Ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει υποσχεθεί ότι η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, που θα γίνει στις όχθες του ποταμού Σηκουάνα τον Ιούλιο, θα είναι «μια στιγμή ομορφιάς, τέχνης, γιορτής για τον αθλητισμό και τις αξίες μας». Στην πραγματικότητα, όμως, η τελετή απειλεί να μετατραπεί σε εφιάλτη για τις αρχές ασφαλείας της χώρας.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, σύμφωνα με το Politico, ο Μακρόν για πρώτη φορά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μεταφοράς της Τελετής Εναρξης των Αγώνων μακριά από τον Σηκουάνα, σε έναν πιο συμβατικό χώρο, όπως το Stade de France, όπου θα φιλοξενηθούν επίσης οι αγώνες στίβου.
Ο Σηκουάνας, που διασχίζει την καρδιά του Παρισιού, είναι ευάλωτος σε επιθέσεις με drones και ελεύθερους σκοπευτές. Η πρόσφατη αναζωπύρωση ομάδων που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος, οι οποίες πραγματοποίησαν θανατηφόρα επίθεση με πυροβολισμούς στη Μόσχα και απειλούν αγώνες ποδοσφαίρου σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και οι κυβερνοεπιθέσεις που υποστηρίζονται από τη Ρωσία, τρομάζουν τις γαλλικές αρχές.
Η Γαλλία έχει ήδη μειώσει στο μισό –σε περίπου 300.000– τον αριθμό των ατόμων που θα επιτραπεί να παρευρεθούν στην τελετή στον Σηκουάνα, ενώ έχει αυστηροποιήσει τις απαιτήσεις εισόδου. Αλλά αυτό εξακολουθεί να μη χαλαρώνει τις υπηρεσίες ασφαλείας. Αξιωματούχοι επιβολής του νόμου που εμπλέκονται στην ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων είπαν ότι το προσωπικό ασφαλείας είναι «εντελώς εξαντλημένο» τρεις μήνες πριν από την έναρξη των Αγώνων, στις 26 Ιουλίου.
Από τον Φεβρουάριο τα γαλλικά ΜΜΕ ανέφεραν τρία διαφορετικά περιστατικά σχετικά με την κλοπή φορητών υπολογιστών, οι οποίοι φέρεται να περιείχαν πληροφορίες για ζητήματα ασφαλείας που σχετίζονται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το γραφείο του εισαγγελέα είπε ότι αυτές οι κλοπές δεν αφορούσαν ευαίσθητες πληροφορίες και δεν είναι σαφές αν αυτά τα επαναλαμβανόμενα περιστατικά ήταν στοχευμένα ή τυχαία.
Πιο πρόσφατα, το σπίτι ενός υπαλλήλου που εργαζόταν για την Thales, μια από τις ιδιωτικές εταιρείες που είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια των Αγώνων, παραβιάστηκε και ένας φορητός υπολογιστής της εταιρείας εκλάπη. Η Thales είπε στο Politico ότι ο υπάλληλος δεν εργαζόταν σε ευαίσθητα θέματα ασφαλείας.
Τελετή Εναρξης «Σχέδιο Β»
Μετά τους πυροβολισμούς στη Μόσχα, ο γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν είπε ότι οι Αρχές αποτρέπουν τρομοκρατικές επιθέσεις «κάθε μήνα» και δεσμεύθηκε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας θα είναι έτοιμες εγκαίρως να χειριστούν όλες τις απειλές κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, το οποίο αναμένεται να υποδεχθεί 13 εκατομμύρια επισκέπτες.
«Το Σχέδιο Β έγινε Σχέδιο Α» είπε ο Νταρμανέν στη Βουλή τον περασμένο μήνα παρουσιάζοντας τα νέα σχέδια για την Τελετή Εναρξης. Ενας λόγος για τη δραστική μείωση του αριθμού του κοινού στην τελετή έναρξης ήταν η ανησυχία για drones φορτωμένα με εκρηκτικά, πρόσθεσε.
Στην πρόσφατη ιστορία της η Γαλλία έχει δει πολλές επιθέσεις μεγάλης κλίμακας από ισλαμιστικές ομάδες, από το περιοδικό Charlie Hebdo έως το κλαμπ Bataclan. Αυτό ήταν ακόμη ένα έναυσμα για αυξημένα προληπτικά μέτρα.
«Δεν είναι μυστικό: Η Γαλλία ζει με την απειλή των τρομοκρατικών επιθέσεων» δήλωσε στο Politico ο Μπρούνο Λε Ρέι, επικεφαλής ασφαλείας της Ολυμπιακής Επιτροπής του Παρισιού και πρώην υψηλόβαθμος στρατιωτικός. Πρόσθεσε ότι έχει συσταθεί μια αποκλειστική υπηρεσία για τη διαχείριση των πληροφοριών που συγκεντρώνονται σχετικά με κάθε τρομοκρατική απειλή κατά τη διάρκεια των Αγώνων. «Εξαρχής, όλα τα σχέδια δημιουργήθηκαν με βάση ενδεχόμενη τρομοκρατική απειλή» πρόσθεσε.
Ομως η τελετή έναρξης είναι μόνο μία από τις πολλές προκλήσεις, δήλωσε ο Ζεράρ Λακρουά, αναπληρωτής υπεύθυνος ασφαλείας στη γαλλική ένωση αμυντικής βιομηχανίας (GICAT).
Οταν η Γαλλία κέρδισε τη διοργάνωση των Αγώνων, η GICAT έκανε προτάσεις στην κυβέρνηση για τις ανάγκες ασφαλείας των Αγώνων, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας ανίχνευσης drones και τρόπων ελέγχου του πλήθους, τις οποίες η GICAT είπε ότι η γαλλική κυβέρνηση επέλεξε να μην ακολουθήσει. «Εργαζόμαστε για αυτή την πρόταση εδώ και πέντε χρόνια, αλλά η γαλλική κυβέρνηση δεν τη δέχτηκε» είπε ο Λακρουά στο Politico. «Τώρα είναι πολύ αργά, νίπτουμε τας χείρας μας».
Σε μια αμφιλεγόμενη κίνηση, το γαλλικό Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης ένα νομοσχέδιο που θα επιτρέπει την πειραματική χρήση συστημάτων κάμερας μεγάλης κλίμακας σε πραγματικό χρόνο, που υποστηρίζονται από αλγόριθμους για τον εντοπισμό ύποπτης συμπεριφοράς, όπως εγκαταλελειμμένα αντικείμενα και άτομα που κινούνται αντίθετα από τη ροή του πλήθους. Είναι η πρώτη φορά που τέτοια συστήματα εφαρμόζονται στην Ευρώπη και είναι πολύ πιθανό η χρήση τους να προκαλέσει σύγκρουση με το νέο εγχειρίδιο κανόνων Τεχνητής Νοημοσύνης της ΕΕ.
«Εξαντλημένη» η αστυνομία
Ο γάλλος υπουργός Εσωτερικών απέρριψε τις κατηγορίες ότι η Γαλλία «είναι απροετοίμαστη». «Εργάζομαι καθημερινά για να διασφαλίσω ότι αυτή η τελετή έναρξης θα είναι μια στιγμή γαλλικής υπερηφάνειας» είπε ο Νταρμανέν σε συνέντευξή του στο Le Parisien νωρίτερα αυτόν τον μήνα. «Η τρομοκρατία μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε ανά πάσα στιγμή. Κατά ειρωνικό τρόπο, όταν έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα, τα μεγάλα γεγονότα είναι αναμφίβολα από τα ασφαλέστερα μέρη».
Οι ανάγκες ασφαλείας θα κατανεμηθούν μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών επιχειρήσεων. Συνολικά 22.000 ιδιωτικοί πράκτορες ασφαλείας θα αναπτυχθούν για την ασφάλεια των χώρων των Αγώνων και 45.000 στρατιωτικοί και αστυνομικοί θα κινητοποιηθούν στις γύρω περιοχές.
Οι γάλλοι φορολογούμενοι φοβούνται ότι θα πληρώσουν πολύ υψηλό λογαριασμό για τα έξοδα ασφαλείας της εκδήλωσης. Τον Μάρτιο ο πρόεδρος του Εθνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου, Πιερ Μοσκοβισί, δήλωσε ότι οι δημόσιες δαπάνες θα μπορούσαν να ανέλθουν μεταξύ 3 και 5 δισ. ευρώ, δυνητικά υπερβαίνοντας την αρχική εκτίμηση των 3 δισ. ευρώ. Η υπουργός Αθλητισμού, Αμελί Ουντεά-Καστερά, είπε στους νομοθέτες ότι δεν ήταν ακόμη σε θέση να δώσει έναν ακριβή αριθμό για τον προϋπολογισμό ασφαλείας των Αγώνων.
Ο Αντονί Καϊγιέ, επικεφαλής της Ενωσης Αστυνομικών (CGT), δήλωσε ότι οι ανησυχίες των γαλλικών αρχών επιβολής του Νόμου δεν αντιμετωπίστηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο δεν τους περιέλαβε σε καμία ενημέρωση και καμία απόφαση για την ασφάλεια.
«Εχουμε ήδη χειριστεί τις διαδηλώσεις κατά της COP, δύο κύματα τρομοκρατικών επιθέσεων και τις διαμαρτυρίες εναντίον της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος» είπε ο Καϊγιέ στο Politico. «Είμαστε εντελώς εξαντλημένοι».
Οι αστυνομικοί στη Γαλλία δεν επιτρέπεται να απεργούν, αλλά η ραγδαία αύξηση αναρρωτικών αδειών σε ορισμένες περιοχές τα τελευταία χρόνια έχει θεωρηθεί συγκαλυμμένη μορφή διαμαρτυρίας. Ο Καϊγιέ προειδοποίησε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί ξανά κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
Κυβερνοτρομοκρατική απειλή
Η γαλλική Υπηρεσία Κυβερνοασφάλειας (ANSSI) προετοιμάζεται επίσης για την εκδήλωση τα τελευταία δύο χρόνια. Θέλει να προστατεύσει όλες τις υπηρεσίες που θα συμμετάσχουν στους Αγώνες, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως η ενέργεια και οι μεταφορές.
Σε συνέντευξη Τύπου τον Φεβρουάριο ο Μακρόν είπε ότι «η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει γίνει συστηματικός παράγοντας αποσταθεροποίησης» και ότι οι ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις ήταν μια μορφή «επιθετικότητας» εναντίον της Γαλλίας.
«Ο στόχος για εμάς δεν είναι να μπλοκάρουμε το 100% των επιθέσεων που θα συμβούν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων» δήλωσε στο Politico ο Βενσάν Στρουμπέλ, διευθυντής της ANSSI. «Ο στόχος είναι να μπλοκάρουμε τις περισσότερες επιθέσεις, αυξάνοντας το επίπεδο ασφάλειας».
Στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2018, που φιλοξενήθηκαν στη Νότια Κορέα, η τελετή έναρξης διακόπηκε από ένα κακόβουλο λογισμικό γνωστό ως «Olympic Destroyer», το οποίο άφησε τους υπολογιστές εκτός σύνδεσης, διαγράφοντας κρίσιμα αρχεία συστήματος που οδηγούσαν στους Ολυμπιακούς ιστοτόπους, στις οθόνες και στο Wi-Fi. Σύμφωνα με τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, υπεύθυνη ήταν μια ομάδα ρώσων χάκερ.
Η Γαλλία πρέπει να είναι προετοιμασμένη για περισσότερες επιθέσεις στους Αγώνες, δήλωσε ο Φραντς Ρεγκούλ, επικεφαλής κυβερνοασφάλειας της Ολυμπιακής Επιτροπής του Παρισιού. «Βλέπουμε ήδη κάποιες κακόβουλες δραστηριότητες, αλλά προφανώς οι πιο επικίνδυνοι παίκτες θα είναι κρατικοί παράγοντες και αναμένουμε να μας χτυπήσουν όταν θα μας πονέσει περισσότερο: στην τελετή έναρξης ή στα πρώτα αγωνίσματα».
Το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με τον Ρεγκούλ, θα ήταν μια συντονισμένη κυβερνοεπίθεση και τρομοκρατική επίθεση, με την πρώτη να απενεργοποιεί κρίσιμα συστήματα ασφάλειας ή επιτήρησης. «Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει τεκμηριωμένη περίπτωση κυβερνοτρομοκρατίας εναντίον των Ολυμπιακών Αγώνων» είπε. «Δεν θα ήθελα, πάντως, να είμαι ο πρώτος υπεύθυνος ασφάλειας πληροφοριών στην Ιστορία που θα αντιμετωπίσει κάτι τέτοιο».