, λόγω της αντίληψης στη Δύση ότι ο πόλεμός του για την επιβίωση της Ουκρανίας φαίνεται να έχει φτάσει σε αδιέξοδο. Γνωρίζει ότι η υπομονή της Δύσης είναι περιορισμένη και δεν θα περιμένει για πολύ να ανακτήσει η Ουκρανία όλα τα εδάφη που έχουν καταληφθεί από τη Ρωσία από το 2014, δηλαδή και την Κριμαία. Το Κίεβο είναι βαθιά απογοητευμένο που δεν παρουσιάζει μεγαλύτερη πρόοδο η πολυδιαφημισμένη καλοκαιρινή του αντεπίθεση, τονίζει ο Κλαρκ.
Πάντως, η Ουκρανία δεν βρίσκεται σε αδιέξοδο, καθώς έχει προκαλέσει βαριές απώλειες στις ρωσικές δυνάμεις. Σε 10 ημέρες, από τις 10 Οκτωβρίου, οι επαληθευμένες απώλειες ρωσικών οχημάτων στην Αβντίιβκα ήταν 109, περιλαμβανομένων αρμάτων μάχης, οχημάτων μάχης και μονάδων υποστήριξης περισσότερων από μια ολόκληρη ταξιαρχία.
Την τελευταία εβδομάδα οι απώλειές της δεν έχουν μειωθεί και οι ρωσικές απώλειες προσωπικού ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες την ημέρα. Οι Ρώσοι εξακολουθούν να επιχειρούν επιθέσεις κατά κύματα, με κατάδικους ή με άπειρους στρατιώτες.
Η Ουκρανία προκαλεί επίσης βαριές απώλειες νότια του Ορίχιφ, στην περιοχή Ζαπορίζια, όπου οι δυνάμεις της προσπαθούν να διαπεράσουν το Τοκμάκ και να ανοίξουν τον δρόμο προς την ακτή, χωρίζοντας τις ρωσικές δυνάμεις στα δύο.
Αυτό τώρα φαίνεται απίθανο, αλλά οι Ρώσοι έχουν εξαντλήσει τις εφεδρείες τους για να κρατήσουν τις θέσεις τους βόρεια του Τοκμάκ. Το Κίεβο μπορεί ακόμη να ελπίζει ότι οι ρωσικές άμυνες θα αποδειχθούν εύθραυστες και θα καταφέρουν να τις διασπάσουν.
Η Ουκρανία ήταν επίσης πολύ επιτυχής στην υποβάθμιση των ρωσικών δυνάμεων στα μετόπισθεν με τους πυραύλους ακριβείας «βαθιάς επίθεσης» και το πυροβολικό που προμηθεύεται από τη Δύση. Εχουν δημιουργήσει συνθήκες που θα καταστήσουν δύσκολο για τις ρωσικές δυνάμεις να εγκατασταθούν με ασφάλεια στα χειμερινά καταλύματα, επισημαίνουν οι Times.
Η Κριμαία υπό απειλή
Οι Ουκρανοί, πάντως, θα συνεχίσουν να αγωνίζονται. Εάν το Κίεβο αποκρούσει τη ρωσική επίθεση στο Ντονμπάς, τότε θα βρεθεί σε απόσταση βολής πυραύλων και πυροβολικού από την Κριμαία. Αυτό θα καθιστούσε πολύ επικίνδυνο για τους Ρώσους να χρησιμοποιήσουν την Κριμαία ως στρατιωτικό κόμβο, τροφοδοτώντας στρατεύματα και αεροπορικές δυνάμεις στα πεδία μάχης της Ουκρανίας.
Θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τον Πούτιν να απειλείται η Κριμαία, όπου έχουν μετακομίσει 800.000 Ρώσοι από το 2014. Με μόνο δύο λεπτούς χερσαίους δρόμους να τη συνδέουν με την υπόλοιπη Ουκρανία και μια ευάλωτη γέφυρα πάνω από τον πορθμό του Κερτς, που τη συνδέει με τη Ρωσία, η Κριμαία θα είναι εγγενώς ευάλωτη εάν οι Ουκρανοί πλησιάσουν πολύ πιο κοντά της.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν σίγουρα πάρει κάποια μαθήματα σε τακτικό επίπεδο μετά από 20 μήνες πολέμου. Συνδυάζουν τις δυνάμεις τους καλύτερα από ό,τι πριν, χρησιμοποιούν την αεροπορική ισχύ πολύ πιο αποτελεσματικά και προστατεύουν πιο προσεκτικά την υλικοτεχνική υποδομή τους. Αλλά σε επιχειρησιακό επίπεδο, η ρωσική ανώτατη διοίκηση εξακολουθεί να θυσιάζει τη μία μονάδα μετά την άλλη στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Δεν έχει καμία επιχειρησιακή εφεδρεία και συνεχίζει να στέλνει στο μέτωπο ελάχιστα εκπαιδευμένους και κακώς εξοπλισμένους στρατιώτες.
Ως απάντηση στις απώλειές του, το Κρεμλίνο προσπαθεί να ντύσει στα χακί τις εθνικές μειονότητες της Ρωσίας και να μετατρέψει την οικονομία σε πολεμική. Οπως σημειώνουν όμως οι Times, η ρωσική οικονομία πάσχει από έλλειψη εξαρτημάτων, εργαζομένων και δεξιοτήτων.
Ακόμη και οι μεγαλύτεροι παραγωγοί φημολογείται ότι λειτουργούν περίπου στο 70% της δυναμικότητάς τους και αγωνίζονται να διατηρήσουν έναν κύκλο παραγωγής σε τρεις βάρδιες.
Το γεγονός είναι ότι η Ρωσία είναι πιθανότατα ανίκανη να πραγματοποιήσει άλλη μια πλήρη στρατηγική επίθεση στην Ουκρανία το νωρίτερο μέχρι την άνοιξη του 2025 – εκτός αν το Κίεβο αναδιπλωθεί πριν από αυτό ή οι Δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας αποσύρουν την υλική υποστήριξή τους, εκτιμά ο Μάικλ Κλαρκ.
Αυτό όμως καθιστά την τρέχουσα κατάσταση χειρότερη από ό,τι ένα αδιέξοδο για τους Ουκρανούς: πρόκειται πλέον για έναν πόλεμο φθοράς, το είδος που οι Δυτικές δυνάμεις έχουν να δουν από τους παγκόσμιους πολέμους του περασμένου αιώνα. Οι πόλεμοι φθοράς κερδίζονται τελικά από την πλευρά που μπορεί να εξοπλίσει καλύτερα τις βιομηχανίες της και να εφαρμόσει την παραγωγική της ικανότητα απευθείας στο πεδίο της μάχης – από τα υψηλής τεχνολογίας συστήματα στον κυβερνοχώρο μέχρι τις σφαίρες, τα άρβυλα και τα «έτοιμα γεύματα», σημειώνει ο ίδιος.
Οι Ρώσοι μπορούν να το κάνουν αυτό. Οι Ουκρανοί επίσης μπορούν, μέχρι ένα σημείο, και προετοιμάζονται για μια βιομηχανία όπλων μεγάλης παραγωγής στο μέλλον. Μπορούν όμως να συναγωνιστούν τη Ρωσία σε οποιονδήποτε πραγματικό πόλεμο φθοράς μόνο με Δυτική υποστήριξη, ιδιαίτερα τον επόμενο χρόνο, όταν η Ρωσία θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα όπλα που θα λαμβάνει από τη Βόρεια Κορέα, το Ιράν και την Κίνα.
Οι Δυτικοί ηγέτες, φυσικά, αποφεύγουν την ιδέα ότι ο αγώνας μεταξύ του ωμού ρωσικού ιμπεριαλισμού και της φιλελεύθερης δημοκρατίας μπορεί να κερδηθεί μόνο με πόλεμο φθοράς. Θέλουν να δουν τις ουκρανικές δυνάμεις να πετυχαίνουν νίκες στο πεδίο της μάχης, όπως αυτές που οι Δυτικές δυνάμεις απολάμβαναν κατά καιρούς τα τελευταία 70 χρόνια, για παράδειγμα στα Φόκλαντ ή στον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, το 1991. Αλλά από ό,τι φάνηκε το καλοκαίρι, αυτό είναι απίθανο να συμβεί στο ουκρανικό μέτωπο.
Το Κίεβο φοβάται ότι η Δύση θα χάσει την πίστη της στην Ουκρανία και ότι το 2024 θα έρθει η πιο σκληρή δοκιμασία για τους Ουκρανούς.