Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι ηλικίας 65 ετών και άνω είναι παγκοσμίως περισσότεροι από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Δύσκολοι καιροί για συνταξιούχους.
Οπως επισημαίνει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), «η τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική αβεβαιότητα καθώς και η αύξηση του κόστους ζωής μπορεί να εμποδίσει μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν τα συνταξιοδοτικά συστήματα. Και, η καθυστέρηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων θέτει σε κίνδυνο την ευημερία των σημερινών και μελλοντικών συνταξιούχων».
Με αυτά τα δεδομένα, η σύγκριση των διαφορετικών συνταξιοδοτικών συστημάτων ανά τον κόσμο μπορεί να προσφέρει σημαντικές πληροφορίες στους φορείς χάραξης πολιτικής.
Οι καλύτερες χώρες για συνταξιούχους
Ποιοι είναι, λοιπόν, σήμερα οι συνταξιοδοτικοί παράδεισοι αυτού του κόσμου; Για να απαντήσει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη εγκυρότητα -μιας και οι συγκρίσεις είναι πολύ δύσκολες σε τόσο ανόμοια και περίπλοκα συστήματα- το διεθνές Ινστιτούτο Χρηματοοικονομικών Αναλύσεων Mercer CFA (Mercer CFA Institute) δημιούργησε τον Παγκόσμιο Δείκτη Συντάξεων ο οποίος βασίζεται στα τρία πιο καυτά για τους συνταξιούχους ερωτήματα: «Σου φτάνει η σύνταξη που παίρνεις;», «Εμπιστεύεσαι το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας σου;», «Είναι βιώσιμο το σύστημα στη χώρα σου;».
Για το 2024 ο Παγκόσμιος Δείκτης Συντάξεων του Ινστιτούτου CFA της Mercer συγκρίνει 48 συνταξιοδοτικά συστήματα από όλο τον κόσμο, λαμβάνοντας υπόψη συνολικά 50 δείκτες που απαντούν στα παραπάνω ερωτήματα και βάσει των οποίων υπολογίστηκε η τελική βαθμολογία (με άριστα το 100) σε καθένα από αυτά.
Ο Δείκτης περιέλαβε συνολικά 18 ευρωπαϊκές χώρες, όλες με βαθμολογία πάνω από τη βάση. Η Ελλάδα δεν μετρήθηκε.
Αριστα σε Ολλανδία, Ισλανδία, Δανία και Ισραήλ
Μόνον σε τέσσερις από τις 48 χώρες που αξιολογήθηκαν, οι συνταξιούχοι απάντησαν θετικά και στις τρεις παραπάνω ερωτήσεις, βαθμολογώντας με «άριστα» (πάνω από 80 στα 100) το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας τους.
Η Ολλανδία αναδεικνύεται πρωταθλήτρια με 84,8, και ακολουθούν η Ισλανδία (83,4), η Δανία (81,6) και το Ισραήλ (80,2). Το συνταξιοδοτικό σύστημα σε αυτές τις χώρες χαρακτηρίζεται ως «πρώτης τάξεως, ισχυρό, με καλές παροχές, κραταιή βιωσιμότητα και έχει υψηλό επίπεδο αξιοπιστίας».
Και να σκεφτεί κανείς ότι η Ολλανδία βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε μεταβατικό στάδιο, καθώς υλοποιεί μείζονα συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, η οποία θα καθιερώσει ένα σύστημα εξατομικευμένων εισφορών. Παρά τις υλοποιούμενες αλλαγές, η ποιότητα των παροχών δεν «έπεσε» γι’ αυτό και το ολλανδικό σύστημα συγκέντρωσε την υψηλότερη βαθμολογία.
Οι καλοί
Σιγκαπούρη, Αυστραλία, Φινλανδία και Νορβηγία έχουν τις αμέσως υψηλότερες βαθμολογίες, μεταξύ 75 και 80, με συνταξιοδοτικά συστήματα που θεωρούνται «υγιή, με πολλά θετικά χαρακτηριστικά, αλλά και με σημεία που απαιτούν βελτίωση».
Στην ίδια κατηγορία αλλά με βαθμολογίες από 65 εως 75 βρίσκονται δεκατέσσερις χώρες, ανάμεσά τους αρκετές ευρωπαϊκές, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελβετία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία.
Οι μέτριοι και οι μετεξεταστέοι
Οι μέτριες σε βαθμολογία χώρες -που συγκεντρώνουν από 50 έως 65- είναι συνολικά είκοσι μία. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Κίνα, η Νότια Κορέα.
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα εδώ «έχουν ορισμένα καλά χαρακτηριστικά, αλλά ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν ελλείψεις και κινδύνους που πρέπει να αντιμετωπιστούν».
Πέντε χώρες βρίσκονται στην χαμηλότερη κατηγορία του Παγκόσμιου Δείκτη Συντάξεων 2024, με βαθμό κάτω από τη βάση του 50 και με συνταξιοδοτικά συστήματα που «παρουσιάζουν σημαντικές αδυναμίες και ελλείψεις οι οποίες καθιστούν αμφίβολη τη βιωσιμότητά τους. Νότια Αφρική (49,6), Τουρκία (48,3), Φιλιππίνες (45,8), Αργεντική (45,5) και Ινδία (44) βρίσκονται σε αυτή την κατηγορία.
Για φέτος, καμία χώρα δεν έπεσε κάτω από το 35, βαθμολογία που αντιστοιχεί σε φτωχά υπό ανάπτυξη ή και ανύπαρκτα συνταξιοδοτικά συστήματα.