Παρά την αύξηση της παραγωγής πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία, μετά τις έντονες πιέσεις των Αμερικανών, η τιμή του μαύρου χρυσού ελάχιστα «κουνήθηκε» τις τελευταίες ημέρες.
Κι έτσι η ζωή στην πυρίκαυστη ζώνη των εξωφρενικών αυξήσεων στα καύσιμα κίνησης συνεχίζεται με τη ζήτηση να παραμένει ψηλά, καθώς βγαίνουμε από την πανδημία, και τις κυβερνήσεις της Δύσης να σχεδιάζουν (όπως και η ελληνική) νέα επιδόματα για τους καταναλωτές αλλά και μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης.
«Oταν η Σαουδική Αραβία, η επονομαζόμενη και Κεντρική Τράπεζα του πετρελαίου, δεν μπορεί να σταματήσει το ράλι των τιμών, τότε τι μπορεί να συμβαίνει;» διερωτώνται οι Financial Times σε ανάλυσή τους για το οικονομικό θέμα των ημερών.
Υστερα από δύο μήνες πρέσινγκ από τις ΗΠΑ, οι Σαουδάραβες και τα άλλα μέλη του OPEC, του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Εξαγωγικών Κρατών που αποτελεί την κυρίαρχη δύναμη στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, δέχτηκαν να ανοίξουν την κάνουλα και να επιταχύνουν την παραγωγή. Πρακτικά έφεραν πιο μπροστά τη σταδιακή αύξηση έως και κατά 650.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα που σχεδίαζαν για λίγο αργότερα, για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Ο λόγος για τον οποίο πίεσαν και πέτυχαν αυτή την εξέλιξη οι ΗΠΑ ήταν να ανακοπεί το ράλι της τιμής (που επιβαρύνει και την ανάπτυξη) καθώς ο Μπάιντεν επείγεται να μειωθούν οι τιμές των καυσίμων και κυρίως της βενζίνης που έφτασαν σε ιστορικά ύψη. Διότι στον Λευκό Οίκο γνωρίζουν ότι αρχίζει στην Αμερική η περίοδος των καλοκαιρινών ταξιδιών και των διακοπών με αυτοκίνητο.
Και όλη αυτή η δυσφορία που προκαλεί η ακριβή βενζίνη είναι ό,τι χειρότερο για τη δημοτικότητα του προέδρου και τις προοπτικές των Δημοκρατικών ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου.
Η συμφωνία με τους Σαουδάραβες θεωρήθηκε από πολλούς το «λιώσιμο των πάγων» ανάμεσα στον Μπάιντεν και την περίφημη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας (και κυρίως με τον de facto ηγέτη της, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν) μετά τα αρνητικά σχόλια του αμερικανού προέδρου σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Γιατί όμως δεν έπεσαν οι τιμές ύστερα από αυτή την κίνηση;
Μια πρώτη απάντηση είναι ότι οι αγορές είχαν προεξοφλήσει ένα μέρος από την αύξηση της παραγωγής. Παράλληλα, η εκτιμώμενη αύξηση κατά 355.000 βαρέλια ημερησίως, συνολικά, από πλευράς ΟPEC τους επόμενους δύο μήνες, είναι μικρή σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις για την απώλεια από την παραγωγή της Ρωσίας στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Η απώλεια αυτή υπολογίζεται από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (International Energy Agency – IEA) σε 3 εκατ. βαρέλια ημερησίως ως αποτέλεσμα των κυρώσεων της Δύσης στο καθεστώς του Πούτιν. Η αναλογία της αύξησης της παραγωγής λόγω Σαουδικής Αραβίας με τη μείωση λόγω Ρωσίας είναι σχεδόν ένα προς δέκα.
Αν δεν μπορεί ο ΟΠΕΚ, τότε ποιoς θα σταματήσει το ράλι των τιμών του πετρελαίου; Μια εκδοχή είναι οι άλλοι παραγωγοί, όπως αυτοί στο Τέξας των ΗΠΑ. Για την ώρα όμως εμφανίζονται επιφυλακτικοί να επεκτείνουν τις γεωτρήσεις για την αύξηση της ποσότητας που παράγουν.
Λύση από τη Βενεζουέλα ή τον Ιράν δεν μπορεί να έρθει αυτή τη στιγμή (για πολιτικούς λόγους από την πλευρά της Δύσης), ενώ ένα αίτημα στον Καναδά από πλευράς Μπάιντεν θα έδειχνε πολιτική αδυναμία. Σε κάθε περίπτωση, η αύξηση της παραγωγής από τις τρεις παραπάνω χώρες θα απαιτούσε μήνες για να φτάσει στην αγορά.
Στις ΗΠΑ, η ζήτηση για βενζίνη συνεχίζεται αμείωτη, καθώς αρχίζει η λεγόμενη «driving season», τα ταξίδια με αυτοκίνητο, παρά το γεγονός ότι η τιμή έχει αυξηθεί κατά 60% σε σύγκριση με πέρυσι. Και μετά την πανδημία, ακόμη και στην Ελλάδα, όπου οι τιμές των καυσίμων έχουν πάρει φωτιά, η κίνηση δεν έχει μειωθεί.
Κι έτσι η ισχυρή ζήτηση, στην «ανάσα» μετά την πανδημία, συγκρούεται με τη χαμηλή προσφορά που αποτελεί απότοκο και των χαμηλών επενδύσεων στην πετρελαιοπαραγωγή τα προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα η JPMorgan, σημειώνουν οι FT, αποκαλεί αυτή την κατάσταση «παρατεταμένο έλλειμμα» στο σκέλος της προσφοράς που θα μπορούσε κρατήσει έως το τέλος της δεκαετίας που διανύουμε.
Αρα τι μας μένει; Οι καταναλωτές να κάνουν εξοικονόμηση. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση θα παρουσιάσει σχέδιο μέτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας. Εκτακτα μέτρα φέρεται να μελετά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μάλιστα, κάποια από τα υπό εξέταση μέτρα της Κομισιόν που διέρρευσαν στον Τύπο, όπως η απαγόρευση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων τις Κυριακές και οι χαμηλότερες ταχύτητες στις εθνικές οδούς, θυμίζουν αυτά που είχαν εφαρμοστεί στην Ελλάδα το 1979, με μονά – ζυγά και στην επαρχία, κατά τη δεύτερη πετρελαϊκή κρίση.
Σε διεθνές επίπεδο, πάντως, παρά την αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου κατά 500% σε σύγκριση με πριν από δύο χρόνια, οι τιμές βρίσκονται ακόμα κάτω από το ρεκόρ του 2008 και αυτό κάνει κάποιους αναλυτές να εκτιμούν ότι η τιμή του πετρελαίου «παίρνει» κι άλλο προς τα πάνω.
«Μέχρι πού θα φτάσει;», ρωτούν πολλοί και συχνά η απάντηση των αναλυτών, όπως αυτοί της Morgan Stanley, είναι «μέχρι οι αυξήσεις να συμπιέσουν τη ζήτηση». Αρα δεν αποκλείεται, λένε, να δούμε το πετρέλαιο ακόμη και στα 150 δολάρια το βαρέλι, όσο πλησιάζουμε στο φθινόπωρο. Εξάλλου, ο πιο απότομος και αποτελεσματικός τρόπος για να πέσουν οι τιμές του πετρελαίου είναι μια παγκόσμια ύφεση η οποία θα συρρικνώσει την παγκόσμια οικονομία μειώνοντας και τη «δίψα» για πετρέλαιο.