Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στέλνει νέο πακέτο βοηθείας στην Ουκρανία, το οποίο θα ενισχύσει τη ροή πυραύλων, ρουκετών, βλημάτων και drones προς τις δυνάμεις του Ζελένσκι. Το ζήτημα είναι αν μετά την παράδοση η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να ελέγξει τη διακίνηση αυτών των όπλων. Διότι «εισέρχονται σε έναν από τους μεγαλύτερους κόμβους διακίνησης όπλων στην Ευρώπη». Τις παραπάνω σοβαρές επισημάνσεις έκανε η Washington Post, συγχρόνως τονίζοντας ότι «η παράνομη αγορά όπλων στην Ουκρανία έχει ενισχυθεί ύστερα από την αρχική εισβολή της Ρωσίας, το 2014».
Αυτή «η δυσάρεστη πραγματικότητα τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για τους συμμάχους τους» διαπιστώνεται από το αμερικανικό Μέσο την ώρα που η κυβέρνηση του Κιέβου ζητάει μετ’ επιτάσεως όλο και περισσότερα όπλα για την αντιμετώπιση των ρωσικών δυνάμεων στα ανατολικά και στα νότια της χώρας.
«Η παράνομη αγορά όπλων στην Ουκρανία έχει αυξηθεί δραματικά από την αρχική εισβολή της Ρωσίας, το 2014, υποστηριζόμενη από πλεόνασμα δωρεάν όπλων και περιορισμένους ελέγχους. Είναι αδύνατον να παρακολουθείται όχι μόνο πού πηγαίνουν και σε ποιον, αλλά πώς χρησιμοποιούνται» δήλωσε η Ράτσελ Στολ, εμπειρογνώμονας ελέγχου όπλων και αντιπρόεδρος του Stimson Center. Ενας εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι οι ΗΠΑ ανάγκασαν το Κίεβο να υπογράψει συμφωνίες οι οποίες «δεν επιτρέπουν την εκ νέου μεταφορά εξοπλισμού σε τρίτους χωρίς προηγούμενη έγκριση της αμερικανικής κυβέρνησης». Ομως τα μέσα για την επιβολή αυτών των συμφωνιών είναι αδύναμα.
Παρελθόν στο πλιάτσικο
Η Ουκρανία κατέστη κέντρο διακίνησης όπλων αφ’ ότου διαλύθηκε η Σοβιετική Ενωση. Ο σοβιετικός στρατός είχε εγκαταλείψει μεγάλες ποσότητες φορητών όπλων στην Ουκρανία χωρίς την κατάλληλη καταχώρισή τους. Σύμφωνα με τη Small Arms Survey, έναν ερευνητικό οργανισμό που εδρεύει στη Γενεύη, το 1992 μέρος των 7,1 εκατομμυρίων φορητών όπλων που παραδόθηκαν στον ουκρανικό στρατό είτε «προωθήθηκαν σε περιοχές συγκρούσεων» είτε «διοχετεύθηκαν στην τοπική μαύρη αγορά». Το πρόβλημα επιδεινώθηκε μετά τη ρωσική εισβολή του 2014, όταν υπήρξε λεηλασία των αποθηκών όπλων και πυρομαχικών των υπηρεσιών ασφαλείας αλλά και ορισμένων υπουργείων της Ουκρανίας.
Υπολογίστηκε ότι τουλάχιστον 300.000 φορητά ελαφρά όπλα εκλάπησαν ή χάθηκαν μεταξύ 2013 και 2015, παρέχοντας κέρδη στους ντόπιους μαφιόζους. Εκτοτε οι Αμερικανοί προσπαθούν να διασφαλίσουν τις αποστολές τους με διαδικασίες εντοπισμού, με ρήτρες πώλησης που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα, κ.ά. Οι ανησυχίες όσων παρακολουθούν το θέμα έχουν πυκνώσει καθώς θεωρούν ότι οι Ρώσοι χρησιμοποιούν στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο και μισθοφόρους από τη Λιβύη, από τη Συρία και από την Τσετσενία, αλλά και τη γνωστή ομάδα κομάντος Wagner. Τον Μάρτιο ο ρώσος υπουργός Αμυνας Σεργκέι Σοϊγκού είπε ότι 16.000 εθελοντές στη Μέση Ανατολή ήταν έτοιμοι να πολεμήσουν στην Ουκρανία στο πλευρό των Ρώσων. «Η εισαγωγή ξένων σε μία σύγκρουση εγκυμονεί τον κίνδυνο τα όπλα να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσης αυτών των ατόμων μόλις τελειώσουν οι μάχες. Μερικά από τα όπλα που παρέχονται στη σύγκρουση στην Ουκρανία πιθανότατα θα βρεθούν δεκαετίες αργότερα» σχολίασε η Washington Post.
Το αμερικανικό HIMARS
«Τα δυτικά όπλα βρίσκονται χρησιμοποιούνται τώρα στην Ουκρανία. Ομως η ανάπτυξή τους στην πρώτη γραμμή δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στον ουκρανικό στρατό. Ουκρανοί αξιωματούχοι περιέγραψαν τα δυτικά όπλα ως απαραίτητα για τις προσπάθειές τους να αντιστρέψουν την κατάσταση, μάλιστα ζήτησαν να αποστείλουν και άλλα οι Δυτικοί» υποστήριξε και η Wall Street Journal. Από τον περασμένο Ιούνιο οι Ουκρανοί χρησιμοποιούν το αμερικανικό σύστημα M142 High Mobility Artillery Rocket System (HIMARS). Αυτοί οι πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων τους επιτρέπουν να χτυπούν με μεγάλη ακρίβεια σε βάθος 80 χιλιομέτρων. Οι αμερικανοί στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι είναι σπουδαίο όπλο, θα βοηθήσει τους Ουκρανούς, αλλά από μόνο του δεν μπορεί να φέρει και τη νίκη.