Ολοι γνωρίζουμε ότι όταν λέμε «τσάντες», εννοούμε τις χειροπιαστές και συνήθως όσες μπορούμε να κρατάμε. Στα νέα δεδομένα της ψηφιοποιημένης οικονομίας και πραγματικότητας, οι τσάντες μπορεί να λάβουν και εικονική μορφή, καθώς και να αποτελέσουν αντικείμενο σοβαρής δικαστικής διαμάχης, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του οίκου Hermes και του καλλιτέχνη Μέισον Ρότσιλντ, για τα «μη εμπορεύσιμα δείγματα» MetaBirkin, που βασίζονται στις πανάκριβες τσάντες Birkin του γνωστού οίκου μόδας.
Συγκεκριμένα, το 2021 ο Ρότσιλντ δημιούργησε 100 ψηφιακές εικόνες, τις οποίες ονόμασε MetaBirkins. Στην ουσία, οι ψηφιακές MetaBirkins έχουν ακριβώς ίδιο σχήμα και στυλ με τη δημοφιλή τσάντα, με τη μόνη διαφορά πως είναι καλυμμένες με γούνα. Τα NFTs (non-fungible tokens), βασίζονται στην ίδια τεχνολογία blockchain, με αυτή των κρυπτονομισμάτων. Απεικονίζουν αντικείμενα του πραγματικού ή του ψηφιακού κόσμου και κατά την περίοδο της φρενίτιδας των crypto εξελίχθηκαν για πολλούς σε έργα τέχνης, των οποίων η αξία εκτοξεύτηκε. Τελικά, ο Ρότσιλντ πούλησε τις εικόνες στο διαδίκτυο, με συνολικά κέρδη άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με τα δικαστικά αρχεία.
Η απόφαση των ενόρκων και η νίκη του οίκου Hermes
Μετά από δικαστικό αγώνα ενός έτους, ο οίκος Hermes κέρδισε τη μάχη ενάντια στον δημιουργό του MetaBirkin, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύει ο βρετανικός Guardian. Πλέον, ο Ρότσιλντ καλείται να καταβάλει στον πολυτελή οίκο μόδας, αποζημίωση αξίας 133.000 δολαρίων.
Ο οίκος Hermes μήνυσε τον καλλιτέχνη τον Ιανουάριο του 2021, με την αιτιολογία ότι «πουλούσε άνευ αδείας φωτογραφίες από τσάντες Birkin» οι οποίες είναι οι εμβληματικές τσάντες του οίκου μόδας. Κατά τη μηνύτρια εταιρεία, τα NFT του καλλιτέχνη παραβίαζαν κατ’ εξακολούθηση το εμπορικό σήμα της Hermes και είναι πιθανόν να δημιουργούσαν, με τον τρόπο αυτό, σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό. Σύμφωνα με τον πολυτελή, γαλλικό οίκο μόδας, ο καλλιτέχνης είναι απλώς «ένας ψηφιακός κερδοσκόπος, ο οποίος επιδιώκει να πλουτίσει γρήγορα με την οικειοποίηση» της επωνυμίας Hermes.»
«Η επωνυμία “Metabirkins” απλώς αφαιρεί το διάσημο εμπορικό σήμα της Hermes Birkin, προσθέτοντας το γενικό πρόθεμα “meta”», αναγράφεται στην μηνυτήρια αναφορά . Mε τη σειρά τους, οι ένορκοι έκριναν ότι οι μη εξουσιοδοτημένες εκδόσεις του καλλιτέχνη για τις εμβληματικές τσάντες Birkin της Hermes – τις οποίες ο καλλιτέχνης κάλυπτε με γούνα – ήταν πιθανό να μπερδέψουν τους καταναλωτές. Σημειώνεται ότι οι τσάντες Birkin της Hermes πωλούνται συνήθως για δεκάδες χιλιάδες δολάρια η καθεμία.
Η υπόθεση παρακολουθήθηκε στενά από τα μίντια σε όλο τον κόσμο, για τη δυνατότητά της να δημιουργήσει δεδικασμένο, σχετικά με το πώς θα εφαρμοστεί και στο μέλλον η νομοθεσία περί εμπορικών σημάτων στα NFT, μοναδικά διακριτικά σε δίκτυα blockchain, τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά, για την επαλήθευση της ιδιοκτησίας της ψηφιακής τέχνης. Από τη μεριά του, ο Ρότσιλντ συνέκρινε τη χρήση των τσαντών Βirkin από μέρους του, με την απεικόνιση του Andy Warhol με τα κουτάκια σούπας Campbell, στον πολυσυζητημένο πίνακά του! «Δεν δημιουργώ ούτε πουλάω ψεύτικες τσάντες Birkin. Δημιουργώ έργα τέχνης που απεικονίζουν φανταστικές, καλυμμένες με γούνα τσάντες Birkin», ανέφερε ο Ρότσιλντ, σε μια επιστολή.
Η Μισέλ Κουκ, συνεργάτης στη δικηγορική εταιρεία «ArentFox Schiff LLP», η οποία συμβουλεύει τις μεγάλες εταιρείες και τους οίκους μόδας για υποθέσεις εμπορικών σημάτων, δήλωσε ότι «η απόφαση των ενόρκων είναι πολύ σημαντική για τις επωνυμίες, καθώς πολλοί έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να μπουν στο metaverse, όπου μπορεί να βγάλουν χρήματα πουλώντας ψηφιακά ρούχα που μπορεί να φορεθούν από avatar κ.α..». «Αναμφισβήτητα, αυτή η απόφαση είναι μια σημαντική νίκη για την Hermes και τους ιδιοκτήτες επωνυμιών γενικότερα», πρόσθεσε. «Δεν γνωρίζουμε ακόμη τι ώθησε τους ενόρκους, να αποφασίσουν υπέρ του οίκου μόδας, ωστόσο ένα θέμα που πιθανότατα στάθμισαν ήταν τα στοιχεία που έδειχναν ότι ο Ρότσιλντ ξεκίνησε τα MetaBirkins NFTs ως ένα εμπορικό εγχείρημα», κάτι περισσότερο από ένα έργο τέχνης. Παράλληλα, το γεγονός ότι οι ένορκοι έλαβαν απόφαση σύντομα, δείχνει ότι βρήκαν τα ζητήματα ξεκάθαρα.
Η νίκη της Hermes θέτει μία βάση για μελλοντικές περιπτώσεις παρόμοιας φύσης, επιβεβαιώνοντας ότι τα ψηφιακά είδη και τα NFTs οφείλουν να σέβονται τα εμπορικά σήματα, σε προϊόντα IRL (In Real Life ), κάτι που αποτελεί πλήγμα για καλλιτέχνες αλλά και ψηφιακούς δημιουργούς που θέλουν να «ρίξουν» τα καθιερωμένα brands.