Μία λέξη: «αναψυχή». Δεύτερη λέξη: «επένδυση».
Αυτές οι δύο λέξεις έγιναν ταυτόσημες στο διεθνές επενδυτικό συνέδριο φιλοξενίας «International Hospitality Investment Forum» (IHIF), που πραγματοποιήθηκε 2-5 Μαΐου στο Βερολίνο.
Αν «ο τουρισμός είναι ψυχολογία» τότε το IHIF 2022 το επιβεβαίωσε. Στην εναρκτήρια δεξίωση του επενδυτικού συνεδρίου, που παραδοσιακά διεξαγόταν τον Μάρτιο στο Βερολίνο, ως προάγγελος της διεθνούς έκθεσης τουρισμού ITB, ο παλμός στην αίθουσα που έσφυζε από κόσμο έδειχνε διακοπές, ταξίδι, αναψυχή.
Τα πηγαδάκια πολλά, οι συζητήσεις ατελείωτες, δεν αρκέστηκαν στο δίωρο της πρώτης κοινωνικής συνάντησης της επενδυτικής κοινότητας.
Δύο χιλιάδες τετρακόσιοι σύνεδροι, 23% των οποίων επενδυτές και οι μισοί συμμετείχαν για πρώτη φορά στη φετινή διοργάνωση, η οποία έφερε τον τίτλο «Άνθρωποι – Πλανήτης – Κέρδος» (People – Planet – Profit). Και αυτό ως μια πρώτη ένδειξη, η οποία τονίστηκε σε κάθε συνεδρία, για τη σημασία των κριτηρίων ESG (Environmental -Social – Governance) μετά την πανδημία, αλλά και τις προκλήσεις που επιφέρουν στην αποκόμιση κέρδους.
Η συμμετοχή «δείχνει πόσο διψασμένοι είναι οι επενδυτές για τη φιλοξενία», είπε o πρόεδρος του τομέα Hospitality + Travel Group της διοργανώτριας Questex, Alexi Khajavi.
Η δίψα για διακοπές, μετά από δύο χρόνια πανδημίας αποτυπώνεται παντού. Το ίδιο και η αισιοδοξία. Και τα δύο ως ψυχική ανάγκη. Μια και υπάρχουν πολλά «αγκάθια» στη διαδρομή.
Ο φόβος για τον κορονοϊό αποτελεί παρελθόν, ακόμα και αν ο ιός δεν έχει εξαλειφθεί. Ακόμα και ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα σταθεί εμπόδιο. Το πρώτο σοκ, το ξάφνιασμα της παγκόσμιας κοινότητας έχει ξεπεραστεί. Αρκεί η σύγκρουση να μην διευρυνθεί. Οι απώλειες έχουν μετρηθεί και προχωράμε «business as usual».
Τελικά, η πανδημία ήταν περισσότερο επιταχυντής, παρά πρόσκομμα για την τουριστική βιομηχανία.
Τι μαθαίνουμε από αυτό, σήμερα, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται μόνο από ρευστότητα;
Να τοποθετούμε αξία σε παράγοντες που μπορούμε να επηρεάσουμε, είπε στέλεχος της Goldman Sachs.
Οι δυνάμεις της ζήτησης αλλάζουν και τα λειτουργικά κέρδη αυξάνονται περισσότερο απ’ ό,τι περίμενε η τουριστική βιομηχανία, τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ωστόσο επηρεάζει άμεσα και έμμεσα. Η περιφερειακή αποσταθεροποίηση είναι δεδομένη. Όπως και η ανασφάλεια. Ταυτόχρονα, η ενεργειακή κρίση και ο πληθωρισμός καθιστούν το κόστος έναν καίριο παράγοντα.
Ολοι έχουν να κάνουν με νέα δεδομένα. Οι φυσαλίδες του «champagne effect» για διακοπές αναψυχής θα «κάτσουν» κάποια στιγμή, όμως ορισμένα στοιχεία θα παραμείνουν, είπε στέλεχος της real estate εταιρίας CBRE.
Αυτή τη στιγμή όλα τα πρότζεκτ φιλοξενίας είναι φάση επαναξιολόγησης κόστους και κατεύθυνσης. Γιατί τα περισσότερα καθίστανται πιο οριακά ή λιγότερο βιώσιμα. Και το ζητούμενο είναι η εύρεση κεφαλαίου, όχι αναπτυξιακού σχεδίου.
Την ίδια ώρα, οι παίκτες που διαχειρίζονται το χρέος των ξενοδοχείων αλλάζουν. Από τους θεσμικούς – παραδοσιακούς – τις τράπεζες και νέοι μπαίνουν στο «παιχνίδι». Private equity, ασφαλιστικά ιδρύματα, κ.α. Η αναψυχή είναι πολύ ελκυστική τώρα.
Αυτό, εφόσον έχει προτεραιότητα το ESG και δεδομένο ότι αυτό περιλαμβάνεται στο business plan κάθε εγχειρήματος.
Γιατί αν πρέπει να αλλάξει κάτι, είναι ότι η βιωσιμότητα θα πρέπει επιταχυνθεί και να εμβαθύνει σε κάθε πτυχή της φιλοξενίας. Κυρίως «να είμαστε ειλικρινείς σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα», τόνισε ο ομιλητής της KSL Capital Partners International.
Από την άλλη, είναι πολύ δύσκολο να «διαβάσεις» μακροοικονομικά στοιχεία. Το γράφημα της απόδοσης (yield) της τελευταίας διετίας, αν αναστραφεί δείχνει μεγάλη ταχύτητα, σημειώνει στέλεχος της CBRE.
Ανάκαμψη στα επίπεδα του 2019 χάρη στο σκι, τη θάλασσα και τα εμβόλια
Η ξενοδοχειακή πληρότητα στην Ευρώπη ανέκαμψε με εκθετικό βαθμό στο 70% του 2019 και ίσως βελτιωθεί περισσότερο τον Μάιο, ανέφερε ο Robin Rossman, γενικός διευθυντής της STR. Και αυτό οφείλεται στο τρίπτυχο «ski, sea, tea» (στο σκι, στη θάλασσα και στο τσάι), πρόσθεσε. Για να το εξηγήσει σημειώνοντας την «απελπισμένη επιθυμία» των ανθρώπων να επιστρέψουν στις χιονοδρομικές πίστες, να κάνουν ένα διάλειμμα αναψυχής κοντά στη θάλασσα και στην ταχύτερη ανάπτυξη εμβολιασμού και την άρση των περιορισμών για τον COVID.
«Είναι μια απότομη ανάκαμψη». Εν τω μεταξύ, οι ξενοδοχειακές τιμές ADR (Average Daily Rate) αγγίζουν τα επίπεδα του 2019. Αλλά και ο πληθωρισμός καλπάζει.
Μέσα σε όλα αυτά, τα παραθεριστικά ξενοδοχεία δεν είναι πια η τελευταία επιλογή για τους επενδυτές. Εγιναν η πρώτη. Γιατί μετά την πανδημία έδειξαν ότι είναι ο πιο ανθεκτικός τύπος φιλοξενίας.
Μια χρονιά rebound και οι προκλήσεις του 2023
Είναι όλα τόσο ρόδινα;
Οχι. Οι λειτουργικές προκλήσεις είναι πολλές. Εξάλλου, τα μικτά κέρδη είναι ακόμα κάτω από τα επίπεδα του 2019. Σε κάθε περίπτωση τα έσοδα θα αυξηθούν. Η πρόκληση είναι στα κέρδη, λόγω των πληθωριστικών τάσεων.
Σε ό,τι αφορά δε το συνεδριακό κομμάτι της αγοράς, τα οργανωμένα και εταιρικά ταξίδια, η ανάκαμψη θα είναι πιο αργή και διαφορετική απ’ ό,τι γνωρίζαμε.
Από την άλλη, όλοι φοβούνται την επένδυση σε αναξιοποίητη περιοχή (Greenfield) για να μη βγουν εκτός χρονοδιαγράμματος. Ετσι το ενδιαφέρον εστιάζεται σε ανακαίνιση, αναβάθμιση και διαχείριση υφιστάμενων υποδομών. Ετσι κι αλλιώς «στη Μεσόγειο τα καλά κομμάτια γης έχουν ήδη χτιστεί».
Το εργασιακό κενό και κόστος προβληματίζει πολύ και θα αλλάξει πολλά στην υφιστάμενη πρακτική. Και φυσικά, ο πληθωρισμός και το ενεργειακό κόστος είναι οι νέοι συντελεστές που αλλάζουν την εξίσωση. Επιβαρύνοντας τα κόστη και τα κέρδη. Όπως επίσης το διαθέσιμο εισόδημα του κόσμου.
«Το 2022 θα είναι πολύ καλύτερο απ’ ό,τι περιμένουμε», είπε ο Robin Rossman, τολμώντας μια προσωπική εκτίμηση που βασίζεται σε στοιχεία που συγκεντρώνει η STR. «Αυτό που θα συμβεί τους επόμενους έξι μήνες, είναι ήδη δεδομένο», δήλωσε. «Όμως, αυτό που θα ακολουθήσει την επόμενη χρονιά, είναι ένα άλλο θέμα», πρόσθεσε.
Εως τότε, ο ενθουσιασμός των επενδυτών με την παραθεριστική φιλοξενία είναι έκδηλος. Ο αριθμός των συμφωνιών στην Ευρώπη είναι εντυπωσιακός, ο ανταγωνισμός για την απόκτηση assets έντονος. Η σχέση ιδιοκτήτη ακινήτου και εκμισθωτή αλλάζει. Πλέον η τάση είναι για συμβόλαια διαχείρισης (management agreement).
Οι άνθρωποι θέλουν να πάνε διακοπές. Αυτό κάνει τους επενδυτές να αγαπούν την αναψυχή. Κυρίως την υψηλή βαθμίδα της. Δεν ισχύει το ίδιο για τη χαμηλότερη. Γιατί το 2023, ο πληθωρισμός θα έχει επηρεάσει το διαθέσιμο εισόδημα. Και αυτό θα κάνει τη διαφορά.
Η αναψυχή (και η Ελλάδα) «ανθίζει» με κλειδί τη συνδεσιμότητα
Σε αυτό το κλίμα, αγορές όπως η Ελλάδα «ανθίζουν», είπε ο αντιπρόεδρος ανάπτυξης EMEA της Hilton. Η μεγαλύτερη πρόκληση γι’ αυτές τις αγορές, είναι να πείσουν τις αεροπορικές εταιρίες να κρατήσουν τις πτήσεις, πέρα από την περίοδο αιχμής, πρόσθεσε. Γιατί τα «γκρίζα μαλλιά» θα ταξιδέψουν πολύ και μετά την υψηλή σεζόν.
Γιατί τελικά και η κερδοφορία και βιωσιμότητα των παραθεριστικών ξενοδοχείων και προορισμών εξαρτάται από τη συνδεσιμότητά τους.
Και εκτός από αυτή, έχει σημασία με τι προϊόν και υπηρεσίες εμπλουτίζεις μια ξενοδοχειακή υποδομή για να την καταστήσεις ελκυστική και πέρα από τους μήνες της έντονης ζήτησης. Σε κάθε περίπτωση, η απόδοσή της επηρεάζεται από τη συνδεσιμότητα και την αξία του προορισμού. Γιατί και «η αξία του asset είναι αυτό που σου αποδίδει η λειτουργία του», ήταν μερικά από τα σχόλια των επενδυτών.
Εδώ έχουμε και μια δυναμική επαναφορά. Το μοντέλο all inclusive επιστρέφει δριμύτερο, μετά την «κακή φήμη» των προηγούμενων ετών. Ακριβότερο και ποιοτικότερο: Premium all inclusive. Δεν είναι τυχαία η ανακοίνωση της πλατφόρμας «All» της Accor στο πλαίσιο του IHIF, με σύνθημα «Accor Live Limitless – It’s All possible» (Accor, Ζήσε χωρίς όρια – Ολα είναι δυνατά). Ένα σύνθημα που συνεπαίρνει τον ταξιδιώτη, όπως και το οπτικό υλικό που το συνοδεύει, απόλυτα συνδεδεμένο με το όραμα του χαρισματικού διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου Sebastien Bazin. Ο τελευταίος ήταν εξάλλου ο σταρ του συνεδρίου, μετά από μια τοποθέτηση που έκανε αίσθηση τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Βερολίνο.
«Ολοι εδώ έχουν θετική ενέργεια. Αλλά ας μην είμαστε τυφλοί και ας μην είμαστε βλάκες», δήλωσε στη δημόσια συζήτηση την Τετάρτη ο CEO της Accor. «Αυτό που συμβαίνει στον έξω κόσμο θα μας χτυπήσει σε εννέα έως 12 μήνες».
Μέχρι τότε βέβαια «όλα μπορούν να συμβούν», σχολίαζαν οι περισσότεροι που συμμετείχαν στο IHIF.
Γιατί το ηθελημένο κλίμα αισιοδοξίας ήταν αυτό που χαρακτήρισε το φετινό επενδυτικό forum, με τις ζωντανές συζητήσεις, τις αμέτρητες συναντήσεις και τις εν δυνάμει συμφωνίες. «Ολοι τρέχουν να μπουν στη φιλοξενία, σαν να μην υπάρχει αύριο», περιγράφει asset manager.
Γιατί «τα λεφτά πρέπει να βγάλουν λεφτά», προσθέτει investment banker που συμμετείχε.
«Τα λεφτά «κάθονται» δύο χρόνια, με την πανδημία. Πρέπει να κινηθούν».
Υ.Γ.: Μια κίνηση αλληλεγγύης για την Ουκρανία. Η διοργανώτρια του συνεδρίου IHIF, Questex, απηύθυνε πρόσκληση στους συνέδρους να κάνουν χρηματική δωρεά, ώστε να καταστεί δυνατή η έκδοση μιας ανεξάρτητης εφημερίδας στο Κίεβο.