Αγρότες και κάτοικοι εκτοπίζονται, τοπικοί επιχειρηματίες εκφοβίζονται ώστε να συνεισφέρουν στο έργο, χωράφια ισοπεδώνονται και δασικές εκτάσεις αποψιλώνονται. Ωστόσο τα έργα δεν σταματούν, ο χρόνος πιέζει, το μέγα παλάτι του «φαραώ» πρέπει να εγκαινιαστεί σύντομα.
Τα παραπάνω έγραψε πρόσφατα σε άρθρο του ο Μάσιμο Νάβα της Corriere della Sera. Ομως ο ιταλός δημοσιογράφος δεν αναφέρεται στην αρχαία Αίγυπτο αλλά στη σύγχρονη Αιθιοπία, κάνοντας λόγο για έναν «σκανδαλώδη γιγαντισμό» που εξοργίζει και απελπίζει όλους όσοι νοιάζονται για το μέλλον της χώρας αλλά και ολόκληρης της Αφρικής, θέλοντας να τη δουν απαλλαγμένη από διεφθαρμένα καθεστώτα που αδιαφορούν για τα δεινά των απλών ανθρώπων.
Ο «φαραώ» στην προκειμένη περίπτωση είναι ο Αμπι Αχμέντ, ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, μιας χώρας που έχει πληγεί αλλεπάλληλα από λιμούς και βρίσκεται σχεδόν διαρκώς σε εμπόλεμη κατάσταση λόγω εθνοτικών και εδαφικών διαφορών, στο εσωτερικό της αλλά και με την όμορη Ερυθραία.
Ωστόσο, αυτό που απασχολεί περισσότερο τον (βραβευμένο με Νομπέλ Ειρήνης το 2019 για τη συμβολή του στην ειρήνευση με την Ερυθραία) Αμπι Αχμέντ είναι η ολοκλήρωση των εργασιών για την ανέγερση των «ανακτόρων» του. Πρόκειται για ένα τεράστιο οικοδομικό συγκρότημα συνολικής έκτασης άνω των 5.000 στρεμμάτων, στα υψώματα της Αντίς Αμπέμπα, που πέρα από την επίσημη πρωθυπουργική κατοικία θα περιλαμβάνονται κατοικίες για τα μέλη της κυβέρνησης, λουξ διαμερίσματα, ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο, ξενώνες με όλες τις ανέσεις, αποκλειστικά για τη φιλοξενία ξένων ηγετών, τρεις τεχνητές λίμνες που θα περιβάλλονται από φοίνικες και μια σήραγγα διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης ή απόπειρας… πραξικοπήματος. Προβλέπεται επίσης η κατασκευή ενός οδικού δικτύου συνολικού μήκους 30 χλμ.
Εκσκαφείς και μπουλντόζες δουλεύουν νυχθημερόν καταστρέφοντας δάση και χωράφια, ώστε να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό ένα από τα πιο δαπανηρά έργα υποδομής στην ιστορία της Αιθιοπίας. Η πάλαι ποτέ ήσυχη γειτονιά της Γιέκα, σε έναν λόφο με θέα την Αντίς Αμπέμπα, έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο εργοτάξιο. Ο θόρυβος είναι «αδιάκοπος», ανέφερε στην παναφρικανική εφημερίδα The Continent ένας πρέσβης που μένει όχι μακριά από εκεί. «Πρόκειται για μια πραγματική ενόχληση, που αναστατώνει την καθημερινότητά μας. Ομως οι Αρχές δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα παράπονά μας» πρόσθεσε.
Το ζήτημα δεν είναι, φυσικά, ο θόρυβος, ούτε η διατάραξη της καθημερινότητας του αλλοδαπού διπλωμάτη, αλλά το αστρονομικό κόστος του έργου –μπορεί να φτάσει τα 10 δισ. δολάρια–, την ώρα που ο νέος Προϋπολογισμός για το 2024/2025 (ανακοινώθηκε τον προηγούμενο μήνα) ανέρχεται σε 17 δισ. δολάρια, 20 εκατομμύρια άνθρωποι (από σχεδόν 130 εκατομμύρια συνολικά) βρίσκονται στα πρόθυρα του λιμού και αρκετές περιοχές της χώρας δεν διαθέτουν βασικές υποδομές.
Πάντως κυβερνητικοί αξιωματούχοι επιμένουν ότι δεν πρόκειται για ένα έργο που ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του πρωθυπουργού της χώρας, υποστηρίζοντας ότι εξυπηρετεί την προώθηση των ευρύτερων αναπτυξιακών προτεραιοτήτων της Αιθιοπίας. «Το αφήγημα ενός “παλατιού για τον πρωθυπουργό” είναι δυστυχώς πολύ απλοϊκό και συντάχθηκε για να προκληθεί σκόπιμα σάλος» ανέφερε εκπρόσωπος του πρωθυπουργού της Αιθιοπίας απαντώντας σε ερωτήσεις του The Continent.
Ομως το εν λόγω mega-project (γνωστό ως Chaka Project) είναι μόνο το τελευταίο και πιο δαπανηρό μιας σειράς αμφιλεγόμενων έργων με στόχο τον εκσυγχρονισμό και τον εξωραϊσμό της Αντίς Αμπέμπα. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται η ανακαίνιση του παλατιού του Μενελίκ Β’, αυτοκράτορα της Αιθιοπίας από το 1889 έως το 1913, ως τμήμα του νέου «Πάρκου Ενότητας», στο οποίο φιλοξενείται επίσης ένα υπαίθριο μουσείο και ζωολογικός κήπος. Αλλά και η κατεδάφιση μεγάλου μέρους της La Piazza (ονομάστηκε έτσι από τις αποικιακές δυνάμεις κατοχής του Μουσολίνι), μιας ιστορικής γειτονιάς της πρωτεύουσας της Αιθιοπίας, για να κατασκευαστούν σύγχρονα συγκροτήματα κατοικιών και δρόμοι.
Η πρωτοβουλία του Αμπι Αχμέντ ώθησε και άλλους αιθίοπες αξιωματούχους να επενδύσουν, ή μάλλον να σπαταλήσουν, τεράστια ποσά σε μεγαλεπήβολα έργα. Ο Σιμάλις Αμντίσα, για παράδειγμα, πρόεδρος της Ορόμια, της μεγαλύτερης περιφέρειας της χώρας, βάλθηκε να κατασκευάσει ένα ανάκτορο για τον εαυτό του, δαπανώντας όχι από την τσέπη του, αλλά από ταμεία της περιφέρειας που διοικεί, περί το ένα δισ. δολάρια.
Αλλωστε και ο Αμπι Αχμέντ μάλλον ζήλεψε τις «φαραωνικές» οικιστές βλέψεις άλλων αφρικανών ηγετών. Στην Αίγυπτο, ο πραξικοπηματίας στρατηγός-πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι επενδύει 59 δισ. δολάρια για την ανέγερση μιας Νέας Διοικητικής Πρωτεύουσας, πυρήνας της οποίας θα είναι το νέο προεδρικό μέγαρο.
Ο πρώην πραξικοπηματίας στρατηγός-πρόεδρος του Σουδάν Ομάρ Αλ-Μπασίρ μετακόμισε το 2015 στο ολοκαίνουργιο Ρεπουμπλικανικό Παλάτι, όπου όμως έμεινε μόνο μία τετραετία, έως το 2019, χρονιά της ανατροπής του, επίσης πραξικοπηματικά, από την εξουσία – το παλάτι του ήταν ο κύριος στόχος του εξεγερμένου πλήθους που ζητούσε την παραίτησή του, ωθώντας τελικά τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας να επέμβουν.
Πάντως το πιο φαραωνικό από τα προεδρικά ανάκτορα της Αφρικής ήταν η «κατοικία» του Μομπούτου Σέσε Σέκο, δικτάτορα του Ζαΐρ (νυν Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό) από το 1965 έως το 1997, ο οποίος ανήγειρε τις «Βερσαλλίες της ζούγκλας» (στα πατρογονικά του εδάφη, πέριξ της πόλης Γκμπαντολίτε, πρωτεύουσα της περιφέρειας Νορντ-Ουμπάνγκι στο βορειοδυτικά της χώρας), μην παραλείποντας να κατασκευάσει πυρηνικό καταφύγιο, αλλά και ένα αεροδρόμιο κατάλληλο για χρήση ακόμη και από Concorde.
«Σήμερα είναι ένα ερείπιο, όπως και η αυτοαποκαλούμενη αυτοκρατορία του Μομπούτου Σέσε Σέκο: η ιστορία του θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως προειδοποίηση για τις προσωπικές φιλοδοξίες του Αμπι Αχμέντ» σημειώνεται στο δημοσίευμα του The Continent.