Η πανδημία του κορονοϊού ξεκίνησε όχι από ένα, αλλά από τουλάχιστον 12 άτομα συγχρόνως, τα οποία κατανάλωσαν ζωντανά ζώα που προμηθεύτηκαν από την αγορά θαλασσινών της Γουχάν στην Κίνα, σύμφωνα με δύο νέες μελέτες, που δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Science.
Ωστόσο, δεν γνωρίζουμε «ποια ζώα ενεπλάκησαν, από πού προήλθαν και πώς μετέδωσαν στον άνθρωπο τον κορονοϊό», εξηγεί στην Washington Post ο Κρίστιαν Αντερσεν, ανοσολόγος στο ερευνητικό κέντρο Scripps.
Το σημαντικό, όπως εξηγούν οι ειδικοί, είναι ότι καταλήξαμε στον τρόπο με τον οποίο πέρασε ο κορονοϊός στον άνθρωπο και είναι ξεκάθαρο πλέον, ότι δεν προήλθε από εργαστήριο, αλλά από ζωντανά ζώα στην αγορά τροφίμων της Γουχάν.
Η επιστημονική ομάδα εκτιμά ότι η έρευνα της ανατρέπει την εσφαλμένη, όπως την χαρακτηρίζει, θεωρία, ότι ο κορονοϊός, που μέχρι σήμερα έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 6 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, ξέφυγε από κάποιο εργαστήριο.
Επιχειρώντας οι επιστήμονες να απαντήσουν στο ερώτημα «γιατί από τους χιλιάδες ανθρώπους που νοσηλεύτηκαν στη Γουχάν, μόνο οι 50 αποδείχθηκε ότι είχαν σχέση με την αγορά», οι επιστήμονες αποδίδουν το γεγονός στην υπερμεταδοτικότητα του κορονοϊού και την ανάπτυξη ήπιων συμπτωμάτων σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Σύμφωνα με τις μελέτες, το γενετικό αποτύπωμα του κορονοϊού εντοπίζεται σε νυχτερίδες, αλεπούδες και άλλα θηλαστικά που πωλούνταν στην αγορά της Γουχάν.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η έρευνα ανατρέπει την εσφαλμένη, όπως την χαρακτηρίζουν θεωρία, ότι ο κορονοϊός, που μέχρι σήμερα έχει στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 6 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, έφυγε από κάποιο εργαστήριο.
Αρρωστα ζώα μετέδωσαν τον ιό
Στην πρώτη μελέτη, επιστήμονες από όλο τον κόσμο χρησιμοποίησαν εργαλεία χαρτογράφησης και αναφορές μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να κάνουν μια χωροταξική και περιβαλλοντική ανάλυση.
Παρόλο που οι ακριβείς συνθήκες παραμένουν ασαφείς, ο κορονοϊός ήταν πιθανότατα παρών σε ζωντανά ζώα που πωλήθηκαν στην αγορά της Γουχάν τους τελευταίους μήνες του 2019. Ακριβώς επειδή τα ζώα βρίσκονται σιαγμένα σε κλουβιά, το ένα δίπλα στο άλλο, θα μπορούσαν εύκολα να έχουν κολλήσει ιούς το ένα από το άλλο, ακόμη και μεταξύ διαφορετικών ειδικών. Ωστόσο, η μελέτη δεν προσδιορίζει ποια ζώα μπορεί να ήταν άρρωστα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα πρώτα κρούσματα της λοίμωξης Covid-19 επικεντρώθηκαν στην αγορά μεταξύ και των πωλητών ή πελατών που έκαναν τις αγορές τους και πιστεύουν ότι υπήρχε όχι ένας, αλλά δύο ξεχωριστοί ιοί που κυκλοφορούσαν στα ζώα που πωλήθηκαν εκείνη την εποχή.
«Και τα οκτώ κρούσματα με Covid-19 που εντοπίστηκαν πριν από τις 20 Δεκεμβρίου, ήταν πωλητές στη δυτική πλευρά της αγοράς της Γουχάν, όπου πωλούνται θηλαστικά», αναφέρει η μελέτη.
Οσον αφορά στη χαρτογράφηση των πρώτων περιπτώσεων, αφορούσε ανθρώπους που ναι μεν δεν είχαν σχέση με την αγορά, αλλά ζούσαν ή εργάζονταν σε κοντινή απόσταση από την αγορά, μεταδίδοντας και εξαπλώνοντας τον ιό.
Μοριακή προσέγγιση
Με τη δεύτερη μελέτη, στην οποία η προσέγγιση έγινε με μοριακές αναλύσεις, οι ειδικοί προσδιορίζουν πότε πέρασε για πρώτη φορά ο κορονοϊός από τα ζώα στους ανθρώπους.
Μάλιστα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι υπήρχαν δύο διαφορετικοί τύποι του ιού, τους οποίους αποκάλεσαν Α και Β. Οι δύο τύποι ήταν το αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο γεγονότων μετάδοσης μεταξύ διαφορετικών ειδών στον άνθρωπο, όπως υπογραμμίζουν στη μελέτη τους.
Σύμφωνα με την ανάλυση της μελέτης, η πρώτη μετάδοση από ζώο σε άνθρωπο πιθανότατα συνέβη στις 18 Νοεμβρίου 2019 και προήλθε από τον τύπο Β, καθώς βρήκαν τον συγκεκριμένο ιό σε άτομα που είχαν άμεση σχέση με την αγορά της Γουχάν, δηλαδή εργάζονταν εκεί.
Παράλληλα, πιστεύουν ότι ο τύπος Α πέρασε στους ανθρώπους από κάποιο ζώο μέσα σε λίγες εβδομάδες από τη μόλυνση με τον τύπο Β. Ο τύπος Α, πάντως, βρέθηκε σε δείγματα από ανθρώπους που έμεναν κοντά στην αγορά, δηλαδή ήταν πελάτες.
«Αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι είναι απίθανο ο SARS-CoV-2 να κυκλοφορεί ευρέως στους ανθρώπους πριν από τον Νοέμβριο του 2019 και καθορίζουν το χρονικό περιθώριο μεταξύ της πρώτης κυκλοφορίας του SARS-CoV-2 στους ανθρώπους και της αναφοράς των πρώτων κρουσμάτων της Covid-19. Oπως και με άλλους κορoνοϊούς, η εμφάνιση του SARS-CoV-2 πιθανότατα προήλθε από πολλαπλά ζωονοσογόνα συμβάντα», υπογραμμίζεται στην επιστημονική επιθεώρηση Science.
Η πιθανότητα να προκύψει ένας τέτοιος ιός από δύο διαφορετικά γεγονότα είναι χαμηλή, σύμφωνα με τον Ζοέλ Γέρθεϊμ, αναπληρωτή καθηγητή της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Ντιέγκο, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη.
Ο Αντερσεν ανέφερε ότι οι μελέτες δεν διαψεύδουν οριστικά τη θεωρία διαρροής του κορονοϊού από κάποιο εργαστήριο, αλλά είναι εξαιρετικά πειστικές.
«Ημουν αρκετά βέβαιος ότι ο ιός ξέφυγε από κάποιο εργαστήριο, μέχρι που το εξετάσαμε πολύ πιο προσεκτικά», σχολίασε ο Αντερσεν. «Με βάση δεδομένα και αναλύσεις που έχω κάνει την τελευταία δεκαετία για πολλούς άλλους ιούς, κατάφερα να πείσω τον εαυτό μου ότι στην πραγματικότητα τα δεδομένα δείχνουν τη συγκεκριμένη αγορά της Γουχάν».
Για να μειώσουν τις πιθανότητες μελλοντικών πανδημιών, οι ερευνητές ελπίζουν ότι στο μέλλον θα καταφέρουν να προσδιορίσουν ακριβώς από ποιο ζώο μπορεί να μολύνθηκε πρώτα ο άνθρωπος και πώς, γι’ αυτό και συνεχίζουν τις έρευνές τους.