Με κοινό Δελτίο Τύπου τους η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) ζήτησαν την επείγουσα και αποφασιστική δράση της διεθνούς κοινότητας προκειμένου «να αποτραπούν περαιτέρω θάνατοι στη θάλασσα μετά την πρόσφατη τραγωδία στη Μεσόγειο, τη χειρότερη των τελευταίων χρόνων», όπως χαρακτήρισαν το πολύνεκρο ναυάγιο στα νότια της Πύλου.
«Ενώ ο αριθμός των επιβαινόντων στο σκάφος που ανετράπη στις 14 Ιουνίου στη θάλασσα ανοιχτά της Ελλάδας δεν είναι σαφής, εκτιμάται σύμφωνα και με διάφορες μαρτυρίες ότι κυμαίνεται μεταξύ 400 και 750 ατόμων. Μέχρι στιγμής έχουν διασωθεί 104 άνθρωποι και έχουν ανασυρθεί 78 νεκροί, ενώ εκατοντάδες εξακολουθούν να αγνοούνται, με το φόβο πως είναι νεκροί. Το σκάφος αναφέρεται ότι βρισκόταν σε κατάσταση κινδύνου από το πρωί της 13ης Ιουνίου. Μια ευρείας κλίμακας επιχείρηση έρευνας και διάσωσης ανακοινώθηκε το πρωί της 14ης Ιουνίου από το Λιμενικό Σώμα της Ελληνικής Ακτοφυλακής, μετά την ανατροπή του σκάφους», σημείωσαν οι δύο Οργανισμοί, τονίζοντας παράλληλα ότι το καθήκον της χωρίς καθυστέρηση διάσωσης των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα αποτελεί θεμελιώδη κανόνα του Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου.
«Τόσο οι πλοίαρχοι όσο και τα κράτη έχουν υποχρέωση να παρέχουν βοήθεια σε όσους βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα ανεξάρτητα από την εθνικότητα, το καθεστώς ή τις συνθήκες στις οποίες εντοπίζονται, συμπεριλαμβανομένων όσων βρίσκονται πάνω σε μη αξιόπλοοα σκάφη, και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των επιβαινόντων», ενώ «οποιαδήποτε δράση σχετική με την έρευνα και τη διάσωση θα πρέπει να διεξάγεται κατά τρόπο που να συνάδει με την υποχρέωση της αποτροπής απώλειας ζωών στη θάλασσα», υπογράμμισαν.
Ταυτόχρονα, η UNHCR και ο ΔΟΜ καλωσόρισαν τις έρευνες που έχουν διαταχθεί στην Ελλάδα αναφορικά με τις συνθήκες που τελικά οδήγησαν στην ανατροπή του σκάφους και στην απώλεια τόσων πολλών ανθρώπινων ζωών.
«Η ΕΕ πρέπει να θέσει την ασφάλεια και την αλληλεγγύη στο επίκεντρο της δράσης της στη Μεσόγειο. Καθώς υπάρχουν αυξημένες μετακινήσεις προσφύγων και μεταναστών στη Μεσόγειο, είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να σωθούν ανθρώπινες ζωές να υπάρξουν συλλογικές προσπάθειες, όπως μεγαλύτερος συντονισμός μεταξύ όλων των μεσογειακών κρατών, αλληλεγγύη και επιμερισμός της ευθύνης, όπως αντικατοπτρίζονται στο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία ενός περιφερειακού μηχανισμού αποβίβασης και ανακατανομής που έχει συμφωνηθεί από κοινού για τους ανθρώπους που φθάνουν μέσω θαλάσσης, τον οποίο συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε», δήλωσε εκ μέρους της UNHCR η Τζίλιαν Τριγκς, βοηθός ύπατη αρμοστής σε θέματα προστασίας προσφύγων.
«Είναι σαφές ότι η τρέχουσα προσέγγιση στη Μεσόγειο δεν είναι αποτελεσματική. Χρόνο με το χρόνο, συνεχίζει να είναι η πιο επικίνδυνη μεταναστευτική δίοδος στον κόσμο, με το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Τα κράτη πρέπει να ενωθούν και να αντιμετωπίσουν τα κενά στην προληπτική έρευνα και διάσωση, τη γρήγορη αποβίβαση και τις ασφαλείς οδούς μετανάστευσης. Αυτές οι συλλογικές προσπάθειες θα πρέπει να έχουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών και τη διάσωση ζωών στο επίκεντρο οποιασδήποτε ενέργειας», δήλωσε ο από την πλευρά του ο Διευθυντής του Τμήματος Εκτακτης Ανάγκης του ΔΟΜ Φεντερίκπ Σόντα.
Γκουτέρες: Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό, όχι ελληνικό
Να αναδείξει την ευρωπαϊκή διάσταση του ναυαγίου στην Πύλο επιχείρησε και ο γενικός γραμματάς του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Απαντώντας σε ερώτηση του τηλεοπτικού σταθμού Star κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, ο γενικός γραμματάς κάλεσε την Ευρώπη να ενωθεί ώστε να χαράξει μια αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική που θα αποτρέψει την επανάληψη μιας αντίστοιχης τραγωδίας στο μέλλον.
Ο ίδιος σημείωσε χαρακτηριστικά: «Είμαστε σε επαφή με τις ελληνικές Αρχές, αλλά ας είμαστε ειλικρινείς. Αυτό δεν είναι ένα ελληνικό πρόβλημα. Είναι ευρωπαϊκό. Νομίζω ότι είναι ώρα η Ευρώπη να μπορέσει, με αλληλεγγύη, να καθορίσει μια αποτελεσματική μεταναστευτική πολιτική έτσι ώστε να μην επαναληφθεί ένα τέτοιο δυστύχημα».