Οι επαρχιακές εκλογές στην Ολλανδία είναι απίθανο να προκαλέσουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον πέρα από τα σύνορα της χώρας. Αλλά αυτές που διεξήχθησαν πριν από περίπου τρεις εβδομάδες, τη 15η Μαρτίου, προσέλκυσαν την προσοχή πολλών, επειδή ανέδειξαν τις τεράστιες δυσκολίες που πρόκειται να προκύψουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση κατά την εφαρμογή των διάφορων προγραμμάτων πράσινης μετάβασης. Νικητής αναδείχθηκε, τελικά, ένα άγνωστο κόμμα με την ονομασία Boer Burger Beweging (BBB), Κίνημα Αγροτών Πολιτών, το οποίο στις εκλογές του 2021 είχε καταφέρει να κερδίσει μόνο μία έδρα στη Βουλή.
Στην εκλογική αναμέτρηση του προηγούμενου μήνα το BBB κέρδισε τις περισσότερες ψήφους σε σχεδόν όλες τις επαρχίες και, καθώς οι επαρχιακές εκλογές καθορίζουν επίσης τη σύνθεση της ολλανδικής γερουσίας, το BBB, με 17 έδρες, είναι πλέον το πρώτο κόμμα στην ολλανδική Ανω Βουλή και η τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα.
Ο συνασπισμός Αριστεράς-Πρασίνων κέρδισε 15 έδρες, ενώ ο φιλελευθερο-συντηρητικός συνασπισμός τεσσάρων κομμάτων που υποστηρίζει τον πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε μόλις 24 (ενώ κατείχε 32). Οπως θυμίζει η ολλανδική εφημερίδα Volkskrant, για να επιτευχθεί πλειοψηφία στη Γερουσία απαιτούνται 38 έδρες από τις 75 που διατίθενται συνολικά.
Η επιτυχία του BBB οφείλεται κυρίως στην εναντίωση των αγροτικών περιοχών στα σχέδια της κυβέρνησης του Μαρκ Ρούτε κατά της κλιματικής αλλαγής: η Ολλανδία πρέπει να μειώσει τις εκπομπές αζώτου (ενός αερίου του θερμοκηπίου που εκπέμπεται από τα λιπάσματα και την κοπριά) κατά 50% έως το 2035. Αλλά ο ολλανδός πρωθυπουργός επιθυμεί ο στόχος αυτός να επιτευχθεί νωρίτερα, έως το 2030. Για να συμβεί όμως αυτό θα πρέπει να μειωθεί σημαντικά ο ζωικός πληθυσμός που εκτρέφεται στη χώρα, με τους κτηνοτρόφους να αποζημιώνονται, φυσικά, για τις όποιες απώλειές τους.
Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, αυτό θα σήμαινε το κλείσιμο του ενός τρίτου των κτηνοτροφικών μονάδων. Αλλά και η γεωργία, που στην Ολλανδία βασίζεται στη μαζική χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, θα πρέπει να υποστεί περιορισμούς. Τους τελευταίους μήνες, κτηνοτρόφοι και αγρότες, έχοντας επιλέξει ως έμβλημά τους τη σημαία της πατρίδας τους αλλά αναποδογυρισμένη, κινητοποιήθηκαν μαζικά κατά των κυβερνητικών σχεδίων, κλείνοντας δρόμους και πραγματοποιώντας πορεία έως τη Χάγη, στο πλαίσιο μιας σειράς ολοένα πιο μαχητικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας που επαινέθηκαν στο εξωτερικό από λαϊκιστές ηγέτες, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και η Μαρίν Λεπέν.
Παρότι η Ολλανδία είναι μια μικρή χώρα, η κτηνοτροφία και η γεωργία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία αλλά και στον εθνικό πολιτισμό: στην επικράτειά της ζουν 17 εκατ. άνθρωποι αλλά και 100 εκατ. αγελάδες, χοίροι και κοτόπουλα. Η Ολλανδία είναι, δε, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, χάρη σε ένα σύστημα εντατικής γεωργίας που αυξάνει μεν σημαντικά την απόδοση αλλά συνεπάγεται υψηλό επίπεδο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, πολύ υψηλότερο σε σχέση με τα όρια που καθόρισε η ΕΕ, όπως αποφάνθηκε το ανώτατο δικαστήριο της Ολλανδίας το 2019. Για τους ίδιους λόγους, τα ολλανδικά δικαστήρια έχουν μπλοκάρει σημαντικά κατασκευαστικά έργα στη χώρα, με την κυβέρνηση να καλείται πλέον να επιλέξει μεταξύ κατασκευών και γεωργίας/κτηνοτροφίας.
Η 55χρονη ηγέτιδα του BBB Κάρολιν βαν ντερ Πλας κέρδισε επειδή κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους της υπαίθρου ότι θα υπερασπιστεί τα «ξεχασμένα» συμφέροντά τους ενώπιον των απαιτήσεων των αστών ψηφοφόρων, οι οποίοι, σε αντίθεση με τους κτηνοτρόφους και τους γεωργούς, υποστηρίζουν τα όποια σχέδια του Μαρκ Ρούτε με στόχο τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οπως εξηγεί το Politico, ο ολλανδός πρωθυπουργός εξακολουθεί να μπορεί να περάσει το σχέδιό του με την υποστήριξη της συμμαχίας Αριστεράς-Πρασίνων στη γερουσία, αλλά στις επαρχίες –οι οποίες φέρουν την ευθύνη για την πρακτική εφαρμογή των όποιων πολιτικών για τη μείωση των εκπομπών και όπου το BBB είναι τώρα πρώτο κόμμα σχεδόν σε όλες– το Κίνημα Αγροτών Πολιτών θα μπορούσε να σχηματίσει μπλοκ με τα κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας που εξακολουθούν να διατηρούν κάποιες επιφυλάξεις για την πράσινη μετάβαση, καθυστερώντας, έτσι, την εφαρμογή της.
Για τους New York Times, η αντιπαράθεση για τις εκπομπές αζώτου στην Ολλανδία είναι απλώς προάγγελος παρόμοιων συγκρούσεων που πρόκειται να ξεσπάσουν σε ολόκληρο τον πλούσιο κόσμο και ειδικά στην Ευρώπη. «Αποκλεισμοί με τρακτέρ για παρόμοια σχέδια σημειώθηκαν στο Δουβλίνο, στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες. Η δέσμευση για επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών μέχρι τα μέσα του τρέχοντος αιώνα θα επιφέρει τεράστιες αλλαγές για τους κτηνοτρόφους και τους αγρότες σε όλον τον κόσμο» προειδοποιεί η αμερικανική εφημερίδα.