Οταν η Μπολόνια έγινε η πρώτη μεγάλη πόλη της Ιταλίας που επέβαλε όριο ταχύτητας 30 χλμ. την ώρα, οι ταξιτζήδες άρχισαν να προειδοποιούν τους πελάτες τους ότι η καθυστέρηση στις μετακινήσεις τους δεν ήταν δικό τους σφάλμα. Το όριο επιβλήθηκε στα μέσα Ιανουαρίου και οι οδηγοί δηλώνουν ήδη αγανακτισμένοι.
Οι επικριτές του μέτρου ισχυρίζονται ότι η Μπολόνια κινδυνεύει να γίνει μια πόλη με ασταμάτητη κίνηση, αναφέρει ρεπορτάζ των New York Times. Με τη θεσμοθέτησή του, έγινε η πρώτη ιταλική πόλη που προσχωρεί σε μια αυξανόμενη ομάδα ευρωπαϊκών δήμων (Αμστερνταμ, Μπιλμπάο, Βρυξέλλες, Λυών) που μείωσαν τα όρια ταχύτητας στους δρόμους τους κάτω από τα 50 χλμ., με στόχο την οδική ασφάλεια και την αστική βιωσιμότητα.
Ο δήμαρχος της Μπολόνια, Ματέο Λεπόρε, συμπεριέλαβε το νέο όριο ταχύτητας στις προεκλογικές υποσχέσεις που τον βοήθησαν να εκλεγεί το 2021. Αναφερόμενος στο κατώτερο όριο, λέει στους Times: «Η οδήγηση στα 30 χλμ. την ώρα είναι μέρος ενός οράματος για μια πιο δημοκρατική και πιο βιώσιμη χρήση του δημόσιου χώρου».
Συμπληρώνει ότι με το νέο μέτρο οι γειτονιές δίνουν προτεραιότητα στα παιδιά και στους ηλικιωμένους, και οι επενδύσεις ευνοούν τους ποδηλατόδρομους και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, με στόχο μια σταθερή πορεία προς την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα. Επιπλέον, οι ιταλικές πόλεις έχουν χτιστεί εδώ και αιώνες και είναι ακατάλληλες για πληθώρα αυτοκινήτων.
Παράλληλα, υπάρχει και το ζήτημα της ασφάλειας. Οι χαμηλότερες ταχύτητες προκάλεσαν λιγότερους θανάτους, λέει ο Λεπόρε, προσθέτοντας ότι το 2022 είχαν σημειωθεί περίπου 60 θάνατοι σχετιζόμενοι με τροχαία στην ευρύτερη περιοχή της Μπολόνια. «Με αυτά τα δεδομένα, θα ήταν παράλογο τα αυτοκίνητα να μη διαθέτουν χαμηλό όριο ταχύτητας» συμπληρώνει.
Αλλά οι ντόπιοι δεν πείθονται τόσο εύκολα. Η Μπολόνια είναι η πρωτεύουσα μιας περιοχής που φιλοξενεί τους κατασκευαστές μερικών από τα ταχύτερα και πιο λαμπερά αυτοκίνητα στον κόσμο, όπως Φεράρι, Λαμποργκίνι και Παγκάνι. Υπάρχουν διαμαρτυρίες, τόσο στους δρόμους όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ ένα αίτημα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το νέο όριο ταχύτητας έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 53.000 υπογραφές.
Το αίτημα για δημοψήφισμα ξεκίνησε από την Γκουενταλίνα Φιουρίνι, μια φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια που ανησυχούσε ότι η καθημερινή της μετακίνηση σε απόσταση 40 χλμ. στην πόλη θα γινόταν σημαντικά πιο χρονοβόρα. Λέει ότι το νέο όριο είναι «δύσκολο να διατηρηθεί» και τελικά θα αποτρέψει τους ταξιδιώτες να επισκεφθούν τη Μπολόνια, επειδή ο κίνδυνος να λάβουν κλήσεις είναι πια ιδιαίτερα υψηλός.
Αλλοι αντιρρησίες του νέου νόμου θεωρούν ότι ο πραγματικός κίνδυνος για την ασφάλεια είναι ότι ο οδηγός θα πρέπει να έχει συνεχώς τον νου του στο όριο ταχύτητας στο ταμπλό, ενώ τα μάτια του θα έπρεπε να είναι στραμμένα στον δρόμο. Η κατάσταση έχει χειροτερέψει, καθώς η επιβολή του ορίου συνέπεσε με τις καθυστερήσεις των εργασιών στις νέες γραμμές τραμ της πόλης, αλλά και με μια οδική παράκαμψη στο κέντρο, μετά τον αποκλεισμό ενός γνωστού πύργου της Μπολόνια.
Το βράδυ της περασμένης Τρίτης πολλές δεκάδες έξαλλοι πολίτες και οδηγοί ταξί βγήκαν στους δρόμους της πόλης για να διαμαρτυρηθούν, οδηγώντας με ρυθμό χελώνας σε μια αυτοσχέδια παρέλαση, κορνάροντας δυνατά και φωνάζοντας συνθήματα. Οι αντιδράσεις ήταν θείο δώρο για την κεντροδεξιά αντιπολίτευση του δήμου, η οποία πρωτοστάτησε στις διαμαρτυρίες και έχει ήδη ενστερνιστεί το αίτημα για διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Σύμμαχος των διαμαρτυρόμενων πολιτών είναι και ο υπουργός Μεταφορών και ηγέτης της ακροδεξιάς Λίγκας του Βορρά, Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος χαρακτηρίζει το όριο «παράλογο». Την περασμένη εβδομάδα υπέγραψε μια οδηγία που αμφισβητεί το δικαίωμα ενός δήμου να επιβάλει γενικό όριο 30 χλμ. την ώρα, με τον ισχυρισμό ότι οι περιορισμοί θα πρέπει να αποφασίζονται ανάλογα με την κυκλοφορία της κάθε οδού.
Νομικοί εμπειρογνώμονες συζητούν τη βαρύτητα της οδηγίας στις αποφάσεις μιας πόλης, και οι διαφωνίες ενδέχεται να λυθούν στα δικαστήρια. Το δημαρχείο της Μπολόνια απάντησε στην οδηγία σημειώνοντας σε δήλωσή του ότι τα όρια ταχύτητας είναι σύμφωνα με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία. «Προτεραιότητά μας είναι η οδική ασφάλεια και η ποιότητα ζωής των πολιτών» αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Ο Λεπόρε σημείωσε σε συνέντευξή του στους Times ότι το νέο όριο επηρεάζει μόνο το 70% της πόλης, με τους υπόλοιπους δρόμους να διατηρούν τα όρια των 50 ή 70 χλμ. Είπε ότι η πόλη είναι ανοιχτή σε «διορθώσεις» ως προς το όριο ταχύτητας, αλλά όχι πριν από μια περίοδο παρακολούθησης. Κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες εφαρμογής είχαν εκδοθεί μόνο 25 κλήσεις για υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, σύμφωνα με τον δήμο.
Το 2021, η Ολμπια, στη Σαρδηνία, έγινε η πρώτη ιταλική πόλη που έθεσε ένα ευρύ όριο 30 χλμ. την ώρα. Και εκεί οι αρχικές αντιδράσεις υπήρξαν σκληρές. Επί μήνες οι τοπικοί αξιωματούχοι προσπαθούσαν να πείσουν τους κατοίκους για τα οφέλη μιας πόλης πιο φιλικής για περπάτημα και ποδήλατο.
Στην Μπολόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι το όριο ταχύτητας έχει ήδη αντίκτυπο. Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή, τα τροχαία ατυχήματα μειώθηκαν κατά 21% τις δύο πρώτες εβδομάδες από την έναρξη ισχύος του νέου ορίου, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι, η οποία περιελάμβανε και έναν θάνατο. Κανένα από τα φετινά ατυχήματα δεν ήταν θανατηφόρο, σύμφωνα με ανακοίνωση του δήμου που εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα.