Τα ολλανδικά εκπαιδευτικά ιδρύματα επικρίνουν μαζικά έναν πολιτικό που προηγείται στις δημοσκοπήσεις πριν από τις πρόωρες εκλογές της επόμενης εβδομάδας, για τη δήλωσή του ότι η χώρα έχει πάρα πολλούς διεθνείς φοιτητές που παρακολουθούν μαθήματα στα αγγλικά, περιγράφοντας τις προτάσεις του ως «γελοίες» και ενδεικτικές του «περιορισμού του ολλανδικού μυαλού».
Ο Πέτερ Ομτζίκτ, δημοφιλής αρχηγός του νέου κόμματος Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο (NSC), που έχει ισχυρές δημοσκοπικές επιδόσεις ενόψει των πρόωρων εκλογών στις 22 Νοεμβρίου, είπε σε ξένους δημοσιογράφους ότι η χώρα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει έλλειψη εργατικού δυναμικού μέσα στην επόμενη πενταετία, καθώς τόσο πολλοί φοιτητές σε ολλανδικά πανεπιστήμια απέκτησαν τα πτυχία τους στα αγγλικά και μετά επέστρεψαν στις πατρίδες τους.
Το κόμμα του προτείνει τον περιορισμό της ετήσιας μετανάστευσης στην Ολλανδία σε 50.000, αριθμός που θα περιλαμβάνει και τους φοιτητές. Ομως η Ενωση Πανεπιστημίων της Ολλανδίας (UNL) αντιδρά, λέγοντας ότι η ολλανδική οικονομία χρειάζεται υψηλού επιπέδου αγγλόφωνους πτυχιούχους και πως είναι «γελοίο» να επιστρέψουμε στις μέρες που γίνονταν τα πάντα στα ολλανδικά.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian, o προσωρινός πρόεδρος της UNL, Τζουκ ντε Βρις, δήλωσε: «Είναι ένα σημείο καμπής στη συζήτηση. Αυτό που βλέπω είναι κάτι που αποκαλώ “περιορισμό του ολλανδικού μυαλού”. Είχαμε μια περίοδο παγκοσμιοποίησης, αλλά σήμερα υπάρχουν νέα πολιτικά κόμματα με διαφορετική άποψη για τέτοια θέματα, όπως το NSC».
Ο Ντε Βρις ισχυρίζεται ότι είναι μια διεθνής τάση τα εθνικά κράτη να γίνονται πιο σημαντικά. «Αλλά είναι γελοίο κατά τη γνώμη μου να λέμε ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα στα ολλανδικά» λέει. «Οι ολλανδοί φοιτητές μαθαίνουν πολλά από τους ξένους φοιτητές, πολλά μέλη του προσωπικού μας προέρχονται από το εξωτερικό – και η οικονομία μας είναι πολύ ανοιχτή. Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ανθρώπους που να μπορούν να μιλούν και να γράφουν αγγλικά στο υψηλότερο επίπεδο».
Οι ανησυχίες σχετικά με τη διεθνοποίηση στην εκπαίδευση έχουν αυξηθεί στη μικρή ευρωπαϊκή χώρα που βασίζεται στις εξαγωγές, ύστερα από μια πλημμύρα μαθημάτων για πτυχία στα αγγλικά, που προκάλεσε τριπλασιασμό των διεθνών φοιτητών μεταξύ 2005-2022. Φέτος, σύμφωνα με το UNL, το 26% των 340.000 φοιτητών της χώρας είναι από το εξωτερικό.
Αυτή η εξέλιξη, κατά τους επικριτές της, ασκεί επιπλέον πίεση στην ακριβή αγορά κατοικίας. Ενα νέο νομοσχέδιο για την εκπαίδευση προτείνει ήδη να γίνουν τα περισσότερα πτυχία bachelor «πρώτα στα ολλανδικά» και να μπει ανώτατο όριο στον αριθμό των διεθνών πτυχίων.
Ωστόσο, ο υπουργός Παιδείας, Ρόμπερτ Ντιζγκράαφ, μέλος του φιλελεύθερου κόμματος D66, διαφωνεί: «Συχνά ακούω διάφορες καρικατούρες που λένε να γίνονται όλα στα ολλανδικά και να επιστρέψουμε στο σύστημα που είχαμε πριν από 50 χρόνια. Αυτό είναι οπισθοδρομικό. Η απεριόριστη ανάπτυξη είναι όντως επιζήμια για το σύστημά μας, αλλά απαιτεί μια λεπτή χειρουργική επέμβαση – όχι τσεκούρι».
Μιλώντας την περασμένη εβδομάδα στο Amersfoort, ο Ομτζίκτ είπε σε ξένους δημοσιογράφους: «Το 40% των νέων πρωτοετών φοιτητών στα ολλανδικά πανεπιστήμια προέρχονται από το εξωτερικό και μετά επιστρέφουν στις χώρες τους επειδή τους διδάσκουμε στα αγγλικά. Με αυτόν τον ρυθμό θα αντιμετωπίσουμε έλλειψη εργατικού δυναμικού σε πέντε έως δέκα χρόνια σε κρίσιμους τομείς, επειδή δεν έχουμε εκπαιδεύσει πραγματικά τον δικό μας πληθυσμό».
Ωστόσο, οι ειδικοί προτρέπουν τη χώρα να μην ακολουθήσει το παράδειγμα της Δανίας, η οποία περιόρισε τον αριθμό των φοιτητών στα μαθήματα αγγλικής γλώσσας πριν από δύο χρόνια, αλλά τώρα προτείνει να ανοίξει ξανά πανεπιστημιακούς χώρους σε όσους προέρχονται από το εξωτερικό, λόγω δαπανηρών ελλείψεων εργατικού δυναμικού.
«Οι τρέχουσες ιδέες για τη μείωση του αριθμού ξένων φοιτητών και προσωπικού δίνουν το λάθος μήνυμα και θα τρομάξουν τα διεθνή κορυφαία ταλέντα, σε μια εποχή που η οικονομία –και η κοινωνία μας στο σύνολό της– έχουν απεγνωσμένη ανάγκη από εργατικό δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης» λέει ο Ρόμπερτ-Γιαν Σμιτς, πρόεδρος του εκτελεστικού συμβουλίου του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Αϊντχόβεν, και προτείνει να μην επαναληφθεί το σφάλμα της Δανίας.
Ο ολλανδικός επιχειρηματικός οργανισμός VNO-NCW ανησυχεί επίσης για τη μείωση του αριθμού ξένων φοιτητών και τη μείωση των φορολογικών προνομίων για άτομα που καλύπτουν θέσεις εργασίας όπου τα τοπικά ταλέντα είναι σπάνια. «Χρειαζόμαστε πραγματικά τους ξένους φοιτητές, για παράδειγμα σε τεχνικούς τομείς για εταιρείες υψηλής τεχνολογίας» εξηγεί εκπρόσωπος του οργανισμού.
Ο Κεν Τζιλέρ, ομότιμος καθηγητής συστημάτων φυτικής παραγωγής στο Πανεπιστήμιο & Ερευνητικό Κέντρο του Βαχενίνγκεν, λέει ότι εξειδικευμένα ιδρύματα όπως το δικό του λειτουργούν εξ ολοκλήρου σε διεθνές πλαίσιο. «Το παγκόσμιο αποτύπωμα της ολλανδικής εκπαίδευσης είναι τεράστιο. Η Ολλανδία είναι μια μικροσκοπική χώρα, αλλά σε αντικείμενα όπως η διεθνής εκπαίδευση έχει αντίκτυπο πολύ μεγαλύτερο από το μέγεθός της».
Ο Ντιζγκράαφ προειδοποιεί την επόμενη ολλανδική κυβέρνηση να μη χάσει την αίσθηση του μέτρου. «Η απεριόριστη ανάπτυξη σαφώς δεν είναι βιώσιμη» λέει. «Αλλά πρέπει να βρείτε αυτή τη λεπτή ισορροπία που θα διατηρήσει το σύστημά μας προσβάσιμο σε ολλανδούς φοιτητές και ταυτόχρονα να βεβαιωθείτε ότι ικανοποιείτε τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας».