Εχοντας την κατάλληλη ονομασία («Φάρμα του Μέλλοντος»), το νέο πρότζεκτ του πανεπιστημίου Βαγκενίνγκεν της Ολλανδίας είναι ένας τεράστιος χώρος καλλιέργειας, που δεν διαθέτει κανένα γνώριμο παράγωγο της νέας τεχνολογίας. Πρόκειται για μια έκταση με μεγάλα χωράφια απέναντι από το κτίριο του πανεπιστημίου, που περιλαμβάνει γυμνά, ανεμόμυλους στο βάθος, και τεράστιες λωρίδες καλλιεργειών.
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα χωράφια θα ήταν γεμάτα από μια μονοκαλλιέργεια, όπως καλαμπόκι, ή σιτάρι. Αλλά στο πανεπιστήμιο, που βρίσκεται στην πόλη Λέλισταντ, οι ειδικοί της «Φάρμας του Μέλλοντος» πειραματίζονται με διαφορετικές γεωργικές μεθόδους, συμπεριλαμβανομένης της ποικιλομορφίας των καλλιεργειών, με οκτώ διαφορετικές καλλιέργειες να σπέρνονται ανά πάσα στιγμή, συμπεριλαμβανομένων του σίτου, των κρεμμυδιών, των πατατών και των φασολιών.
«Γνωρίζουμε ότι η ποικιλομορφία των καλλιεργειών λειτουργεί», λέει στο BBC ο διευθυντής του έργου, Βάιναντ Σούκελ, προσθέτοντας ότι η ομάδα του χρησιμοποιεί επίσης καλλιέργειες για να βοηθήσει στη βελτίωση του εδάφους και της βιοποικιλότητας. «Είναι μια πιο αποτελεσματική χρήση του νερού, έχει χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης παρασίτων, έχει μεγαλύτερη βιοποικιλότητα, είναι καλύτερο για το έδαφος και δίνει υψηλότερες αποδόσεις».
Το πανεπιστήμιο ξεκίνησε τη «Φάρμα του Μέλλοντος» πριν από τέσσερα χρόνια, αφού είδε τη βιοποικιλότητα να μειώνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής. «Αναρωτηθήκαμε αν ήταν δυνατό να σχεδιαστεί ένα σύστημα εκμετάλλευσης υψηλής παραγωγής τροφίμων με μηδενική χρήση ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, χωρίς ζημιές από φυτοφάρμακα, και ανθεκτικό σε έντονες βροχοπτώσεις, ή πολύ μεγάλες περιόδους ξηρασίας», εξηγεί ο Σούκελ στο βρετανικό Μέσο.
Η Ολλανδία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων παγκοσμίως. Συμπεριλαμβανομένων των ζωικών προϊόντων, αυτές οι εξαγωγές εκτιμάται ότι έχουν αυξηθεί κατά 9,4%, στα 104,7 δισ. ευρώ το 2021, σύμφωνα με το τμήμα Οικονομικής Ερευνας του Βαγκενίνγκεν και την Ολλανδική Στατιστική Υπηρεσία.
Ωστόσο, η παραγωγή για μια τόσο μεγάλη εξαγωγική αγορά ασκεί μεγάλη πίεση στο περιβάλλον της χώρας. Ετσι, ο Σούκελ και η ομάδα του επικεντρώνονται στη βιώσιμη παραγωγή. «Πρέπει να αναγεννήσουμε τα εδάφη και τη βιοποικιλότητα. Αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο υπάρχει μεγάλης κλίμακας και ομοιόμορφη γεωργική παραγωγή, που είναι πολύ εντατική και σκοτώνει το έδαφος», λέει στο BBC.
Μία από τις λύσεις της ομάδας του για την καταπολέμηση του ξηρού καιρού ήταν η δημιουργία ενός συστήματος αποστράγγισης, που συγκεντρώνει το υπερβολικό νερό και το αντλεί υπόγεια, εξηγεί ο Σούκελ. «Το χειμώνα έχουμε πάρα πολύ νερό. Τώρα όλο το νερό στάζει στο χώμα και πιάνεται στο σύστημα αποστράγγισης. Εχουμε μια μεγάλη φυσαλίδα νερού κάτω από το έδαφος».
Στη «Φάρμα του Μέλλοντος» υπάρχουν πολυετείς λωρίδες λουλουδιών για να διασφαλιστεί ότι υπάρχει τροφή και καταφύγιο για τα ζιζάνια. Η φάρμα, η οποία παρουσιάζει την έρευνα και τις γνώσεις της σε εταιρείες και οργανισμούς σε όλο τον κόσμο, έχει επενδύσει στην τεχνολογία για να βοηθήσει την παραγωγή της να γίνει ισχυρότερη και πιο βιώσιμη.
Αυτό περιλαμβάνει τεχνολογία που αναγνωρίζει τα ζιζάνια. «Αντί να ψεκάζει τα πάντα με τις ίδιες δόσεις, το μηχάνημα που χρησιμοποιούμε αναγνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στα ζιζάνια και το φυτό καλλιέργειας, και ψεκάζει μικρή ποσότητα μικροβιοκτόνου πάνω του», εξηγεί ο Σούκελ.
Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι μπορεί να είναι δύσκολο για τους αγρότες να επενδύσουν στην τεχνολογία, λόγω του υψηλού κόστους. «Για παράδειγμα, ένα από τα μεγαλύτερα μηχανήματα συγκομιδής πατάτας κοστίζει 500.000 ευρώ και χρησιμοποιείται μόνο για τέσσερις εβδομάδες το χρόνο», λέει.
Παράλληλα, η ολλανδική κυβέρνηση αποκάλυψε ριζοσπαστικές ενέργειες για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ζημίας, προβάλλοντας φιλοδοξίες να μειώσει στο μισό τις εκπομπές αζώτου έως το 2030. Ενας τρόπος, είναι μέσω της πίεσης για μείωση της κτηνοτροφίας κατά το ένα τρίτο, σχέδιο που πυροδότησε πανεθνικές διαμαρτυρίες από τους αγρότες.
Στα νοτιοδυτικά της Ολλανδίας, ο Γιάκομπ φαν ντεν Μπορν είναι αγρότης τρίτης γενιάς που παράγει κυρίως πατάτες, αλλά και ζαχαρότευτλα, σιτάρι και κριθάρι, καθώς και μικρές καλλιέργειες, όπως παστινάδες και γλυκοπατάτες, σε 900 εκτάρια γης. Εκτός από τις πωλήσεις στη χώρα του, εξάγει και σε χώρες όπως η Αγγλία, η Γερμανία, το Βέλγιο και η Γαλλία.
Ο φαν ντεν Μπορν άρχισε να επενδύει σε μια ευρύτερη ποικιλία καλλιεργειών, όταν παρατήρησε ότι η ποιότητα του εδάφους χειροτέρευε. Υπέρμαχος της γεωργίας ακριβείας, στράφηκε στην τεχνολογία GPS για να μετρήσει, να αναλύσει και να ερευνήσει τις καλλιέργειες του όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, προκειμένου να επιτύχει υψηλότερες αποδόσεις.
Εχει επενδύσει στην τεχνολογία σάρωσης εδάφους, που του επιτρέπει να χαρτογραφεί και να τεκμηριώνει κάθε τετραγωνικό μέτρο εδάφους. Αξιοποιεί επίσης αισθητήρες και υποδομές δεδομένων. Εξηγεί στο BBC ότι μια βασική εστίαση για το επόμενο έτος είναι η άρδευση με μεταβλητό ρυθμό, η οποία παρέχει προσχεδιασμένα επίπεδα νερού σε ελεγχόμενους χρόνους.
Ο φαν ντεν Μπορν έχει επίσης επενδύσει πολλά στη διαχείριση ασθενειών του εδάφους. Λέει ότι επενδύει στην Τεχνητή Νοημοσύνη για να τον βοηθήσει να δώσει απαντήσεις για το μέλλον. «Για μένα, η φάρμα του μέλλοντος έχει να κάνει με δεδομένα, Τεχνητή Νοημοσύνη και μάθηση», αποκαλύπτει στο BBC.
Κοιτώντας μπροστά στο μέλλον, οι αγρότες αρχίζουν να κατανοούν ότι πρέπει να γίνουν πιο προσαρμοστικοί, λόγω της κλιματικής αλλαγής, λέει ο φαν ντεν Μπορν στο BBC. «Μπορούμε να παράγουμε πιο αποτελεσματικά και με χαμηλότερο οικολογικό αποτύπωμα – δεν είναι μόνο θέμα ποσότητας, αλλά και ποιότητας».